Upadek rządu Olszewskiego a lustracja

Każdy, kto z dobrą wolą twierdzi, że wykonanie uchwały lustracyjnej to błąd rządu Jana Olszewskiego i nieudolność Macierewicza, niech się zastanowi, jak wyglądały fakty.

27 maja 1992 Wałęsa zażądał odwołania pierwszego po wojnie powołanego w wyniku wolnych wyborów 1991 roku rządu Olszewskiego (sprawa szyfrogramu rządu do przebywającego w Moskwie Wałęsy, że brak zgody rządu na planowane przez LW podpisanie umów joint venture na spółki polsko-rosyjskie na terenie dawnych baz sowieckich w Polsce).

Rząd szykował już dawno ustawę o lustracji osób z życia publicznego, z zapewnieniem trybu odwoławczego itd.

29 maja Janusz Korwin-Mikke nagle wniósł pod obrady sejmu projekt uchwały o lustracji z terminem wykonania parę dni. Trudno, żeby partie popierające ten rząd głosowały przeciwko niej. Była obarczona wieloma nieprzemyślanymi rozwiązaniami, dawała niesłychanie krótkie terminy, w rezultacie zmobilizowała przeciwników lustracji w sejmie, głownie uwikłanych we współpracę, ale nie tylko, przyczyniła się do skompromitowania idei lustracji w oczach wielu Polaków.

Zrobił to Janusz Korwin-Mikke, ten sam, co zneutralizował i zmarnował zapał i energię setek liberalnie nastawionych do gospodarki, energicznych młodych ludzi, zapisujących się do jego partii UPR.

Olszewski zwrócił się do prezesa Sądu Najwyższego Adama Strzembosza, by w tej sytuacji zapewnił tryb odwoławczy dla osób, które czują się poszkodowane. Komisja nie zdążyła podjąć prac, sejm odwołał rząd i powołał tzw. komisję Ciemniewskiego, by zbadać winy Macierewicza.

Jeżeli stawiać komuś zarzut z błędów lustracji 1992 roku, należy kierować pretensje do Korwina.

Zapraszam do pouczającej lektury fragmentów mojej książki „III RP w odcinkach. Kalendarium 1989-2004” (wyd. Arcana 2005:

21 grudnia 1991 -€“ Jan Olszewski w expose zapowiedział „początek końca” komunizmu w Polsce. Nowo powołani ministrowie stwierdzili, że w ich gabinetach wciąż funkcjonują telefony bezpośrednio łączące z ambasadą radziecką.

23 grudnia -€“ Sejm powołał rząd Olszewskiego (235 głosów za, przeciw 60 -€“ SLD, 139 wstrzymujących się -€“ UD, KPN, KLD). Odszedł Balcerowicz, sprawy zagraniczne nadal Skubiszewski, MON Jan Parys (inni kandydaci do MON skreśleni przez Wałęsę), MSW Antoni Macierewicz, minister sprawiedliwości Zbigniew Dyka, kierownik ministerstwa przekształceń własnościowych Tomasz Gruszecki, minister pracy i polityki socjalnej Jerzy Kropiwnicki, minister finansów Karol Lutkowski (od 28 lutego Andrzej Olechowski), minister kierownik CUP -€“ Jerzy Eysymontt. Rzecznik rządu Marcin Gugulski. Rząd miał charakter mniejszościowy.

25 grudnia -€“ likwidacja ZSRR przez przywódców 11 republik radzieckich. Michaił Gorbaczow zrezygnował z prezydentury.

31 grudnia -€“ Jan Parys odwołał ze stanowiska szefa Sztabu Generalnego admirała Piotra Kołodziejczyka.

W MSW powstała lista osób z kręgu władzy, występujących w archiwach MSW PRL jako współpracownicy.[1]

*

Inflacja roczna wyniosła 60 proc.

PKB -€“ 86,4 proc. wartości PKB z 1989 roku, ostatniego roku PRL.

Deficyt budżetowy -€“ 3,5 proc. PKB.

Zaczął się plenić zwyczaj witania klienta w firmach, urzędach i usługach telefonicznych zwrotem „W czym mogę panu pomóc?”, kalka anglosaska denerwowała starszą klientelę. Zwrot ten wyparł zgodny z polską tradycją „Czym mogę panu służyć?”.

Wbrew protestom części prasy i niektórych polityków zlikwidowano w Policji Wydział do spraw Przestępczości Gospodarczej.

Eleganckie, wyłożone glazurą, pachnące i kolorowe toalety w nowych zagranicznych hotelach i instytucjach stały się wzorem dla Polaków, zasiedlających tandetnie i ubogo wykończone mieszkania epoki Gomułki i Gierka. Masowo rozpoczęto kładzenie luksusowej glazury i wymianę instalacji w łazienkach i kuchniach w mieszkaniach prywatnych.

W nadawanym w I programie publicznej telewizji o godz. 17.00 popularnym cyklu programów sensacyjnych pokazano m.in. szczegółowo metodę ręcznego łamania karku osobie uwięzionej.

1992

Minęły 3 lata od Okrągłego Stołu.

Styczeń 1992

1 stycznia -€“ nowe prawo podatkowe, podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT-y), trzy progi dochodowe. Możliwość odliczania ulg budowlanych i remontowych przyniosła wieloletnią koniunkturę w budownictwie mieszkaniowym i umożliwiła masową modernizację mieszkań.

