Trwa odnawianie ponad 30-metrowego krzyża stojącego przy kopalni Wujek

Krzyż upamiętnia tragiczną śmierć górników, którzy zginęli podczas pacyfikacji kopalni w pierwszych dniach stanu wojennego - 16 grudnia 1981 roku.

W wyniku umowy zawartej pomiędzy wykonawcą renowacji a Śląskim Centrum Wolności i Solidarności, zostanie wyczyszczony nie tylko kilkudziesięciometrowy krzyż ale również ceglany mur z tablicami upamiętniającymi zastrzelonych górników. Ponadto mur zostanie dodatkowo pokryty warstwą ochronną. Podczas prac renowacyjnych będzie też przeprowadzona ekspertyza techniczna krzyża.

Prace zostaną sfinansowane po połowie, przez Śląskie Centrum Wolności i Solidarności oraz Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

Wśród zadań Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności jest m.in. prowadzenie ekspozycji w Muzeum Izbie Pamięci Kopalni Wujek oraz opieka nad pomnikiem upamiętniającym ofiary pacyfikacji kopalni.

Historia krzyża pomnika

Konkurs na projekt pomnika poświęconego zastrzelonym górnikom został ogłoszony 14 listopada 1990 roku. Wygrał projekt Aliny Borowczyk-Grzybowskiej i Andrzeja Grzybowskiego. Jednak historia krzyża rozpoczęła się dużo wcześniej, bo w 1980 roku.

2 listopada 1980 roku biskup pomocniczy Czesław Domin odprawił mszę świętą na stopniach Zakładowego Domu Kultury. Wierni modlili się wtedy za wszystkich zmarłych górników oraz za nowy niezależny związek zawodowy „Solidarność”. Wówczas poświęcony został 2,5-metrowy dębowy krzyż.

16 grudnia 1981 roku, w dniu pacyfikacji kopalni Wujek, do Stacji Ratownictwa Górniczego, w której znajdowały się ciała zastrzelonych górników – strajkujący przynieśli swój misyjny krzyż (wcześniej był ustawiony w łaźni łańcuszkowej). Jeszcze tego samego dnia w godzinach popołudniowych ów krzyż został postawiony na placu przed kotłownią, a na nim zawisły górnicze lampki, symbol zabitych górników.

Następnego dnia górnicy przenieśli krzyż w wyrwę w murze, została ona zagrodzona zbrojeniową kratownicą.

Wkrótce, 27 stycznia 1982 roku w nocy „nieznani sprawcy” skradli krzyż spod kopalni.

Nowy krzyż powstał w kopalnianych warsztatach, a wykonano go tym razem z tzw. kantówki. Umieszczono na nim wizerunek patronki górników św. Barbary. Obecnie umieszczony jest w ramionach krzyża-pomnika.

Budowa pomnika rozpoczęła się 23 czerwca 1991 roku. 15 grudnia, na dzień przed dziesiątą rocznicą tragicznych wydarzeń arcybiskup Józef Kowalczyk, nuncjusz Stolicy Apostolskiej poświęcił Pomnik Poległych Górników. Jego odsłonięcia dokonał prezydent Lech Wałęsa.