18 marca 2011r. w sekretariacie komisji petycji w Parlamencie Europejskim została złożona grupowa petycja w sprawie katastrofy smoleńskiej. Główne postulaty dotyczą umiędzynarodowienia śledztwa, wsparcia i zaangażowania Unii Europejskiej w polskie dochodzenie techniczne mające na celu ustalenie przyczyn katastrofy.

Petycja została złożona przez głównego wnioskodawcę, Panią Zuzannę Kurtykę, w imieniu Stowarzyszenia Rodzin Katyń 2010 (członkini zarządu Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Ofiar Tragedii Narodowej pod Smoleńskiem).

Petycja została wsparta dodatkowo indywidualnymi podpisami:

Wojciecha Arndta, w imieniu Fundacji Ius et Lex;

Huberta Kubika, Jolanty Widelska-Kożbiał, Magdaleny Perz, w imieniu

Fundacji Odpowiedzialność Obywatelska;

Pawła Kurtyki, w imieniu Stowarzyszenia Studenci dla RP;

Mec. Joanny Potockiej;

Prof. Wojciecha Roszkowskiego;

Dr. Dariusz Karłowicz;

Ewy Stankiewicz, w imieniu Solidarni2010;

Przemysława Wiplera i Marka Wróbla, w imieniu Fundacji Republikańskiej.

Do powyższej petycji grupowej dołączono ponad 400,000 dotychczasowo zebranych podpisów pod pierwotnym krajowym apelem Andrzeja Melaka o umiędzynarodowienie śledztwa katastrofy smoleńskiej.

Petycja szuka wsparcia Unii Europejskiej w wyjaśnianiu przyczyn katastrofy, poprzez m.in. domaganie się interwencji Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego w polskie śledztwo techniczne. Petycja zarzuca zaniedbania podczas prowadzenia śledztwa. Interwencja Unii Europejskiej miałaby na celu pomóc polskiej stronie wypełniać swoje traktatowe obowiązki.

Przewodniczący Polskiej Delegacji Prawa i Sprawiedliwości przy Grupie Europejskich Konserwatystów i Reformatorów do PE, Prof. Ryszard Legutko, pełni funkcję członka zastępczego w Komisji Petycji do Parlamentu Europejskiego:

"Cierpliwość ma swoje granice, dłużej zwlekać w tej sprawie nie możemy. Czas domagać się rzeczowych działań od naszego rządu, nalegając na umiędzynarodowienie katastrofy smoleńskiej. Delegacja Prawa i Sprawiedliwości w Parlamencie Europejskim jak najbardziej popiera petycje Pani Zuzanny Kurtyki, będziemy drążyć sprawę i nadzorować działania wszelkimi możliwymi sposobami."

Według Przewodniczącego Grupy Europejskich Konserwatystów i Reformatorów Jana Zahradila - "Tragedia smoleńska była wielkim szokiem dla nas wszystkich, dla całej Europy jak i dla Polski. Stąd trwałe niejasności w tej sprawie muszą zostać szybko i należycie wyjaśnione".

W załączniku znajduje się pełną treść petycji w języku angielskim, która została podpisana przez każdą z osób wyżej wymienionych. Chętnych proszę uzupełnić/dostosować tytuł petycji, podpisać, podając adres korespondencyjny, obywatelstwo i przesłać na poniższy adres z dopiskiem 'Polish Air Force Tupolev Tu154M aircraft crash in Smolensk on 10 April 2010':

Tekst petycji:

Zwracamy się z prośbą do Parlamentu Europejskiego, aby wezwał Komisję Europejską do wydania oświadczenia w sprawie katastrofy lotniczej polskiego samolotu rządowego w dniu 10 kwietnia 2010 r. pod Smoleńskiem, w której zginęło 96 pasażerów w tym prezydent Lech Kaczyński z małżonką, naczelny dowódca polskich sił zbrojnych i wysocy rangą oficerowie polskiej armii, wiceminister spraw zagranicznych Polski, 12 posłów polskiego Sejmu, prezes Narodowego Banku Polskiego, rzecznik praw człowieka, wysocy przedstawiciele polskiego duchowieństwa, inni wybitni przedstawiciele polskiej elity oraz krewni ofiar mordu katyńskiego.