Rosja zmniejszyła o połowę dostawy gazu do Polski.

W Niemczech weszła w życie ustawa o otwarciu akt Stasi i dostępie obywateli do nich, powołano w tym celu specjalny urząd, na którego czele stanął opozycjonista enerdowski, były pastor Joachim Gauck. Bundestag powołał Komisję ds. Przezwyciężenia Skutków Dyktatury SED z uprawnieniami śledczymi.

29 stycznia -€“ Trybunał Konstytucyjny orzekł, że wstrzymanie podwyżki płac dla budżetówki było niezgodne z konstytucją.

30 stycznia -€“ audiencja premiera Jana Olszewskiego u Jana Pawła II.

31 stycznia -€“ Ewa Łętowska ustąpiła z funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich, zastąpił ją Tadeusz Zieliński.

Ukazała się książka Mirosława Dakowskiego i Jerzego Przystawy „Via Bank i FOZZ -€“ o rabunku finansów Polski”, oparta na autentycznych materiałach, m.in. notatkach pracownika NIK Michała Falzmanna (zmarłego nagle w lecie 1991 roku), ujawniająca ogromne nadużycia przy nielegalnym wykupie polskich długów oraz agenturalny charakter zaangażowanych w to spółek i osób.

Luty 1992

1 lutego -€“ uchwała Sejmu, uznająca stan wojenny za nielegalny, mimo że posłowie SLD porównali Wojciecha Jaruzelskiego do Józefa Piłsudskiego. Leszek MoczulskiPiłsudskiego. Słynne powiedzenie Leszka Moczulskiego z trybuny sejmowej o członkach PZPR -€“ „Płatni Zdrajcy, Pachołki Rosji”. Frasyniuk (UD): „to tematy zastępcze”.

7 lutego -€“ podpisanie traktatu europejskiego w Maastricht; częściowe zrzeczenie się suwerenności przez państwa EWG. Ustanawiał tzw. trzy filary integracji: gospodarczo-monetarnej, wspólnej polityki zagranicznej, bezpieczeństwa wewnętrznego i wymiaru sprawiedliwości. Wszedł w życie 1 XI 1993.

14 lutego -€“ w czwartej turze głosowania Sejm wybrał na prezesa NIK Lecha Kaczyńskiego.

16 lutego -€“ Sejm pozbawił immunitetu posła Irmindo Bochenia (SLD), który poświadczał nieprawdę na dokumentach podczas organizowania strefy wolnocłowej w południowej Polsce (tzw. afera Deco Banku).

22 lutego -€“ w Gdańsku powstał Solidarność Chase Bank, prezesem został Jacek Merkel.

Zmarł nagle na próbie teatralnej wybitny aktor, Tadeusz Łomnicki.

28 lutego -€“ ministrem finansów został Andrzej Olechowski.

29 lutego i 1 marca -€“ proklamowanie separatystycznej republiki Serbów bośniackich po referendum, początek wojny w b. Jugosławii.

W lutym powstała spółka SecAg, Sekuły (49 proc.) i Gawronika (51 proc.), z kapitałem 100 mln zł.[2]

Min. Adam Glapiński wprowadził koncesje na import_ paliw.

Wg zeznań ministra obrony Parysa przed komisją sejmową Mieczysław Wachowski polecił odłączyć bezpośrednią linię telefoniczną, łączącą go z prezydentem Wałęsą.

Premier Olszewski powołał Krzysztofa Czabańskiego na prezesa PAP.

Marzec 1992

Szefem Kancelarii Prezydenta został Janusz Ziółkowski.

5 marca -€“ Sejm odrzucił program gospodarczy rządu.

Prezesem NBP została Hanna Gronkiewicz-Waltz.

Wałęsa przedstawił rządowi program „100 milionów złotych dla każdego” -€“ kredyt spłacany przez 20 lat, za który można by nabywać własność państwową.

17 marca -€“ sprzedano pomnik Lenina do Sztokholmu za 100 tys. koron. [3]

19 marca - rozpoczął się proces o zniesławienie, wytoczony przez posła Besztę-Borowskiego Włodzimierzowi Cimoszewiczowi. (patrz październik 1991).

Sąd Wojewódzki w W-wie orzekł, że Jacek Maziarski musi przeprosić Agorę, wydawcę „Gazety Wyborczej” za wypowiedź, że gazeta powstała w 1989 roku z pieniędzy przeznaczonych na całą ówczesną opozycję.

25 marca -€“ bullą Totus Tuus Poloniae Populus papież Jan Paweł II dokonał reorganizacji struktur kościelnych w Polsce; erygował 13 nowych diecezji i 8 nowych metropolii.

30 marca - 2 kwietnia -€“ Wałęsa podczas wizyty w Niemczech wysunął koncepcję NATO-bis i EWG-bis, jako związków byłych kadeelów.

Kwiecień 1992

I Kongres Polaków w Rosji, reprezentujący około 100 tys. Polaków; przewodnicząca Halina Romanowa.

1 kwietnia -€“ Jan Parys, minister obrony narodowej, zdymisjonował szefa WSI, Czesława Wawrzyniaka.

Do dymisji podał się szef wywiadu UOP płk Henryk Jasik.

Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą (min. Adam Glapiński z PC) wprowadziło koncesje m.in. na import_ alkoholu, papierosów i paliw. Wykaz obejmował kilkadziesiąt pozycji, od rud uranu po cygara, alkohol etylowy nieskażony i ropę naftową. Przedtem obowiązywało każdorazowe pozwolenie przywozu paliw.

3 kwietnia -€“ Dyrekcja Generalna PKP postanowiła od 1 czerwca uruchomić połączenie kolejowe z Poznania do Hanoweru do przewozu TIR-ów.

6 kwietnia -€“ telewizyjne „Wiadomości” podały, że minister ON Jan Parys poinformował oficerów Sztabu Generalnego, że niedawno podjęto próbę obalenia demokracji w Polsce; wg niego pewni politycy proponowali awanse oficerom w zamian za poparcie polityczne: „Politycy, którzy poza moimi plecami rozpoczynają tego rodzaju działania, zaczynają po prostu zwyczajne intrygi. Działają na szkodę kraju i są zwyczajnymi aferzystami.” Chodziło o „urodziny” w gabinecie szefa BBN Jerzego Milewskiego, obecni gen. w BBN Jan Światowiec, Czesław Laszczkowski i Zdzisław Graczyk oraz Wachowski, a z wojska zaproszono gen. Tadeusza Wileckiego, któremu zapowiedziano nominację na szefa Sztabu Generalnego.

7 kwietnia - Parys został urlopowany przez premiera Olszewskiego.

Kontyngenty na import_ tytoniu, benzyny i olejów napędowych. MWGzZ tłumaczyło je potrzebą uszczelnienia granicy, zwiększenia wpływów do budżetu oraz ochroną polskiego producenta.

8 kwietnia -€“ przewodniczącym Komisji Likwidacyjnej RSW „Prasa” został mec. Leszek Jacek Hofman.

9 kwietnia -€“ grupa aktywistów Samoobrony zajęła gmach Ministerstwa Rolnictwa, domagając się umorzenia niespłaconych kredytów.

13 kwietnia -€“ prezydent George Bush poinformował premiera Olszewskiego, że USA widzą możliwość wejścia Polski do NATO (weszła 12 marca 1999).

19 kwietnia -€“ Marsz Żywych przeszedł z Auschwitz do Birkenau. Kilkunastoletni Żydzi stukali do drzwi zamieszkałych w pobliżu terenu obozu Polaków, krzycząc: dlaczego ich nie ratowaliście?

22 kwietnia -€“ ostatnia próba zawiązania wielkiej koalicji rządowej przez liderów dziesięciu partii po”S”owych.

W TV program "Reflex" pokazał, jak Michnik we Francji uczestniczy w promocji książki Jaruzelskiego „Kajdany i schronienie. Wspomnienia. Zakończone rozmową z Adamem Michnikiem", gdzie nazwano stan wojenny „mniejszym złem”. Obaj politycy wystąpili w telewizji francuskiej w programie „Zbrodnia i przebaczenie”. TV pokazała słynną wypowiedź Michnika do dziennikarzy: „Odpieprzcie się od generała!”.

24 kwietnia -€“ wielka manifestacja „S” pod sejmem pod hasłami: dość bezrobocia, dość samolubnych polityków, precz z komuną, precz z Wachowskim.

28 kwietnia -€“ Wałęsa i Wachowski podpisali porozumienie z Andrzejem Lepperem i jego współpracownikami z Samoobrony, zawierające krytykę ministerstwa rolnictwa i obiecali Samoobronie powołanie Rady ds. Wsi i Rolnictwa, której podstawowym zadaniem byłoby oddłużenie rolników i uruchomienie kolejnych tanich kredytów. Lepper zapowiedział, że z „komornikami, bankami i urzędami skarbowymi” podejmuje walkę „z bronią w ręku”.

W wyniku porozumienia powstał Fundusz Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa, za czele którego stanął wiceminister rolnictwa Jerzy Rey; kolejni prezesi Funduszu a od 1993 Agencji Restrukturyzacji Wsi i Rolnictwa (ARWiR): Andrzej Zawadzki (PSL), Władysław Łukasik (ZMW i PZPR), Henryk Antosiak (ZSL, PSL), Mirosław Mielniczuk (SKL), Andrzej Śmietanko (ZSL, PSL). Fundusz na rok 1993 otrzymał 3 bln zł z NBP. Kontrola NIK w 1993 roku wykazała, że po 6-7 mld zł z Funduszu (wartość kilku willi) przeznaczano m.in. na oddłużenie i kredytowanie osób, związanych rodzinnie lub politycznie z szefostwem Funduszu, m.in. Andrzeja Leppera (17 listopada 1992 roku), Karola Szlenkiera, Eko Mysiadło sp. z o.o.[4][5]

29 kwietnia -€“ minister sprawiedliwości wnioskował postawienie Jaruzelskiego i Kiszczaka przed Trybunałem Stanu za niszczenie protokołów Biura Politycznego PZPR w 1989 roku.

Sprywatyzowano przedsiębiorstwo kolportażu prasy Ruch SA.

Maj 1992

1 maja -€“ ukazał się numer „Polonistyki”, poświęcony w całości Gustawowi Herlingowi-Grudzińskiemu, autorowi całkowicie zakazanemu w PRL. Redagowała działaczka „S” Bożena Chrząstowska, działaczka „S” oświaty. To pierwsze opracowanie twórczości tego autora w Polsce.

