Jonasz Kofta - jednej z największych poetów polskiej piosenki urodził się 70 lat temu

Jonasz Kofta - jednej z największych poetów polskiej piosenki, autor tekstów do "Pamiętajcie o ogrodach" czy "Wakacji z blondynką" - urodził się 70 lat temu - 28 listopada 1942 roku.

Jonasz Kofta był jednym z największych poetów polskiej piosenki, wymienianym obok Agnieszki Osieckiej, Jeremiego Przybory, Wojciecha Młynarskiego. Wiele jego wierszy stało się przebojami, jak np. "Jej portret", "Pamiętajcie o ogrodach", "Kwiat jednej nocy", "Buba", "Wakacje z blondynką", "Autobusy zapłakane deszczem", "Samba przed rozstaniem".

Utwór "Radość o poranku" zaczynający się słowami "Jak dobrze wstać skoro świt" to żart Kofty, który podobno nigdy nie wstawał przed jedenastą. Artysta kilkakrotnie wyrażał żal z powodu napisania tej piosenki, kiedy radio emitowało ten utwór co jakiś czas o piątej rano. Kofta był też autorem tekstu do wielkiego przeboju Jerzego Stuhra "Śpiewać każdy może", którego wykonanie przyniosło aktorowi zwycięstwo na festiwalu opolskim.

Jonasz to pseudonim artystyczny, autor "Pamiętajcie o ogrodach" tak naprawdę nazywał się Janusz.

Ojciec był w jakiejś mierze dzieckiem Holokaustu. W kwestii tożsamości nie do końca był pewny siebie. A potem przyszedł rok 1968 i grunt mu się zachwiał pod nogami

- wspominał Piotr Kofta, syn Jonasza w wywiadzie dla Polskiego Radia dodając, że jego ojciec już kilka lat wcześniej zmienił imię na Jonasz, ale to właśnie po roku 1968 prowokacja artystyczna zamieniła się w demonstrację tożsamościową. Kofta powiedział, że póty się będzie nazywał Jonaszem, póki w Polsce będą antysemici.

Urodził się 28 listopada 1942 roku na Wołyniu w rodzinie Mieczysława i Marii Koftów. Po wojnie zamieszkał z rodzicami we Wrocławiu, gdzie jego ojciec współzakładał rozgłośnię Polskiego Radia. W następnych latach Koftowie mieszkali min. w Łodzi i Poznaniu. W 1961 r. Janusz ukończył liceum plastyczne i rozpoczął studia na Wydziale Malarstwa warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych.

Podczas studiów, w 1962 roku, Janusz Kofta wspólnie z Adamem Kreczmarem, Janem Pietrzakiem, Janem Tadeuszem Stanisławskim, Stefanem Friedmanem i Wojciechem Młynarskim, powołali do życia kabaret "Hybrydy". W 1967 roku został on przekształcony w Kabaret Autorów "Pod Egidą". Debiutem literackim Kofty były fraszki m.in. "Warsztat filozoficzny", "O smutnych ludziach" i "Hasło" opublikowane w 1966 r. przez tygodnik "Szpilki". Następne wiersze, satyry i teksty piosenek drukowane były na stronach "Szpilek", "Radaru", "Płomyka", "ITD.". Kofta współpracował też z Polskim Radiem, dla którego wspólnie z Janem Pietrzakiem stworzył cykl "Duet liryczno-prozaiczny", zaś ze Stefanem Friedmanem przez lata współtworzył kabaretowe programy "Dialogi na cztery nogi" i "Fachowcy".

Kofta miał także za sobą krótką karierę aktorską. Dwukrotnie pojawiał się na dużym ekranie - po raz pierwszy zagrał epizod w filmie Leonarda Buczkowskiego "Marysia i Napoleon" w 1966 roku. Można go było także zobaczyć w horrorze Grzegorza Warchoła z 1985 roku "Lubię nietoperze".

Kiedy czeski student Jan Palach w 1969 roku oblał się benzyną i podpalił, by w ten sposób zaprotestować przeciwko wkroczeniu wojsk Układu Warszawskiego do Pragi, Kofta pisał:

Ostatni Ikar wczoraj spadł

Nakryła go powieka fali

Ulgę mu przyniósł wtedy chłód

Bo kiedy spadał, to się palił.

Po wydarzeniach w latach 70. w Radomiu i Ursusie napisał "Szary poemat":

Już się nie zrośnie nigdy noc na pół przecięta

Tak ogromnieje co ogromne

Niektórzy piją, by zapomnieć

Ja piję, żeby zapamiętać.

Kofta pisywał też większe formy sceniczne jak musicale "Oko", "Kompot" czy komedia "Fachowcy", był autorem scenariuszy rewii i podjął dwie próby dramaturgiczne pisząc "Wojnę chłopską" i "Wątrobę faraona".

Jonasz Kofta zmarł w wyniku powikłań po zakrztuszeniu się podczas posiłku w Warszawie 19 kwietnia 1988 roku wieku zaledwie 46 lat. Upamiętniono go m.in. ustanowieniem nagrody (Grand Prix) jego imienia przez Ogólnopolski Przegląd Piosenki Autorskiej. W 1994 roku nagrodę "Jonasz" im. Jonasza Kofty w kategorii twórczości kabaretowej i literackiej ustanowiła redakcja rozrywki Programu III Polskiego Radia.