Pięć Prawd Polaków. Odwołują się one do najważniejszych dla Polaków wartości: narodu, wiary, braterstwa, służby, ojczyzny

75. rocznica Kongresu Berlińskiego (6.3.1938 – 6.3.2013). Ponad 75 lat temu 6 marca 1938 r. w Berlinie na Kongresie Polaków dr Jan Kaczmarek, sekretarz generalny i kierownik naczelny Związku Polaków w Niemczech, ogłosił Pięć Prawd Polaków.

Ten katechizm narodowy był dla mniejszości polskiej w Niemczech podstawą narodowego bytu, a w obliczu niemieckiej agresji sprawdzianem postaw patriotycznych aż po daninę krwi.

Gdy dziś Ojczyzna nie potrafi się upomnieć o prawa swoich braci zamieszkujących niemieckie landy, z podziwem i szacunkiem wspominamy półtoramilionową mniejszość polską zamieszkującej Republikę Weimarską, która w sierpniu 1922 r. założyła organizację broniącą jej praw - Związek Polaków w Niemczech z siedzibą w Berlinie.

Symbolem Związku stał się Znak Rodła. Niełatwo było żyć Polakom w otoczeniu żywiołu niemieckiego na Dolnym Śląsku, w Brandenburgii, Saksonii, Nadrenii, Westfalii czy Prusach Wschodnich z Warmią, Mazurami i Powiślem oraz w Prusach Zachodnich. Gospodarni i zdyscyplinowani niemieccy sąsiedzi „wymuszali” na Polakach uczenia się postaw gospodarności i solidarności. Dzięki tym postawom Polacy wypracowali status mniejszości narodowej, który pozwolił jej zachować kulturę nawet w okresie rozwijającego się narodowego socjalizmu.

Wraz z wybuchem wojny Związek Polaków w Niemczech zostaje zdelegalizowany, a jego majątek skonfiskowany. Wielu działaczy otrzymuje powołanie do Wehrmachtu z pieczęcią: „Achtung Polen!” – Uwaga, Polak! Członkowie Związku wpisani zostają na listę „wrogów Rzeszy”, masowo aresztowani w ramach czystek etnicznych i zgładzeni. Tysiące Polaków z terenów Rzeszy Niemieckiej osadzono w niemieckich obozach koncentracyjnych.

Jest niedziela 6 marca 1938 r. w Berlinie rozpoczyna się Kongres Polaków w Niemczech

– spokojny i stanowczy głos spikera relacjonuje w archiwalnym nagraniu historyczny zjazd Polaków w Berlinie. Na ulicach Berlina dominują faszystowskie flagi. Za rok rozpocznie się straszliwa wojna. Ale wtedy Hitler obawiając się represji wobec mniejszości niemieckiej w Polsce, toleruje odbywające się w Theater des Volkes obrady Kongresu Polaków, na który przyjechało 5 tys. delegatów. Ks. dr Bolesław Domański, Prezes Związku Polaków, nazywany „Patronem Polaków w Niemczech”, jakby przeczuwając nadciągającą wojenną zawieruchę, która unicestwi miliony istot, podważy podstawowe wartości cywilizacji europejskiej i zagrozi polskości na tych ziemiach, ogłasza katechizm narodowy – Pięć Prawd Polaków. Odwołują się one do najważniejszych dla Polaków wartości: narodu, wiary, braterstwa, służby, ojczyzny.

1. Jesteśmy Polakami

2. Wiara Ojców naszych jest wiarą naszych dzieci

3. Polak Polakowi bratem;

4. Co dzień Polak Narodowi służy

5. Polska Matką naszą, nie wolno mówić o Matce źle.

Polska społeczność w Niemczech niebawem zda egzamin z tych wartości, przyjmując je za swoje. Prawdy Polaków spod Znaku Rodła, jak wówczas oznajmiono, „nie z rozumu mędrców wielkich się wywodzą, ale z najprostszych serc Ludu Polskiego wydobyte są” i zostały skierowane „do wszystkich serc polskich w świecie”. Prawdy Polaków spod Znaku Rodła proklamowane przez naszych przodków na Kongresie Polaków w Berlinie 6 marca 1938 r. jako katechizm narodowy, „mały dekalog” polskości, stały się ogólnonarodowym dobrem, swoistym depozytem i międzypokoleniowym testamentem.

Jesteśmy Polakami! Wiara Ojców naszych jest wiarą naszych dzieci! Polak Polakowi bratem! Co dzień Polak Narodowi służy! Polska Matką naszą, nie wolno mówić o Matce źle! – to zdania wciąż aktualne, mądre, uniwersalne, ponadczasowe i bardzo potrzebne dzisiejszym pokoleniom Polaków w Polsce i poza jej granicami.

Pięć Prawd Polaków ogłoszonych uroczyście w trakcie Berlińskiego Kongresu jest w istocie przysięgą, krzepiącym serca drogowskazem oraz wyznaniem polskości i miłości do Ojczyzny.

Powinny być one zatem obecne w przestrzeni publicznej, w polskich urzędach, instytucjach państwowych, lokalnych samorządach, w polskich szkołach, na ulicach.

Pamiętajmy także o Znaku Rodła, który nie jest ani herbem, ani godłem. Ukazuje Wisłę – kolebkę Narodu Polskiego – i Kraków – źródło kultury polskiej. Rodło to Polska. Symbol pochodzenia, łączności z Macierzą. Znak miłości, uczuć patriotycznych i narodowych. To także znak polskiego krajobrazu. Rodło stało się – jak wykazała historia – nieśmiertelne i niezniszczalne.

To piękny znak naszych wspaniałych przodków zrzeszonych w latach międzywojennych XX wieku w Związku Polaków w Niemczech, których hymnem była Pieśń Rodła, przysięgą na wierność Ojczyźnie Pięć Prawd Polaków, hasłem:

I nie ustaniem w walce, Siłę słuszności mamy, I mocą tej słuszności, Wytrwamy i Wygramy.

W tych szczególnych dniach pamiętajmy w naszej modlitwie o wszystkich Polakach spod Znaku Rodła.