Pod koniec września 2011 r. opublikowałem „Długi list do Braci Ślązaków”. Mówiąc szczerze spodziewałem się, że wywoła jakąś dyskusję. Stało się inaczej. Trudno. Dostałem jednak w zamian dwie bardzo ciekawe sugestie, za które ich Autorom serdecznie dziękuję. Pierwszym, jest osoba podpisująca się pseudonimem „Fritz”, druga – „Geozak” (za wcześniejsze uwagi też dziękuję). „Długi list…” przerobię do wydania książkowego. Natomiast podpowiedź „Geozaka” potraktowałem jako aktualną i potrzebną formę kontynuacji.
Zanim przejdę do meritum, raz jeszcze kilka słów wstępu. „Prawdy Uzupełniające”, bo tak je nazwałem, są streszczeniem (pewną syntezą) „Długiego listu do Braci Ślązaków”, a jednocześnie jakby uzupełnieniem Pięciu Prawd Polaków. „Uzupełnieniem” dlatego, że od czasu ich uchwalenia (1938r.) do chwili obecnej zaszło wiele zmian. Pięć Prawd są nadal aktualne, ale niestety coraz chętniej zapominane. Natomiast „Prawdy Uzupełniające” stanowią pewnego rodzaju aneks do nich – przypomnienie. Adresowane są w równym stopniu do Polaków, jak i umownie mówiąc, Ślązaków.
Jest jednak pewna trudność. Polega ona na tym, że nie jestem Ślązakiem. Nie mogę pisać więc wprost. Mógłbym być źle zrozumiany a 10 punktom przypisana niechęć do Śląska, „mądrzenie się” lub „fanzolenie gorola”. Na dowód przytoczę tu jeden z prywatnych komentarzy do „Długiego listu…”, który mi przekazano:
„Już Poloki znowu s…ją w galouty, że im Śląsk ucieknie”.
Mimo to, muszę przekroczyć tę granicę bezpieczeństwa, aby Prawdy Uzupełniające miały jakikolwiek sens i praktyczne przełożenie.
Trudność ta nie jest oczywiście jedyną. Kolejną, kto wie, czy nie jeszcze większą, jest język i ciągła relatywizacja jego pojęć. To rozchwianie uzależnione jest od regionu. W jednym występuje ono bardziej, w innym mniej. W jednym przeważa ładunek niewiedzy, w innym – propagandy. I nie ma co ukrywać, że właśnie w taki sposób tworzy się Polskę dzielnicową (dziś – regionalną). Jak tak dalej pójdzie, za kilka lat nie będziemy w stanie się porozumieć. Będziemy mówić tym samym językiem, ale w wypowiadane te same słowa będziemy wkładać różne ich znaczenie. A właśnie dzieje Śląska są tu najlepszym przykładem. Biorąc pod uwagę poszczególne ładunki wiedzy, niewiedzy i sposoby rozumowania, Prawdy Uzupełniające należałoby rozpisać dla każdej dzielnicy osobno. A także inaczej dla Śląska Opolskiego i Katowickiego, choć obydwa należą do Górnego Śląska. Mimo wszystko, spróbuję tu zastosować pewien uniwersalizm.
Województwo śląskie przeżywa swoisty „renesans”, jak niegdyś Opolskie. Jak mniejszość niemiecka na Opolszczyźnie była tworem wybitnie politycznym, to Ruch Autonomii Śląska ma wiele cech rodzimych: nie ma tu mowy o Niemczech, lecz jest o Śląsku. Wchodzi w trend autonomizacji (secesji), jaki zauważalny jest we współczesnej Europie. Owa autonomizacja, owszem, byłaby nieprzyjemna dla Polski, ale Śląsk nie zauważa, że byłaby klęską przede wszystkim dla niego samego. Autonomia potencjalnie, na krótką metę, mogłaby dać pewne korzyści mieszkańcom Śląska, ale natychmiast po jej uchwaleniu wrzuciłaby Śląsk na planszę międzynarodowych gier, w których nie ma on żadnych szans. Osłabienie związków z Polską, na przestrzeni całej historii Śląska, okazywało się bardziej katastrofalne dla samych Górnoślązaków, niż samego Śląska. I nie ma się co łudzić, że XXI wiek zmienił tu cokolwiek. Idzie kryzys, który wchłania wszystko, co daje jakąkolwiek energię. Zabiera ją jej właścicielom. Bogactwa naturalne wraz z kopalniami w dzisiejszym świecie mogą być albo wykupione za nieproporcjonalne do ich wartości pieniądze, albo po prostu zabrane. Chyba lepiej, w sposób przewidywalny, „powalczyć” przy pomocy swoich posłów o pozycję Śląska w Polsce, niż narazić się na niekontrolowany dryf w nieznanym kierunku? Bolesław Krzywousty dzieląc Polskę na dzielnice, też poddał się ówczesnemu trendowi. I co z tego wyszło? Prawdy Uzupełniające wychodzą naprzeciw tej drodze, po której szli Górnoślązacy od połowy XIX w. Być może dziś potrzebne są gesty ze strony polskiej.