5 maja -€“ w Łodzi otwarcie wystawy w 45-lecie „Kultury paryskiej”.

6 maja -€“ Tomasz Gruszecki, z ministerstwa przekształceń własnościowych, skrytykował wałęsowski plan „100 mln zł dla każdego”.

W Wiedniu zmarła tłumaczka Edda Werfel z KPP.

8 maja -€“ Wałęsa w Sejmie przedstawił kolejną wersję „małej konstytucji” przewidująca mianowanie i odwoływanie premiera i ministrów przez prezydenta.

9 maja -€“ w związanej z Geremkiem części prezydium UD (Rokita, Frasyniuk) powstał pomysł sojuszu z PSL i poparcia Waldemara Pawlaka na premiera.[6]

10 maja -€“ zarejestrowano już w Polsce 136 partii politycznych.

Zawieszono wydawanie dziennika „Obserwator”. Łódzki „Dziennik Poranny” Komisja Likwidacyjna sprzedała Ludowemu Towarzystwu Gospodarczemu (PSL).

12 maja -€“ Izba Wojskowa SN uchyliła oskarżenie Sądu Warszawskiego Okręgu Wojskowego, że pisarz Marek Nowakowski działał na rzecz obcych organizacji, czyli Instytutu Literackiego w Paryżu.

15 maja -€“ nadzwyczajna komisja sejmowa uznała oświadczenie min. Parysa z 6 kwietnia za szkodliwe dla interesów państwa.

Tygodnik „Wprost” w artykule Modliszki w PC napisał, że prezesi Art-B przekazali za pośrednictwem Z. (w lipcu okazało się, że chodzi o Macieja Zalewskiego) łącznie 57 mld zł na konto spółki Telegraf i Banku Przemysłowo-Handlowego w Krakowie, który kupił akcje Telegrafu. Gąsiorowski zeznał przed prokuratorami polskimi w Izraelu, że Zalewski uprzedził szefów Art.-B o planowanym aresztowaniu (w 2000 roku okazało się, że uczynił to Jerzy Dziewulski z SLD). Śledztwo przeciwko Telegrafowi wkrótce umorzono.

17 maja -€“ prokuratura generalna wystąpiła do Izraela z wnioskiem o ekstradycję Bogusława Bagsika i Andrzeja Gąsiorowskiego, byłych właścicieli Art-B.

18 maja -€“ dymisja ministra obrony Jana Parysa.

19 maja -€“ premier Olszewski zdymisjonował szefa Radiokomitetu Janusza Zaorskiego, co skrytykował rzecznik prasowy prezydenta, Andrzej Drzycimski.

20 maja -€“ prezydium Unii Demokratycznej na wniosek Jana Lityńskiego, by wyprzedzić podobne posunięcie Wałęsy, postanowiło zgłosić wniosek o odwołanie rządu Olszewskiego.[7]

Św. Andrzej Bobola patronem Metropolii Warszawskiej.

22 maja -€“ prezydenci Wałęsa i Jelcyn podpisali w Moskwie traktat o przyjaźni i współpracy dobrosąsiedzkiej. Rzecznik Andrzej Drzycimski oświadczył przed wyjazdem, że rząd nie złożył formalnych zastrzeżeń do wersji traktatu, przewidującej pozostawienie w Polsce mieszanych spółek polsko-sowieckich na terenie byłych radzieckich baz wojskowych. Premier Olszewski w szyfrogramie przypomniał Wałęsie o uzgodnionej wersji paragrafu 7[8], który nie pozwalał na pozostawienie w Polsce takich spółek; ich likwidacja była warunkiem wstąpienia Polski do NATO.

Nowym szefem Radiokomitetu został Zbigniew Romaszewski; na żądanie szefa sejmowej Komisji Kultury Juliusza Brauna (UD) zlikwidował popularny telewizyjny program publicystyczny „Reflex” Jacka Kurskiego i Piotra Semki.

Nowym rzecznikiem prasowym rządu został Jan Polkowski, krakowski działacz podziemny, poeta i dziennikarz.

23 maja -€“ Sejm odwołał Parysa na wniosek premiera; Parys powiedział, że Biuro Bezpieczeństwa Narodowego przy Prezydencie RP, kierowane przez Jerzego Milewskiego stało się drugim, niekonstytucyjnym ośrodkiem władzy wojskowej w Polsce.

26 maja -€“ Wałęsa wycofał poparcie dla rządu Olszewskiego, uzasadniając to lekceważeniem go.

W dzienniku „Nowy Świat” Krzysztof Wyszkowski, doradca premiera, zasugerował, że minister spraw zagranicznych Krzysztof Skubiszewski był agentem SB, podobnie jak liczni parlamentarzyści i urzędnicy państwowi. Redaktor naczelny „Nowego Świata”, Piotr Wierzbicki, został zmuszony przez Radę Nadzorczą do dymisji. Podał to PAP, co spowodowało bunt części nomenklaturowego kierownictwa agencji.[9]

28 maja -€“ na wniosek posła Janusza Korwin-Mikkego (UPR) pod nieobecność części posłów, uchylajacych się od udziału w tym głosowaniu, Sejm przyjął uchwałę „lustracyjną” i polecił wykonać ją ministrowi spraw wewnętrznych, Antoniemu Macierewiczowi. MSW miało do 6 czerwca podać sejmowi informacje o osobach pełniących funkcje publiczne (posłowie, senatorowie, urzędnicy państwowi od wojewody wzwyż), które w latach 1945-1990 były tajnymi współpracownikami UB i SB. UD, która nie uczestniczyła w głosowaniu nad uchwałą, zaskarżyła ją do Trybunału Konstytucyjnego.

