Nasza relacja. Debata o stosunkach transatlantyckich "Czy USA wycofują się z Europy?"

W piątkowe popołudnie, w warszawskiej siedzibie "Gazety Wyborczej" odbyło się bardzo ciekawe spotkanie poświęcone relacjom transatlantyckim z udziałem m.in. dyrektora German Marshall Fund w Warszawie.

Temat debaty był nieco prowokacyjny i brzmiał "Czy USA wycofują się z Europy?". W panelu wzięli udział Andrew Michta - dyrektor German Marshall Fund w Warszawie, Jerzy M. Nowak - ambasador RP przy NATO w latach 2002-2007, Paweł Świeboda - prezes demosEUROPA - Centrum Strategii Europejskiej a moderatorem był Zbigniew Pisarski, prezes Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego. Fundacja była jednym ze współorganizatorów spotkania, wraz z Wydawnictwem Rambler i Klubem „Goście Gazety”.

W czasie dyskusji okazało się jasne, że dla relacji transatlantyckich kluczowych jest kilka wydarzeń. Po pierwsze - wojna na Bałkanach, która okazała się końcem mitu o "końcu historii" ale i jednocześnie udowodniła USA, że w sytuacjach kryzysowych trudno liczyć na sojuszników. Później był 11 września, po którym Europa była gotowa pomóc USA nawet na podstawie art 5 Traktatu Waszyngtońskiego, ale neokonserwatyści w USA woleli uznać NATO za "skrzynkę z narzędziami". Z kolei interwencja w Iraku dramatycznie podkopała zaufanie Europejczyków do USA. Następnym ważnym wydarzeniem było przejęcie władzy przez Demokratów, po którym w Europie narastało rozczarowanie, pogłębione dodatkowo - zwłaszcza w Polsce - "resetem" stosunków USA z Rosją. W końcu, najnowszym ważnym wydarzeniem jest interwencja w Libii - nowy rozdział w relacjach. Na to wszystko nakłada się 10 lat wojny w Afganistanie.

W tym kontekście Andrew Michta zwrócił uwagę, że właśnie na przykładzie interwencji w Afganistanie widać najlepiej rozczarowanie Amerykanów Europą, zwłaszcza pod kątem wojskowym, co nie dotyczy Polski, która zaangażowała się w pełni w tą operację. Michta, odpowiadając na pytanie czy środek geostrategii USA nie przesuwa się do Azji zauważył, że kiedyś Japonia była państwem które miało zakończyć amerykańską dominację, ale nic takiego się nie stało.

Z kolei Paweł Świeboda zauważył, że z punktu widzenia Brukseli to wojna w Afganistanie jest katastrofą, wojną w którą USA wciągnęły Europę. Za to interwencję w Libii można było tłumaczyć nie tylko notowaniami prezydenta Francji, ale także autentyczną chęcią uniknięcia drugiej Srebrenicy.

W czasie dyskusji pojawiło się także zagadnienie relacji USA-Rosja. Ambasador Nowak przyznał, że istnieje ryzko iż "reset" pójdzie za daleko, a Europa Środkowo-Wschodnia zostanie sam na sam z Rosją mając jako wsparcie niespójną Unię Europejską. Nowak zauważył również, że układ sił międzynarodowych nie idzie dokładnie w kierunku, w którym chciałby tego USA, pojawiaja się nowe siły takie jak Brazylia czy Indie. W tej sytuacji, "reset" musi mieć granice.

Interesującą dyskusję, która trwała ponad półtora godziny podsumował Zbigniew Pisarski mówiąc, że obie strony - USA i Europa - mają wolę współpracy, ale muszą uporać się ze swoimi wewnętrznymi problemami.