Przez długie dzieje o przynależności do Rzeczypospolitej (dziś Polski), decydowała świadomość. Nikt nikogo do niczego nie zmuszał. Dlatego min. dziś świadomość ta jest z taką siłą poddawana procesowi destrukcji. A Śląsk jest najbardziej czułym miejscem w Polsce. Można by powiedzieć, że Śląsk jest podbrzuszem Polski. Co więc znaczy rozumieć Śląsk? Odpowiedź ma co najmniej dwa oblicza. Nie tylko Ślązacy mają więc patent na rozumienie Śląska. Przekora niczego rozsądnego tu nie podpowiada. Warto pamiętać, że na Śląsku, nie tylko o Polskę chodzi.
A oto 10 Prawd Uzupełniających dla obu stron. Punktem odniesienia jest wciąż Pięć Prawd Polaków.
Prawda pierwsza: Jesteśmy Polakami.
Prawda druga: Wiara ojców naszych jest wiarą naszych braci.
Prawda trzecia: Polak Polakowi bratem.
Prawda czwarta: Co dzień Polak narodowi służy.
Prawda piąta: Polska matką naszą – nie wolno o matce mówić źle.
Do Ślązaków
1. Ślązacy są Słowianami,
2. Śląsk współtworzył Państwo Polskie,
3. Gwara śląska współtworzyła język polski. Wszyscy jesteśmy obywatelami Polski,
4. Piastowie odchodząc od Polski nie rozumieli tego, co po 600 latach zrozumieli powstańcy śląscy,
5. Druga Rzeczpospolita dla Śląska była tym, czym RFN dla NRD,
6. Ślązacy do Polski wrócili jak do domu. Nowy dom budujemy razem,
7. Śląskość w Polsce ma wyraźną perspektywę, poza nią – niewielką,
8. Ślązak uczy się polskości, bo jest u siebie,
9. Pogarda dla kresów ma wciąż pruskie korzenie,
10. Światło ze Śląska paliło się polskim płomieniem. Zgasiła go austriacka bieda i pruski knut. Rozpalić je możemy tylko razem.
Do Polaków
1. Ślązak jest Polakiem,
2. Polski dom ma 1000 lat. Śląskie doświadczenie jest przestrogą,
3. Gwara śląska uratowała polskość Śląska,
4. Śląsk poza Polską był ok. 600 lat, ma inne nośniki patriotyzmu. Uszanujmy je,
5. Ślązacy wrócili. Mają swoje krzywdy. Próbujmy je rozumieć,
6. Wielu ludzi nie wiedząc kim są, sięga po to, co im szkodzi,
7. Śląsk jest ważnym elementem geopolityki piastowskiej,
8. Wysłuchaj, co Śląsk ma do powiedzenia. Co miał do powiedzenia Korfanty,
9. Na kresach polska kultura osiągnęła najwyższy poziom. Współtworzył ją Kościół katolicki. Piastowskość i jagiellońskość tylko na Śląsku może oczekiwać na syntezę,
10. Polska wciąż jednoczy się. Polak Polakowi służy.
Publikacja dostępna na stronie: https://wpolityce.pl/polityka/121458-prawdy-uzupelniajace-slask-jest-najbardziej-czulym-miejscem-w-polsce-mozna-by-powiedziec-ze-slask-jest-podbrzuszem-polski
Dziękujemy za przeczytanie artykułu!
Najważniejsze teksty publicystyczne i analityczne w jednym miejscu! Dołącz do Premium+. Pamiętaj, możesz oglądać naszą telewizję na wPolsce24. Buduj z nami niezależne media na wesprzyj.wpolsce24.