Henryk Wujec i Władysław Frasyniuk zarzucili Antoniemu Macierewiczowi ugodę z Kiszczakiem w latach 80. a Piotrowi Naimskiemu, szefowi UOP, złożenie deklaracji lojalności po powrocie z Zachodu.[10]

Po wywiadzie Wyszkowskiego dla „NŚ” (patrz 26 maja) rząd oświadczył, że nie był on już wtedy doradcą premiera.[11]

29 maja -€“ Wałęsa ostrzegł Macierewicza w rozmowie pokazanej w TV przed konsekwencjami wykonania uchwały lustracyjnej. Macierewicz podczas rozmowy zawzięcie czyścił fajkę.

30 maja -€“ UD złożyła w Sejmie wniosek o odwołanie rządu Olszewskiego.

Socjolog, Mirosława Marody w „GW” określiła działania prolustracyjne jako „reakcję paranoiczną”.

Czerwiec 1992

1 czerwca -€“ Macierewicz zwrócił się premiera z wnioskiem o wystąpienie do I Prezesa Sądu Najwyższego Adama Strzembosza, by ten powołał bezstronną komisję rozpatrującą wątpliwości związane z realizacją uchwały lustracyjnej.

W dziennikach TV państwowej ukazały się nieprawdziwe informacje o możliwej dewaluacji złotówki.

„GW” wydrukowała na pierwszej stronie artykuł „Wielkie łowy MSW”, twierdząc, że to rządowy projekt ustawy dekomunizacyjnej, restrykcyjny wobec ogromnej liczby członków PZPR. Wg dementi MSW nie było takiego projektu.

2 czerwca -€“ Wachowski do Kuronia: „Przydałby się wam jakiś rolnik na premiera”.[12]

Spotkanie Mazowieckiego i Waldemara Kuczyńskiego (UD) z Waldemarem Pawlakiem i Mikołajem Kozakiewiczem z PSL na temat warunków ewentualnego sojuszu i poparcia Pawlaka na premiera (przy sprzeciwie Aleksandra Halla). (WK)

Wałęsa zaproponował Pawlakowi z PSL utworzenie rządu.

Wieczorem spotkanie Mazowieckiego, Piotra Nowiny-Konopki i Kuczyńskiego (UD) z Pawlakiem, Mikołajem Kozakiewiczem i Aleksandrem Łuczakiem (PSL). Wachowski poinformował Jerzego Osiatyńskiego (UD), że PSL wycofa się z koalicji rządowej.[13]

3 czerwca -€“ marszałek Sejmu Wiesław Chrzanowski podpisał uchwałę lustracyjną.

Strzembosz pisemnie zgodził się powołać Komisję ds. zbadania prawidłowości realizacji uchwały lustracyjnej, pod warunkiem, że zaakceptuje to Sejm. Sejm milczał, komisji nie powołano.

Biuro Legislacyjne Sejmu zakwestionowało legalność uchwały lustracyjnej przed doręczeniem jej posłom.[14]

3-5 czerwca -€“ mieszkańcy podwarszawskich Lasek z lęku przed wirusem HIV i w obawie o spadek cen nieruchomości zażądali od Monaru opuszczenia podarowanych przez USA dwóch budynków dla zakażonych dzieci. Interweniowała policyjna Brygada Antyterrorystyczna. Senator Zofia Kuratowska wyjaśniła w TV, że wirusem HIV można się zarazić wyłącznie przez kontakty seksualne i przed kamerą całowała osoby zarażone.

4 czerwca -€“ rano minister SW A. Macierewicz pod rygorem tajemnicy państwowej przekazał konwentowi seniorów w Sejmie zawierający dwie listy dokument, nazwany później lista konfidentów, informujący o zawartości zasobów archiwalnych MSW. Pierwsza lista liczyła 64 nazwiska parlamentarzystów i urzędników państwowych, druga dwa nazwiska. Poseł Kazimierz Świtoń ujawnił podczas wieczornej debaty w Sejmie, że na drugiej liście znajduje się prezydent Wałęsa pod pseudonimem „Bolek”; Sejm przegłosował usunięcie tych słów ze stenogramu obrad.

Olszewski o teczce „Bolka”: „Taka była -€“ fałszywa, przygotowana przez SB w stanie wojennym. Chodziło [wtedy] o utrącenie Nagrody Nobla. (...) Sfałszowana od początku do końca”.[15]

„Listę konfidentów” w czerwcu 1993 roku opublikowała „Gazeta Polska”. Autentyczne sceny z Sejmu zawiera film Jacka Kurskiego „Nocna zmiana” (w telewizji publicznej o Jacku Kurskim -€“ „wesz dziennikarska stosująca goebbelsowskie metody”.)

