Po spotkaniu z polskimi biskupami, Cyryl I złożył wizytę prezydentowi Komorowskiemu w Belwederze

Prezydent Bronisław Komorowski wyraził nadzieję, że podpisywane jutro wspólne przesłanie Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego i Kościoła katolickiego w Polsce do obu narodów stanie się ważnym krokiem w zbliżeniu i intensywnym dialogu między Polakami i Rosjanami, opartym na prawdzie, zaufaniu i dobrej woli. Prezydent RP przemawiał podczas uroczystego obiadu wydanego w Belwederze na cześć przebywającego w Polsce patriarchy Moskwy i Całej Rosji Cyryla.

 

Komorowski ma nadzieję, że to przesłanie dotrze do wiernych obu Kościołów i stanie się przedmiotem refleksji obu narodów. Jego zdaniem tą drogą powinniśmy podążać razem dla dobra naszych narodów i całego świata, który tak bardzo potrzebuje przebaczenia krzywd.

Według prezydenta drogą do pojednania jest rozmowa, odwołująca się do fundamentalnych wartości: wolności i odpowiedzialności, miłości bliźniego i przebaczenia. Tylko na tym można budować przyszłość - wskazał Komorowski. Dodał, że z racji swej misji Kościoły mogą wspólnie zapalić światło wskazujące drogę pojednania między narodami i społeczeństwami.

Zadeklarował jednocześnie, że Polska chce dobrych stosunków ze wszystkimi sąsiadami, w tym także z Rosją. Jednak wymaga to „przeżywania prawdy o niełatwej, ale pokonanej historii”. Dlatego prezydent z uznaniem wypowiedział się o działaniach „współczesnego Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego” w odkrywaniu prawdy i odrzucaniu ideologii, która w XX w. zwróciła się przeciwko wolności i godności człowieka.

Nawiązując do historii prześladowań i cierpień obu Kościołów, Komorowski wskazał, że pozwala im ona lepiej rozumieć się nawzajem. Dlatego właśnie Kościoły mogą „w znaczącym stopniu” przyczynić się do wzajemnego zbliżenia i przezwyciężenia stereotypów, które nie pozwalają patrzeć na siebie z zaufaniem i nadzieją.

W tym kontekście prezydent RP podziękował Cyrylowi I za poświęcenie cerkwi przy wejściu na cmentarz katyński, na którym w sąsiednich mogiłach leżą polscy oficerowie i rosyjskie ofiary stalinowskich czystek. Przypomniał, że wśród polskich ofiar spoczywają tam także prawosławni, w tym naczelny kapelan wojska polskiego ks. Szymon Fedorońko. Wyznał też, że był głęboko poruszony niedawnym przekazaniem przez stronę rosyjską ikony Matki Boskiej Smoleńskiej przedstawicielom Kościoła katolickiego w Polsce.

Na zakończenie Komorowski podziękował za „odwagę w kroczeniu drogą pojednania obu naszych narodów” i wyraził nadzieję, że stanie się to wzorem dla wszystkich Polaków i Rosjan.

W odpowiedzi patriarcha Cyryl wyraził „wielkie zadowolenie” z rozmowy z polskim prezydentem. Wskazał, że polsko-rosyjskie pojednanie to nie tylko „wzniosły cel” o charakterze pragmatycznym. Posiada ono bowiem także wymiar tradycji, historii, kultury i religii, sięgający do Ewangelii. Chrześcijańska moralność jest częścią naszych tradycji i łączy nasze narody Kościoły. Mając ten wspólny fundament, możemy mieć nadzieję, że opierając się na nim, będziemy mogli przezwyciężyć problemy wynikające z przeszłości i wpływające na teraźniejszość.

Proces ten wymaga jednak cierpliwości i udziału Kościołów, które mają szczególny środek oddziaływania na procesy historyczne. Jest nim głęboka wiara, że mocą łaski Bożej możemy przezwyciężyć grzech, a także modlitwa. Zwierzchnik RKP przestrzegł przed jej niedocenianiem i wyraził przekonanie, że jest ona najmocniejszym narzędziem wpływu na historię. Jego zdaniem, opierając się na wspólnym fundamencie i licząc na łaskę Bożą, będziemy osiągać kulturową i duchową bliskość Rosjan i Polaków.

Wyraził przekonanie, że oba narody muszą być razem szczególnie teraz, gdy chrześcijańskie wartości i normy moralne spajające społeczeństwa są podważane i propaguje się grzeszny styl życia. W tej sytuacji chrześcijanie muszą działać, łącząc swe wysiłki w głoszeniu prawdy Bożej. Aby tego dokonać, trzeba zapomnieć urazy z przeszłości.

Jestem głęboko przekonany, że nadszedł na to czas!

- mówił patriarcha moskiewski.

 

Wczesnym popołudniem Cyryl I spotkał się z polskimi biskupami katolickimi. Przekazał im kopię ikony Matki Boskiej Smoleńskiej; otrzymał kopię obrazu matki Boskiej Częstochowskiej. Powiedział, że nie jest możliwe pojednanie narodów, jeśli nie będzie pojednania Kościołów.

Po spotkaniu w siedzibie KEP - które było zamknięte dla mediów - abp Józef Michalik przekazał Cyrylowi kopię ikony Matki Boskiej Częstochowskiej - by mógł umieścić ją w jakimś "drogim i bliskim sobie miejscu". Dodał, że jest ona patronką dialogu rozpoczętego między Kościołem katolickim w Polsce i prawosławnym w Rosji.

Częstochowski wizerunek ma być umieszczony w cerkwi w Katyniu

- podała KEP w komunikacie.

