Czy prawda zwycięży? "Złote żniwa czy złote serca?" Zderzenie czołowie - także na księgarskich wystawach

Od poniedziałku na księgarskich półkach znajduje się najnowsza książka prof. Marka Jana Chodakiewicza „Złote serca czy złote żniwa? Studia nad wojennymi losami Polaków i Żydów." Jest to zbiór esejów historycznych, które w kontrze do publikacja Jana Tomasza Grossa przedstawiają faktyczne stosunki między Polakami i Żydami w realiach niemieckiej okupacji.

Złote serca, czy złote żniwa? to zbiór esejów na temat stosunków polsko-żydowskich w czasie II wojny światowej. Głównym redaktorem zbioru jest prof. Marek J. Chodakiewicz, znawca tematyki polsko-żydowskiej, z nominacji Prezydenta USA w latach 2005-2010 członek rady państwowego Muzeum Holocaustu w Waszyngtonie. Wśród autorów znajdują się m.in. ks. prof. Waldemar Chrostowski, dr Piotr Gontarczyk, prof. Peter Stachura z Uniwersytetu Stirling (UK) oraz John Radziłowski z Uniwersytetu Alaska Southeast (USA).

We wstępie prof. Chodakiewicz napisał:

„Naukowa i empiryczna, debata o Złotych żniwach mija się z celem. To jest tak jak zwoływać konsylium wybitnych chirurgów po tym jak wiejski konował porąbał pacjenta i nakazuje innym konowałom stosować taki sam typ „kuracji" w podobnych przypadkach. Konowałów jest przecież więcej na świecie, niż wybitnych chirurgów. Ci pierwsi zawsze wygrają każdy demokratyczny wyścig z tymi drugimi."

W swoich artykułach polscy i polskiego pochodzenia badacze z kraju i zagranicy starają się przywrócić debacie o postawach Polaków w czasie okupacji niemieckiej wymiar naukowy, od którego konsekwentnie ucieka Jan Tomasz Gross. Ich podejście jest umiarkowane, oparte na zweryfikowanych źródłach historycznych, a zarazem przystępne dla czytelnika.

Tematyka tekstów obejmuje analizę warsztatową pracy Jana T. Gorssa, prezentuje czytelnikowi błędy faktograficzne i metodologiczne znajdujące się w jego ostatniej książce. Dodatkowo artykuły odnoszą się do relacji Polaków i Żydów na polskiej prowincji, podczas wojny obronnej we wrześniu 1939 r., a także relacji tych dwóch narodów na Kresach Wschodnich Rzeczypospolitej. Teksty bazują w przeważającej mierze na źródłach żydowskich wydawanych poza Polską, zwykle nieznanych polskiemu czytelnikowi.

Książka budzi duże zainteresowanie wśród mediów, szczególnie katolickich. Pozycja została objęta patronatem Katolickiej Agencji Informacyjnej, tygodnika „Gość Niedzielny". Także Polskie Radio S.A. oraz portal wPolityce.pl zdecydowały się patronować tej inicjatywie. Trudno się dziwić. Gross po raz kolejny zarzucił Polakom udział w eksterminacji Żydów, a Kościołowi milczące przyzwolenie. Mimo, że sami autorzy od lat prowadzą badania nad relacjami polsko-żydowskimi, jednak ze względu na termin i kontekst publikacji ten zbiór został powszechnie nazwany „anty-Grossem."

Swoistym podsumowaniem zbioru esejów jest stwierdzenie dr. Ryszarda Tyndorafa z Kanady:

„Zdumiewające, że stan badań nad udziałem Polaków w ratowaniu Żydów pozostawia wciąż tak wiele do życzenia. Dopiero niedawno Instytut Yad Vashem wydał dwie publikacje zadedykowane 5 333 Polakom, którym do 2000 r. został nadany tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. Na dzień 1 stycznia 2010 r. odznaczenie Sprawiedliwy wśród Narodów Świata zostało przyznane 6 195 Polakom, co stanowi dotychczas największą pojedynczą grupę narodową, uhonorowaną przez tę instytucję. Ogromna grupa Polaków pomagających Żydom nie została w ogóle odznaczona; często z uwagi na fakt, że ich żydowscy ocaleni poumierali, bądź zerwali z nimi wszelkie kontakty."