W następnych latach kilkanaście osób z „listy konfidentów” wytoczyło procesy sądowe o zniesławienie. Sąd z braku dowodów nakazywał przeproszenie ich przez MSW. Późniejszy minister SW Andrzej Milczanowski konsekwentnie odmawiał przedstawienia sądom dokumentów wyjaśniających okoliczności współpracy tych osób, twierdząc, że akta zostały w znacznym stopniu zniszczone i nie są w pełni wiarygodne (w 1978 roku w obozie socjalistycznym powstał elektroniczny system ewidencji danych o wspólnym przeciwniku i w centrali w Moskwie zgromadzono bazę informacyjną również na temat Polski[16]). Po 1991 roku Rosja intensywnie handlowała aktami służb specjalnych, m.in. znalazły się one (również polskie, np. dotyczące Jaruzelskiego) w największych prywatnych archiwach japońskich, gdzie zapoznała się z nimi m.in. Jadwiga Staniszkis.

Ewa Spychalska z SLD, szefowa krajowej centrali OPZZ skomentowała w telewizji, że nie ma wyrzutów sumienia, ponieważ znajduje się w dobrym towarzystwie. Lech Falandysz z Kancelarii Prezydenta potraktował swoją obecność na liście jako temat publicznych dowcipów w popularnych felietonach i tytuł do chwały towarzyskiej.

Prezydent Wałęsa wydał tego dnia dwa oświadczenia. Poranne przekazano do PAP i wycofano: „Aresztowano mnie wiele razy. Za pierwszym razem, w grudniu 1970 roku, podpisałem 3 albo 4 dokumenty.”[17] W wieczornym zażądał natychmiastowego odwołania Olszewskiego z urzędu premiera.

Wieczorem odbyło się w sejmowym gabinecie prezydenckim spotkanie Wałęsy i niektórych polityków, zdecydowanych natychmiast odwołać rząd. Jak wynika z nakręconego przez prezydencką ekipę telewizyjną filmu, spotkanie prowadził Donald Tusk, decyzję o tym, że premierem zostanie Pawlak, podjął Leszek Moczulski; 32-letni Pawlak: „przecież to gangsterstwo!”

Olszewski wygłosił późnym wieczorem przemówienie telewizyjne na żywo pt. „Czyja Polska?”, w którym przeciwstawił Polskę „S”ową i suwerenną Polsce agentów bezpieki i tajnych współpracowników. Zwrot „czyja Polska?” interpretowany był w prasie oficjalnej i kręgach SLD jako próba Olszewskiego wyszarpania Polski dla siebie.

Olszewski: "Oświadczam, że nie składam rezygnacji".

Senat przyjął ustawę o ściganiu zbrodni stalinowskich na równi z hitlerowskimi, wprowadzając ich nieprzedawnianie. Senatorzy UD mieli wątpliwości co do treści ustawy "ze względów przyzwoitości".

Czeski tygodnik "Reflex" zamieścił zdjęcia agentów czechosłowackiej służby bezpieczeństwa.

4 na 5 czerwca nocą -€“ sejm na wniosek Piotra Nowiny-Konopki, przemawiającego w imieniu UW, KLD i PPG, odwołał rząd Jana Olszewskiego 273 głosami, przeciw 119, wstrzymało się 33. Jarosław Kaczyński: „To jest debata o Polsce. Musimy sobie wreszcie powiedzieć, że żadne państwo nie może tolerować agentów w swoich strukturach.”[18]

5 czerwca -€“ prezydent i Sejm powołali Waldemara Pawlaka na premiera (261 za, 149 przeciw, 7 wstrzymało się). Pawlak powołał Andrzeja Milczanowskiemu na kierownika MSW i Janusza Onyszkiewicza na kierownika MON. Usunął z Radiokomitetu Romaszewskiego i mianował ponownie Zaorskiego. Zaorski dokonał natychmiastowych zmian w kierownictwie TV i w TAI.

Sejm przyjął budżet opracowany przez rząd Olszewskiego.

„Gazeta Wyborcza” zamieściła na okładce wiersz Wisławy Szymborskiej „Nienawiść”, ochrzciła lustrację „aferą teczkową”. „Wprost” zamieściło zdeformowaną twarz Olszewskiego z napisem „Nienawiść”. Kazimierz Wóycicki w „Życiu” skomentował: „Odszedł w niesławie”. Karierę w mediach zaczął robić neologizm „oszołom”, określający osobę dążącą do lustracji. Inne aktualne terminy: „rozpętanie piekła”, „wojna na teczki” („Polityka”), „polowanie na czarownice” itd.

6 czerwca -€“ Adam Michnik napisał w „GW”, że państwo było w niebezpieczeństwie i dobrze, że prezydent szybko zadziałał.

Poseł Jacek Taylor (UD) zarzucił z trybuny sejmowej swoim kolegom, że podpisywali deklaracje lojalności i donosili w śledztwach.

6 czerwca -€“ obchody setnej rocznicy urodzin Brunona Schulza.

Geremek oświadczył, że działanie Olszewskiego jako premiera miało cechy zamachu stanu.