Składający petycję oraz niektórzy z pozostałych sygnatariuszy są bliskimi krewnymi osób, które zginęły w katastrofie.

Niniejszą petycję w sprawie przeprowadzenia przejrzystego, technicznego i międzynarodowego dochodzenia poparło jak dotąd ponad 400 tys. osób. Odnośna dokumentacja znajduje się w załącznikach.

Przedkładając niniejszą petycje, pragniemy także powołać się na petycję nr 447/95 złożoną przez Jima Swire'a (Wielka Brytania) w imieniu rodzin ofiar lotu 103 w sprawie zniszczenia samolotu PAN-AM 13 nad Lockerbie w 1988 r., która została uznana za dopuszczalną.

Uważamy, że w duchu niedawno przyjętego rozporządzenia nr 996/2010 (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 października 2010 r. w sprawie badania wypadków i incydentów w lotnictwie cywilnym oraz zapobiegania im uchylające dyrektywę 94/56/WE), a w szczególności art. 5 ust. 2 wyżej wspomnianego rozporządzenia, zaangażowanie Unii Europejskiej i Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA) w polskie procedury dochodzeniowe poprzez pomoc Polsce w zapewnieniu przeprowadzenia przejrzystego, bezstronnego i niezależnego dochodzenia technicznego ma nadrzędny charakter przy jednoczesnym wypełnianiu jej zobowiązań traktatowych wynikających zwłaszcza z:

– art. 258 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;

– art. 6 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej;

– art. 2 europejskiej konwencji praw człowieka.

Zwracamy uwagę, że to, iż rządy Polski i Rosji utrzymują, że przyjęły procedury obowiązujące w przepisach lotnictwa cywilnego, oznacza, że składający petycję, rodziny ofiar i pozostali sygnatariusze niniejszej petycji powinni mieć prawo skorzystania z pełnego spektrum przepisów, które stworzone zostały w podobnym duchu do tych zawartych w konwencji chicagowskiej.

Zwracamy także uwagę, że zgodnie z naszą wiedzą rząd polski do tej chwili:

1.         nie przeprowadził przejrzystego, bezstronnego i szczegółowego dochodzenia;

2.         nie zapewnił należytej ochrony obywatelom, którzy zginęli w katastrofie ani ich rodzinom ze względu na brak ustaleń dotyczących jasnych sposobów komunikacji czy właściwej pomocy prawnej i dyplomatycznej dla osób najbardziej dotkniętych katastrofą;

3.         nie wprowadził jasnej podstawy prawnej dla dochodzenia, która pozwoliłaby na dostęp do materiału dowodowego i środków odwoławczych.

Nieodpowiedni charakter podejmowanych w ramach dochodzenia działań jest wielokrotnie wykazywany poprzez ciągłe naruszenia międzynarodowych traktatów, procesów i standardów. Poniżej przedstawiamy zaledwie kilka przykładów:

Procedury w zakresie identyfikacji ofiar

Procedury nie zostały przeprowadzone zgodnie z uznanymi w społeczności międzynarodowej standardami Interpolu, co negatywnie wpłynęło nie tylko na wiarygodność dochodzenia, ale także wzbudziło wśród okrytych żałobą rodzin wiele wątpliwości, zwiększyło ich cierpienie i spowodowało, że niektóre z nich rozważają możliwość ekshumacji zwłok swych najbliższych.

Transport zwłok do ojczyzny

Powszechnie uznane przez społeczność międzynarodową procedury zostały całkowicie zignorowane, co spotęgowało jedynie ból i cierpienie rodzin.

Wrak samolotu

Nie poczyniono odpowiednich kroków zmierzających do zabezpieczenia wraku samolotu, co jest ewidentnym naruszeniem wymogów konwencji chicagowskiej.

