Jutro w Kościele wspomnienie św. Edyty Stein - św. Teresy Benedykty od Krzyża, postaci niezwykłej, patronki Europy

Św. Edytę Stein - Teresę Benedyktę od Krzyża, Żydówkę, filozofa, karmelitankę i męczennicę wspomina Kościół katolicki 9 sierpnia. W tym roku przypada 70. rocznica śmierci świętej kanonizowanej przez Jana Pawła II w październiku 1998 r. Przez wiele lat jako filozof i naukowiec szukała tylko poznania rozumowego i uważała się za ateistkę. Do nawrócenia doprowadziło ją bezkompromisowe poszukiwanie prawdy, spotkanie z gorliwie wierzącymi chrześcijanami oraz lektura dzieł św. Teresy z Avila. Mając 31 lat Edyta Stein przyjęła chrzest a w 11 lat później wstąpiła do Karmelu w Kolonii. W 1942 r. została zamordowana w Oświęcimiu. Papież ogłaszając ją w 1999 roku współpatronką Europy powiedział, że jest "symbolem dramatów Europy bieżącego stulecia".

Podczas kanonizacji 11 października 1998 r. Jan Paweł II nazwał Edytę Stein "wybitną córką Izraela i córką Kościoła" oraz zaapelował by nigdy więcej nie powtórzyła się zbrodnia ludobójstwa. "Od tej chwili, wspominając nową świętą każdego roku, nie możemy nie pamiętać jednocześnie o Shoah, o tym okrutnym planie zagłady narodu, o planie, którego ofiarą padły miliony braci i sióstr Żydów" - mówił wtedy papież w homilii.

Edyta Stein urodziła się 12 października 1891 r. we Wrocławiu. Była najmłodszym z 11 dzieci w gorliwej i praktykującej rodzinie żydowskiej. Od wczesnego dzieciństwa była żądna wiedzy. Na uniwersytetach we Wrocławiu, Getyndze i Fryburgu studiowała psychologię, historię i literaturę niemiecką a przede wszystkim filozofię. Była uczennicą a później asystentką Edmunda Husserla, przyjaźniła się m.in. z Martinem Heideggerem oraz Romanem Ingardenem. Wierzyła tylko rozumowi i uważała się za ateistkę.

W 1915 r. służyła jako pielęgniarka w szpitalu wojskowym na Morawach, gdzie bardzo głęboko przeżyła doświadczenie ogromnego cierpienia. Później uczyła we wrocławskim gimnazjum i kontynuowała studia doktoryzując się w 1917 r.

W czasie studiów wśród jej przyjaciół byli głęboko wierzący chrześcijanie, którzy swoim życiem intrygowali Edytę. Fascynowała ją żarliwa modlitwa, którą obserwowała odwiedzając kościoły katolickie. Kiedyś widząc prostą kobietę, która z zakupami weszła do katedry by się pomodlić, zapisała: "Do synagog i kościołów protestanckich, które odwiedzałam, przychodziło się wyłącznie na nabożeństwo. Tutaj natomiast wśród zgiełku codzienności przyszedł ktoś do pustego kościoła jak na poufną rozmowę. Nigdy nie mogłam tego zapomnieć".

Przełomowym momentem w nawróceniu była lektura "Księgi życia" św. Teresy z Avila. Mieszkając w 1921 r. u przyjaciół z nudów sięgnęła po tę książkę i już nie mogła się od niej oderwać, czytała całą noc. Po skończeniu miała powiedzieć: "Oto jest prawda!" Natychmiast kupiła katechizm i mszał katolicki, przestudiowała je i poszła na Mszę św. Po mszy poprosiła księdza o chrzest.

Została ochrzczona 1 stycznia 1922 r. przyjmując imię Teresa. Pragnęła wstąpić do zakonu, ale za radą kierownika duchowego odłożyła tę decyzję. Przez dalszych 11 lat była nauczycielką i działaczką społeczną. Przemierzała Europę głosząc odczyty o potrzebie odnowy społeczeństwa i państwa, o powołaniu i roli kobiety, pokoju i godności ludzkiej. W dalszym ciągu zajmowała się też pracą naukową.

Dopiero w 1933 r. została przyjęta do klasztoru karmelitanek w Kolonii. Po nawróceniu i przyjęciu chrztu odnalazła też na nowo swoją tożsamość żydowską i była dumna z tego, że jest blisko Chrystusa nie tylko przez wiarę ale i ze względu na więzy krwi. Przeczuwała cierpienie i z góry ofiarowała je za naród żydowski. Zgodnie z własnym życzeniem otrzymała imię zakonne "...od Krzyża - Teresa Benedykta od Krzyża". W kwietniu 1938 r. złożyła śluby wieczyste a w grudniu tego roku, po pogromach żydowskich w Niemczech, wyjechała z Kolonii do holenderskiego Karmelu w Echt.

Odczytanie 26 lipca 1942 r. w kościołach Holandii protestu zwierzchników Kościołów chrześcijańskich przeciwko prześladowaniu Żydów spowodowało falę aresztowań szczególnie pośród katolików pochodzenia żydowskiego. Wśród aresztowanych znalazła się Edyta Stein i jej siostra Róża. Jeszcze na kilka dni przed śmiercią, nie chcąc korzystać z faktu swojego chrztu, odrzuciła szansę uratowania i pragnęła umrzeć razem z innymi Żydami. 7 sierpnia obie siostry zostały deportowane do Oświęcimia, gdzie 9 lub 10 sierpnia poniosły śmierć w komorze gazowej.

Edyta Stein zostawiła po sobie wiele pism filozoficznych i duchowych. Najważniejsze z nich to "O zagadnieniu wczucia", "Byt skończony i wieczny" oraz niedokończone dzieło "Wiedza krzyża".

Papież Jan Paweł II beatyfikował ją 1 maja 1987 r. w Kolonii a kanonizował w Rzymie 11 października 1998 r. Podczas Mszy św. celebrowanej 1 października 1999 w bazylice św. Piotra na rozpoczęcie Zgromadzenia Specjalnego Synodu Biskupów dla Europy Jan Paweł II ogłosił ją współpatronką Europy wraz ze św. Brygidą Szwedzką i św. Katarzyną ze Sieny.

KAI/Prej