Wildstein: "Odpowiedzialność – a więc i przeprosiny naszego państwa – za zabijających Żydów bandytów-Polaków jest nieporozumieniem"

Bronisław Wildstein zabiera - na łamach "Rzeczpospolitej" - głos w ważnej dyskusji dotyczącej słów prezydenta Komorowskiego zawartych w liście od uczestników obchodów 70. rocznicy zbrodni w Jedwabnem.

Przypomnijmy, prezydent stwierdził wówczas m. in.:

"Naród ofiar musiał uznać tę niełatwą prawdę, że bywał także sprawcą."

Słowa te wywołały szeroki sprzeciw - ponieważ oznaczają one, że odpowiedzialność za Jedwabne ponoszą nie jednostki czy grupa ludzi, a "naród" - który wówczas nie miał przecież własnego państwa, i sam znajdował się w najtrudniejszej w swoich dziejach opresji.

Zdaniem Wildsteina:

(...) naród wstydzić się powinien za swoje wybory i ich konsekwencje – ja np. wstydzę się za stan Polski dziś – i za swoje punkty odniesienia: wydarzenia tworzące jego tożsamość, bohaterów, autorytety, innymi słowy wzorce, na jakie się powołuje. Dlatego fundamentalnym głupstwem jest „demitologizacja", która polega na odkryciu banału, że w historii jakiegoś narodu obok bohaterów byli zdrajcy, a obok świętych – łotry. Pokazanie, że  w dziejach Polski była targowica, nie jest rewelacją, a powodem do wstydu jest dopiero chęć wznoszenia pomników targowiczanom.

Wildstein podkreśla, że przeprosiny w imieniu narodu ("z podniosłego aktu, współcześnie, coraz bardziej przeistaczające się w groteskę") - mają sens wówczas, "jeśli dokonywane są za działania popełnione w jego imieniu przez jego reprezentantów, albo przez jego znaczącą część":

Oznaczają one przecież akt uznania swojej winy. Przeprosiny ze strony Niemców za zbrodnie nazistów mają uzasadnienie, tak samo jak przeprosiny Francuzów za współpracę przy Holokauście, popieranego przez nich w większości, państwa Vichy. Polskie Państwo Podziemne karało śmiercią denuncjację Żydów. Odpowiedzialność  – a więc i przeprosiny naszego państwa – za zabijających Żydów bandytów-Polaków jest nieporozumieniem.

Ważne słowa. Warto zapamiętać.

Prej