10 czerwca -€“ zastępca prokuratora wojewódzkiego w Łodzi, Elżbieta Cyrkiewicz, postawiła sprzedawcy frytek Maciejowi Maliszewskiemu i jego matce zarzut z 188 art. kk o uprowadzenie szesnastoletniej Moniki Kern, córki wicemarszałka Sejmu Andrzeja Kerna (PC). „Gazeta Wyborcza” zapytała „znajomych policjantów, co zazwyczaj się dzieje, gdy komuś zniknie córka. -€“ Sporządza się notatkę służbową i tyle -€“ odpowiedzieli.”[19]

11 czerwca -€“ Wałęsa groził publicznie Macierewiczowi („mam kilka asów w rękawie, jak je wyciągnę, pan jesteś w szpitalu”).

11-14 czerwca -€“ IV zjazd „S”, I tura. Przewodniczącym ponownie Marian Krzaklewski. Owacje dla Romaszewskiego i Olszewskiego, niechęć wobec Wałęsy.

12 czerwca 1992 -€“ Wałęsa w Stoczni Gdańskiej o swoim wniosku o odwołanie rządu Olszewskiego z 4 czerwca: "Chciałem zapanować nad policją, wojskiem, żeby zatrzymać szaleństwo szaleńców".[20]

Lech Wałęsa w tzw. komisji Jerzego Ciemniewskiego w sejmie: "Min. Macierewicz od początku do końca utrzymywał i oświadczał przy świadkach, że nie ma żadnych materiałów obciążających [mnie] i że nie ma teczki prezydenta".[21]

Czerwiec 1992 -€“ "Tygodnik Solidarność" opublikował raport MSW o agenturze w strukturach władzy. Zarzucał on uczestnictwo oficerów i peerelowskiej agentury Zarządu II Sztabu Generalnego WP i Departamentu I MSW w aferach gospodarczych. Jan Olszewski: "W latach 1985-88 i później były rozbudowywane nieformalne struktury na bazie służb bezpieczeństwa, wywiadu, kontrwywiadu, a także wojskowych służb informacyjnych. (...) pewnego rodzaju ekspansja gospodarcza tych ośrodków".[22]

Min. Milczanowski wycofał projekt ustawy o tajemnicy państwowej, przygotowany przez rząd Olszewskiego.

13 czerwca -€“ UD zaproponowała bony edukacyjne od nowego roku.

II Kongres PC. Prezesem ponownie został Jarosław Kaczyński.

14 czerwca -€“ Wałęsa ujawnił istnienie w rządzie agenta „Zapalniczka”. 15 czerwca w rozmowie telefonicznej z zagranicy Zdzisław Najder, doradca b. premiera Olszewskiego oświadczył w Polskim Radiu, że prawdopodobnie chodzi o niego, i że podczas swojej współpracy z SB w końcu lat 50. wprowadzał ją w błąd, informował zaś o tym swoich przyjaciół.

15 czerwca -€“ nieodwołanego wciąż ministra Macierewicza strażnicy nie wpuścili do MSW, a ministra Wojciecha Włodarczyka do URM. Na polecenie premiera Pawlaka pozostali oni „w gotowości”.

Warszawska Prokuratura Wojewódzka zakończyła postępowanie przeciwko Maciejowi Zalewskiemu, któremu zarzuciła, że jako pracownik BBN informował Bogusława Bagsika i Andrzeja Gąsiorowskiego o przebiegu śledztwa w sprawie spółki Art-B i ostrzegł ich przed planowanym zatrzymaniem, przywłaszczył 17 mld zł oraz uzyskał pożyczkę na rzecz spółki Telegraf w wys. 40 mld zł. Zalewski zaprzeczył. (W końcu 2000 roku okazało się, że ostrzegł ich Jerzy Dziewulski, wówczas szef Urzędu Celnego Warszawa-Okęcie).

19 czerwca -€“ Trybunał Konstytucyjny uznał uchwałę „lustracyjną” Sejmu za niezgodną z konstytucją, mimo braku uprawnień.

20 czerwca -€“ 256 Konferencja Plenarna Episkopatu Polski w Przemyślu: „Naród ma prawo do tego, by osoby obciążone poważną winą nie pełniły w życiu państwa doniosłych funkcji publicznych”.

23 czerwca -€“ Andrzej Szczypiorski w wywiadzie dla „Życia Warszawy”: „sprawa teczek jest świadectwem szaleństwa”.

24 czerwca -€“ Jerzy Giedroyc w wywiadzie dla PAP o „teczkach”: „te wszystkie teczki należałoby po prostu zniszczyć”.

26 czerwca -€“ „Sieć” poparła Wałęsę i odcięła się od uchwał IV Zjazdu „S”.

27-28 czerwca -€“ II tura IV Zjazdu „S”. Na scenie pojawia się Jerzy Buzek.

Wizyta prezydenta Izraela, Chaima Herzoga.

30 czerwca -€“ likwidator FOZZ sporządził bilans spółki, z którego wynikało m.in., że Grzegorz Żemek przelał z FOZZ kilkadziesiąt mln USD na konto banku, w którym poprzednio pracował.

Potrzeba było mniej niż miesiąc na napisanie i wydanie książki Jacka Snopkiewicza i Aleksandry Jakubowskiej o „teczkach”; ozdobiły okładkę „szalone” oczy Macierewicza.

Spotkanie Wałęsy i Vytautasa Landsbergisa na Litwie.

Lipiec 1992

Premier Pawlak odwołał Krzysztofa Czabańskiego z funkcji prezesa PAP za odmowę uzgadniania z URM "treści depesz na temat podwyżek cen i braków benzyny”.