Podstawa prawna

Wydaje się, że nie istnieje żaden dwustronny instrument, na podstawie którego prowadzi się dochodzenie, który uwzględniałby załącznik 13 do konwencji chicagowskiej i określał inne mające zastosowanie ramy prawne dla dochodzenia. Rosyjska komisja rządowa bez jakiejkolwiek pisemnej zgody władz polskich przekazała dochodzenie techniczne Międzypaństwowemu Komitetowi Lotniczemu, który jest organem działającym w oparciu o niewystarczająco zdefiniowane podstawy prawne. Pomimo zapewnień ze strony rządów Polski i Rosji, że załącznik 13 do konwencji chicagowskiej jest w tym przypadku mającym zastosowanie instrumentem, obie strony zdają się nieustannie łamać jego postanowienia lub je omijać.

Obawiamy się, że te nieprawidłowości przełożą się na brak wyjaśnienia przyczyn katastrofy, a tym samym uniemożliwią podjęcie działań zmierzających do zapobieżenia takim wypadkom w przyszłości, a także nie pozwolą rodzinom ofiar na ukojenie ich wciąż trwającego bólu i cierpienia.

Wierzymy, że niniejsza petycja stanowi prawdziwy sprawdzian dla Unii Europejskiej w zakresie manifestowania jej bezprecedensowego charakteru poprzez interwencję w sprawie, która ma ogromny wpływ na sposób, w jaki przestrzegane są prawa człowieka, wymogi bezpieczeństwa UE i bezpieczeństwa lotnictwa państw członkowskich UE jako całości (mając na uwadze nadchodzący puchar świata w Rosji w 2018 r.), i dlatego też prosimy:

– żeby Parlament Europejski i Komisja Europejska podjęły działania zmierzające do zagwarantowania przeprowadzania przejrzystego, szczegółowego dochodzenia technicznego w sprawie katastrofy lotniczej polskiego samolotu rządowego pod Smoleńskiem w dniu 10 kwietnia 2010 r.;

– aby mając na uwadze wagę tej sprawy, Komisja, z jednej strony, wydała oświadczenie w sprawie katastrofy pod Smoleńskiem, przeprowadziła wstępne dochodzenie i dostarczyła informacji dotyczących zgodności z odnośnymi przepisami wspólnotowymi lub skontaktowała się z SOLVIT oraz, z drugiej strony, aby zwróciła się do zainteresowanych państw członkowskich o przeprowadzenie szczegółowego badania przyczyn katastrofy przy ewentualnym zaangażowaniu Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego i podmiotów międzynarodowych;

– o osobiste zajęcie się tą sprawą przez wiceprzewodniczącego Komisji i komisarza Siima Kallasa (w zakresie kwestii dotyczących transportu), wiceprzewodniczącą Komisji i komisarz Viviane Reading (w kwestiach dotyczących sprawiedliwości, praw podstawowych i obywatelstwa), komisarz Kristalinę Georgievą (w kwestiach dotyczących współpracy międzynarodowej, pomocy humanitarnej i reagowania kryzysowego) oraz przewodniczącego Jose Barroso (we wszystkich pozostałych aspektach);

– o przekazanie dokumentacji do poszczególnych komisji petycji parlamentów państw członkowskich, które straciły swoich obywateli w wypadkach takich jak ten w Wielkiej Brytanii;

– o przekazanie niniejszej petycji do Komisji ds. Zagranicznych, ds. Bezpieczeństwa i Obrony, ds. Transportu i Turystyki, ds. Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz do Komisji Prawnej z prośbą o wydanie opinii w sprawie aspektów tej sprawy związanych z zakresem ich kompetencji lub o przeprowadzenie wizytacji w odnośnym kraju lub regionie i sporządzenie sprawozdania zawierającego spostrzeżenia i zalecenia danej komisji;

– aby Komisja Petycji Parlamentu Europejskiego nawiązała współpracę z polskimi władzami krajowymi w celu rozwiązania kwestii poruszonych w niniejszej petycji, mając na uwadze ciężkie położenie sygnatariuszy;

– aby zwrócić uwagę Rady Unii Europejskiej na tę poważną kwestię i wezwać do przeprowadzenia międzynarodowego dochodzenia technicznego z udziałem najbardziej doświadczonych ekspertów europejskich;

– o przedstawienie tej kwestii jako tematu o szczególnym znaczeniu na posiedzeniu plenarnym; oraz

– o podjęcie wszelkich innych działań uznanych za właściwe w celu wyjaśnienia przedmiotowej sprawy.

Sil