Hierarchia kontra sieć. 7 rodzajów działalności w internecie

Rok 2010 może zostać zapamiętany – zarówno w Polsce, jak i na świecie – jako rok, w którym dochodziło do bardzo ostrych starć między sieciowymi aktywistami a istniejącym systemem (systemami) sterowanymi odgórnie. Czy można jednak już teraz pokusić się o dokonanie klasyfikacji poszczególnych rodzajów politycznego (i nie tylko) aktywizmu w internecie?

Od „akcji krzyż” przez „wikileaks” po „hacktywistów” uderzających w korporacje – rok 2010 pokazał jak ostre mogą być podziały i konflikty między tworzącą się sieciową, globalną (lub krajową) społecznością a istniejącym hierarchicznym systemem. Grassrotts (działalność oddolna) pokazała swoją siłe na wiele sposobów.

Czy jednak można uporządkować, sklasyfikować różne rodzaje takiej oddolnej działalności?

Mary Jones, założycielka The Meta Activism Project, pisze o 7 typach sieciowego, politycznie zabarwionego aktywizmu.

Pozytywne (umownie: pozytywne z punktu widzenia hierarchi):

1) Zastępcy

Hierarchia ustawia cel, sieć wykonuje zadania (maksimum hierarchicznej kontroli) Przykłady: Guardian i crowdsourcing wydatków MP, wolontariusze kampanii Obamy koordynują house-parties za pomocą my.barackobama.com

W Polsce przykłady takiej działalności to m.in. : wolontariusze kampanii Kracika drukują i dystrybuują listy poparcia (zostają „ambasadorami”), społeczność na FB wokół profilu Czesława Bieleckiego wybiera najlepszy podpis do zdjęcia Hanny Gronkiewicz-Waltz.

2. Wzmacniacze:

Sieć sprawia, że treść generowana przez hierarchi staje się wiralna, lub też remixuje treść hierarchi która staje się wiralna. Przykłady: klipy Old Spice,

W  w ten sposób działają próby zwrócenia na siebie uwagi przez wiralne filmiki polityczne. Rycerz z Bemowa. Rap o Zagórzu.

3. Autonomiczni sojusznicy.

Sieć realizuje cele hierarchii, ale bez ścisłej kontroli i nadzoru z zewnątrz. Przykłady: społeczność Daily Kos wspiera Neda Lamonta,

W Polsce przykładem takiej działalności była "akcja krzyż".W tym przypadku "hierarchią" albo raczej inicjatorem pomysłu był Dominik Taras, który wskazał pewien cel, "sieć" go zrealizowała. Także: platforma Kontakt 24 i sprawa Zegarskiego (stringi na hełmie), akcja "ręce precz od interregio".

Negatywne: Współzawodnicy

Sieć tworzy treść, która współzawodniczy o uwagę z treścią generowaną przez hierarchię (zarówno w sposób zamierzony jak i niezamierzony) Przykłady: wikpedia, lolcats, parodie filmów i klipów wyborczych

W Polsce: fenomem "tap madl" czyli parodie akcentu Joanny Krupy.

 

5. Piraci Treść wytworzona przez hierarchię, zawłaszczona przez sieć. Przykłady  Napster, Pirate Bay, BitTorrent, Wikileaks

W Polsce istnieje wiele pirackich serwisów, także rozprzestrzeniających treść za pomocą bittorrenta lub rapidshare.

6. Atakujący:Bezpośrednie ataki na hierarchę przez sieć. Przykłady to m.in. "operacja zemsta", ataki DDoS o charakterze czysto kryminalnym itd.

DDoS był stosowany również przez polskie grupy.

7. Straznicy. Być może najciekawszy przykład. Sieć staje się domyślna, wypiera zorganizowaną hierarchię. Maksimum kontroli sieci. Przykłady: wikipedia blokuje scjentologów.

Nie wszystkie wyżej wymienione przykłady zostały w pełni zrealizowane w Polsce. Ale nie mam wątpliwości, że w przyszłości ten podział będzie bardzo przydatny. Nie mam też wątpliwości: także w naszym kraju starcie – a czasami współpraca – pomiedzy celami hierarchii czy systemu a celami sieci będzie bardzo widoczna w 2011 roku, chociażby ze względu na wybory parlamentarne. Kto zwycięży?