4 lipca -€“ komisja sejmowa do zbadania skutków uchwały „lustracyjnej” stwierdziła, że wykonanie jej „mogło doprowadzić do destabilizacji najwyższych organów państwa”.

5 lipca -€“ prochy Ignacego Paderewskiego, sprowadzone do kraju z USA, spoczęły w Katedrze Św. Jana w Warszawie.

6 lipca -€“ prokuratura w Legnicy skierowała akt oskarżenia przeciwko posłowi Irmindo Bocheniowi (SLD). Bocheń na oficjalnym druku Sejmu RP wystawił dokument poświadczający istnienie nieistniejącej specjalnej strefy ekonomicznej w województwie legnickim.

7 lipca -€“ krótka wizyta prezydenta Busha w Polsce.

8 lipca -€“ premier Pawlak zrezygnował z misji.

10 lipca -€“ Sejm powołał na premiera Hannę Suchocką (UD). 11 lipca zaakceptował to głosami UD, ZChN, KLD, PL i „S” (PC wstrzymało się od głosu).

W MON i MSW ministrowie mianowani przez Pawlaka. Szefem URM został Jan Rokita.

12 lipca -€“ prokurator Janusz Kalwas poinformował, że grupa prokuratorów potwierdziła zagranicą zarzuty stawiane Grzegorzowi Żemkowi i Janinie Chim w aferze FOZZ. Zarzucono im zagarnięcie dodatkowo ponad 80 mln dol. USA. Likwidatorem FOZZ był Hieronim Nowaczyk.

Zarząd Krajowy Polskiej Partii Zielonych wykluczył Janusza Bryczkowskiego, również członka prezydium Rady Krajowej Samoobrony. Nieoficjalnie zarzucono mu, że był agentem służb specjalnych PRL i KGB. Bryczkowski nie zaprzeczył.

Samoobrona rozpoczęła blokady dróg dojazdowych do Warszawy.

15 lipca -€“ generał Władysław Ciastoń kontynuował proces, wytoczony Andrzejowi Gelbergowi i Marcie Miklaszewskiej z "Tygodnika Solidarność" za napisanie artykułu pt. „Zbrodnia nie porosła trawą” o roli sprawczej Ciastonia w zamordowaniu ks. Popiełuszki.

17 lipca -€“ szef Sztabu Generalnego WP, gen. Stelmaszczuk wydał zakaz lotów rosyjskich z lotniska w Legnicy i blokadę dróg wyjazdowych z garnizonu rosyjskiego w tym mieście, ponieważ szykujący się do wyjazdu wojskowi radzieccy zajmowali się handlem kradzionymi samochodami. Znaleziono w bazach samochody z poprzebijanymi numerami i sfałszowane dokumenty.

Marek A. Nowicki z Komitetu Helsińskiego wypowiedział się o konieczności lustracji dziennikarzy. Listą konfidentów wśród dziennikarzy miał dysponować Mieczysław Wachowski z Kancelarii Prezydenta.[23] Informacje na ten temat z Instytutu Gaucka otrzymał Maciej Iłowiecki, szef Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Część dziennikarzy-konfidentów SB przewerbowano do UOP.

19 lipca -€“ na kongresie ZChN usunięto z partii Antoniego Macierewicza. Utworzył on Ruch Chrześcijańsko-Narodowy Akcja Polska.

20 lipca -€“ strajk generalny w lubińskim Zagłębiu Miedziowym.

Jan Rokita: „Kumple Olszewskiego działają już na granicy prawa, jeżeli je przekroczą, państwo ze swoją siłą powinno im się przeciwstawić”.[24]

21 lipca -€“ Sąd Apelacyjny uchylił wyrok, skazujący Jacka Maziarskiego na przeproszenie Heleny Łuczywo za stwierdzenie rok wcześniej, że „Gazeta Wyborcza” powstała z pieniędzy przeznaczonej dla całej opozycji.

22 lipca -€“ prokuratura wojskowa umorzyła śledztwo przeciwko b. szefowi UOP Piotrowi Naimskiemu, oskarżonemu o wprowadzenie 4 czerwca stan podwyższonej gotowości w Nadwiślańskich Jednostkach Wojskowych. Oskarżenie wysunął Andrzej Milczanowski, opierając się na stwierdzeniach płk. Józefa Pęcko.

25 lipca -€“ 9 sierpnia -€“ Olimpiada w Barcelonie. Polska trzy złote medale -€“ Waldemar Legień judo, Arkadiusz Skrzypaszek pięciobój nowoczesny, Maciej  Czyżowicz, Dariusz  Goździak pięciobój nowoczesny drużynowo.

Prasa doniosła o aferze finansowej poznańskiego Elektromisu, firmy Mariusza Świtalskiego.

W lipcu do Sejmu wpłynęło siedem projektów ustaw lustracyjnych, z których cztery miały charakter również dekomunizacyjny, a dwa mówiły o zdekomunizowaniu gospodarki.

KOK przyjął oficjalnie, że „Polska dąży do uzyskania członkostwa w NATO”.

W Gdańsku rozpoczęto pierwszą po wojnie restaurację gdańskiej Starówki.

Minęły bez odpowiedzi ponad dwa lata od złożenia podania o koncesję przez radio WAWA (Wojciech Reszczyński). Radio, jak wiele innych, od dawna już nadawało program nielegalnie.