Bazak: rozchodzą się drogi lewicy laickiej oraz katolicyzmu otwartego. "Michnik z Cywińskim nie potrafią się spotkać"

Ciekawy esej opublikował w "Rzeczpospolitej" (w dodatku "Plus Minus") publicysta portalu wPolityce.pl Artur Bazak. Jak stwierdza w tekście "Silna Polska potrzebuje niepokornych", mało kto zauważył niezwykle ważne wydarzenie polskiego życia intelektualnego w ostatnich miesiącach:  rozejście się dróg dwóch niedawnych sojuszników z przeciwnych obozów ideowych - lewicy laickiej oraz katolicyzmu otwartego. Bazak stwierdza:

Ponad dwa miesiące temu miało odbyć się spotkanie poświęcone książce "Rodowody niepokornych" Bohdana Cywińskiego. Na promocji wznowionej przez PWN legendarnej książki, oprócz autora, zostali zaproszeni Adam Michnik oraz Stefan Bratkowski. Do spotkania jednak nie doszło, ponieważ Bohdan Cywiński, kiedy usłyszał kogo zaprosili organizatorzy, postanowił doprosić Jana Olszewskiego, Zbigniewa Romaszewskiego oraz Antoniego Macierewicza.

Tłumaczył później, że miał być podmiotem gry politycznej, ktoś chciał nim manipulować, a organizatorzy nie informowali go o swoich planach.

To wydarzenie przeszło  bez większego echa w mediach. Nie sprowokowało żadnej głębszej refleksji. Mimo, że jest kolejnym spektakularnym dowodem na rozejście się dróg dwóch niedawnych sojuszników z przeciwnych obozów ideowych: lewicy laickiej oraz katolicyzmu otwartego.

Oznacza to - podkreśla Bazak - że dzisiaj Michnik z Cywińskim nie potrafią się spotkać i porozmawiać o książce, która zapoczątkowała historyczne zbliżenie części inteligencji katolickiej i lewicowej oraz stanowi punkt odniesienia dla kolejnych pokoleń ludzi określających się dumnym, choć nieco anachronicznym mianem inteligenta.

Niedoszłe spotkanie Adam Michnika i Bohdana Cywińskiego jest jednak przede wszystkim dobrym pretekstem do próby odpowiedzi na pytanie zasadnicze: jak mogło dojść do tak wielkiego rozejścia się dróg wskrzesiciela mitu niepokornych z jego największym rzecznikiem?

(...) Adam Michnik, przedstawiciel lewicy laickiej, w "Kościele, lewicy i dialogu" podkreślał szczególnie zasługę Cywińskiego w tym, że "podjął wnikliwą i rzetelną próbę wytłumaczenia wartości lewicy laickiej chrześcijanom i wartości chrześcijaństwa ludziom lewicy laickiej" (Adam Michnik, "Kościół , lewica, dialog," Warszawa 2009, s.168).

(...) Z perspektywy czasu widać, jak autor "Nowego ewolucjonizmu"wprzągł w swój polityczny plan mit "niepokornej inteligencji".

Ten mit posłużył mu do przełamania wzajemnej niechęci i nieufności między inteligentem lewicowym oraz katolickim w momencie narodzin jawnej opozycji demokratycznej. Ale także, co nawet z punktu widzenia późniejszych wydarzeń historycznych wydaje się istotniejsze, został przez niego wykorzystany do uzasadnienia interesu grupowego architektów polskiej demokracji liberalnej.

Mianowanie się strażnikiem tego mitu dawało Michnikowi prawo rozstrzygania, kto jest godzien miana niepokornego inteligenta. Nie zasłużyli nań np. Józef Mackiewicz, Gustaw Herling-Grudziński, Jarosław Marek Rymkiewicz czy Ryszard Legutko.

I to właśnie, tam mocne polityczne użycie tego mitu zdaniem Bazaka spowodowało rozłam, którego jesteśmy świadkami. Tym bardziej, że zdaniem autora z czasem okazało się, że w wielu istotnych debatach światopoglądowych w wolnej Polsce katolicka inteligencja wywodząca się ze środowisk krakowskiego "Znaku", "Tygodnika Powszechnego" i "Więzi" (z małymi wyjątkami) wzmacniała chcąc nie chcąc stanowisko tych, którzy widzieli w publicznej obecności Kościoła zagrożenie dla demokracji. A otwarcie katolików na lewicę, która po 1989 roku straciła swój lewicowy pazur na rzecz bezkrytycznej obrony polskiego liberalizmu, skończyło się zamknięciem na inne, nie mniej ważne, nurty w polskim Kościele.

 

kam, źródło" Rzeczpospolita