Cyryl I podarował KEP kopię ikony Matki Boskiej Smoleńskiej. Podkreślił, że prosił go o to obecny metropolita smoleński w rocznicę katastrofy smoleńskiej z 10 kwietnia 2010 r. Cyryl (który sam był w przeszłości metropolitą smoleńskim) wyraził życzenie, by ikonę umieszczono w godnym miejscu, tak by przypominała o rozpoczętym dzisiaj dialogu oraz o tym "skąd się wywodzą nasze chrześcijańskie korzenie".

Matka Boska Smoleńska to jedna z najbardziej czczonych ikon w świecie prawosławnych. Legenda głosi, że autorem oryginału był św. Łukasz Ewangelista. Obraz na Ruś miała przywieźć z Bizancjum księżniczka bizantyjska, przybyła w XI wieku, by poślubić księcia Wsiewołoda. Obraz ten nie zachował się. Ikonie przypisuje się ocalenie Smoleńska od Tatarów w XIII wieku oraz wspomożenie wojsk rosyjskich w bitwie pod Borodino w 1812 r.

Nigdy wcześniej zwierzchnik rosyjskiego Kościoła prawosławnego nie przebywał w siedzibie Konferencji Episkopatu Polski. Podczas spotkania przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Józef Michalik mówił, że Kościół katolicki w Polsce z szacunkiem przyjmuje głos patriarchy Moskwy i całej Rusi Cyryla I.

Szczerym sercem witam Waszą Świątobliwość oraz towarzyszących mu biskupów i dziękuję Kościołowi Prawosławnemu Rosji za to, że staje dziś obok wielkich obrońców i heroldów prawa Bożego w świecie

- mówił abp Michalik, o czym podał komunikat KEP. Odnosząc się do podpisania przesłania do narodów Polski i Rosji, abp dodał:

Tu nie chodzi tylko o gest, ale o przesłanie wspólnego zatroskania o świat, w którym żyjemy, o potwierdzenie wierności Ewangelii i nierozłącznie związanej z nią etyce, czyli życiu wiarą według Chrystusowego prawa.

 

Abp Michalik przypomniał słowa patriarchy Cyryla, że "bardzo owocny może być dialog z Kościołem rzymskokatolickim, uznającym tradycję za normę wiary". Jak zaznaczył, "pierwszym nauczycielem Kościoła jest Jezus Chrystus, który nie unikał stawiania trudnych wymagań. Dzisiejsze czasy wołają o proroków i świadków odważnych, widzących zagrożenia, ale niosących światu nadzieję mocy Bożej, ukazujących ratunek w nawróceniu do Chrystusa Jedynego Zbawiciela człowieka".

Według komunikatu KEP patriarcha Cyryl powiedział, że nie jest możliwe pojednanie narodów, jeśli nie będzie pojednania dwóch Kościołów, które odgrywają w nim znaczącą rolę.

Historię zostawmy historykom, a to, co dziś realne - nam pasterzom

- mówił zwierzchnik Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.

Według komunikatu spotkanie dotyczyło kolejnych etapów dialogu i perspektyw współpracy obu Kościołów.

Być może odpowiedź na to pytanie będzie wymagała przygotowania i pogłębienia refleksji przez nasze zespoły, które przygotowały tekst oraz dzisiejsze spotkanie, ale warto zarysować ogólny kierunek naszej woli

- mówił abp Michalik.

Jest wola kontynuacji rozmów, z pełną świadomością trudnych problemów historycznych

- mówił po spotkaniu metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz.

Cyrylowi w KEP towarzyszyli m.in. metropolita wołokołamski Hilarion (Ałfiejew), który kieruje w patriarchacie moskiewskim wydziałem zewnętrznych kontaktów kościelnych (OWCS), kierownik sekretariatu administracyjnego patriarchatu moskiewskiego biskup sołniecznogorski Sergiusz, przewodniczący synodalnego wydziału informacyjnego Władimir Legojda, wiceprzewodniczący OWCS ks. protojerej Nikołaj Bałaszow, sekretarz OWCS ds. stosunków międzyprawosławnych ks. protojerej Igor Jakimczuk, asystent przewodniczącego OWCS ks. protodiakon Władimir Nazarkin oraz pełniący obowiązki kierownika osobistego sekretariatu patriarchy Michaił Kuskow.

Obecni byli członkowie prezydium KEP: przewodniczący metropolita przemyski abp Józef Michalik,  jego zastępca metropolita poznański abp Stanisław Gądecki oraz sekretarz Episkopatu bp Wojciech Polak. W rozmowach uczestniczyli także m.in.: metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz, metropolita krakowski kard. Stanisław Dziwisz, prymas Polski abp Józef Kowalczyk, prymas-senior kard. Józef Glemp, metropolita lubelski abp Stanisław Budzik, metropolita gnieźnieński abp Henryk Muszyński oraz ordynariusz warszawsko-praski abp Henryk Hoser.

Pierwsze spotkanie przedstawicieli Kościoła katolickiego w Polsce i rosyjskiego Kościoła prawosławnego w sprawie dokumentu o pojednaniu odbyło się w Warszawie w lutym 2010 r. Wcześniej biskupi powołali specjalny zespół do rozmów z rosyjskim Kościołem prawosławnym. Jego przewodniczącym został abp Henryk Muszyński, w skład weszli także abp Stanisław Budzik i bp Tadeusz Pikus.

W czerwcu 2010 r. na kolejne spotkanie w Warszawie przybył metropolita wołokołamski Hilarion ze współpracownikami. Kolejne rozmowy na temat pojednania polsko-rosyjskiego miały miejsce 1 czerwca 2011 r. Zaś 15 marca 2012 r. przedstawiciele Episkopatu Polski i Patriarchatu Moskiewskiego dyskutowali już nad ostatnimi poprawkami.

 

kop/KAI, PAP