Sierpień 1980 - Sierpień 2010. Nowe książki, nowe wystawy IPN

Ten album, autorstwa Erazma Ciołka, choć zazwyczaj już sfatygowany, zajmuje na wielu półkach z książkami miejsce szczególne. Jest bowiem nie tylko zapisem czasów niezwykłych, epoki "Solidarności" - jej narodzin, próby zdławienia, dumnego zwycięstwa - ale także zapisem tak osobistym i jednocześnie historycznym, jak to tylko możliwe.
Dlaczego? Bo Autor albumu "Polska, sierpień 1980 - sierpień 1989" był blisko wydarzeń, przeżywał je, bywał często i długo w miejscach gdzie inni tylko wpadali. To na tych zdjęciach czuć, to nadaje im wyjątkową siłę, pozwala poczuć smak i zapach tych czasów. Dlatego bardzo dobrze  się stało, że Instytut Pamięci Narodowej podjął się jego wznowienia.

Historia NSZZ "Solidarność" i opozycji lat osiemdziesiątych stanowi jeden z najważniejszych obszarów działalności IPN, zarówno w wymiarze naukowym, jak i edukacyjnym. Działania w tym zakresie zostały zintensyfikowane w 2008 r., kiedy to rozpoczęła się realizacja ogólnopolskiego projektu naukowo-badawczego, mającego na celu opisanie dziejów "Solidarności" w wymiarze ogólnopolskim i regionalnym. Uczestniczy w nim blisko 60 osób, zarówno pracowników IPN, jak i badaczy z innych ośrodków. Intensywność prac obrazuje fakt, iż od początku 2009 r. nakładem IPN ukazało się już ponad 25 książek o tej tematyce (od 2001 r. ponad 80 pozycji dotyczących dziejów "Solidarności" i szeroko rozumianej opozycji).

Na 30. rocznicę powstania NSZZ "Solidarność" Instytut Pamięci  Narodowej przygotowuje siedmiotomową syntezę dziejów Związku, przedstawiającą jego historię z perspektywy centralnej i regionalnej (pierwszy tom ukaże się w sierpniu, kolejne sukcesywnie w kolejnych tygodniach). Nakładem IPN ukaże się również polsko-angielski album fotografii Erazma Ciołka, a także wysokonakładowa broszura popularnonaukowa Solidarność 1980-1989 (w językach: polskim, angielskim, niemieckim, francuskim, rosyjskim i japońskim). Ponadto opublikowane zostaną liczne monografie, wybory dokumentów i relacji o wymiarze regionalnym. Wydane zostaną również specjalne numery "Biuletynu IPN" oraz półrocznika "Pamięć i Sprawiedliwość". W sumie do  końca roku ukaże się ponad 50 pozycji poświęconych różnym aspektom dziejów NSZZ "Solidarność".

IPN wspólnie ze Stowarzyszeniem "Pokolenie" realizują ogólnopolski projekt "Encyklopedia <Solidarności>", którego celem jest zebranie szczegółowych informacji na temat historii opozycji w PRL w latach 1976-1989. Encyklopedia, której pierwszy tom ukaże się w sierpniu 2010 r. nakładem Oficyny Wydawniczej "Volumen", zawierać będzie co najmniej 5500  biogramów oraz 3000 haseł rzeczowych. Uzupełniać je będzie szczegółowe kalendarium.
Materiały zebrane w ramach projektu przedstawiane są na bieżąco na stronie internetowej www.encyklopedia-solidarnosci.pl.
Szeroka oferta edukacyjna skierowana została do uczniów i nauczycieli. Wspomnieć tu należy o poświęconej "Solidarności" tece edukacyjnej Od "Solidarności" do wolności, która rozesłana zostanie do wszystkich  szkół ponadgimnazjalnych. W Centrum Edukacyjno-Wystawienniczym IPN w roku szkolnym 2010/2011 prowadzone będą zajęcia warsztatowe dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych zatytułowane "Jak klocki domina: od >Solidarności< do upadku muru berlińskiego" Z myślą o młodszych  odbiorcach idei "Solidarności" zostaną zorganizowane gry terenowe i konkursy.

Zaprezentowane zostaną wystawy poświęcone dziejom "Solidarności" w  wymiarze ogólnopolskim, a także regionalnym (w sumie ponad 25 wystaw). 
Zaplanowane zostały także liczne konferencje naukowe i popularno-naukowe, sesje i dyskusje panelowe (w sumie ponad 20). Biuro Edukacji Publicznej IPN współorganizuje dwie duże konferencje naukowe: międzynarodową - poświeconą reakcjom świata na "Solidarność" (wspólnie z Instytutem Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego) oraz ogólnopolską, której tematem będzie funkcjonowanie Związku w latach 1980-1981 (wspólnie z Instytutem Studiów Politycznych PAN). W wielu miastach Polski we współpracy z lokalnymi strukturami i zarządami "Solidarności" zostaną zorganizowane sesje  naukowe podsumowujące 30-letnią działalność Związku.
30 sierpnia 2010 r. o godz. 12.00 Centrum Edukacyjnym IPN w Warszawie przy ul. Marszałkowskiej 21/25 odbędzie się otwarcie wystawy "Fenomen >Solidarności<. Migawki z dziejów Polski, 1980-1981", przygotowanej  przez Biuro Edukacji Publicznej IPN w polskiej i angielskiej wersji językowej w 30. rocznicę narodzin "Solidarności". Wystawa przedstawia ważne  wydarzenia od strajków sierpniowych 1980 r. po wprowadzenie stanu wojennego w grudniu 1981 r. - ukazuje drogę, która doprowadziła do powstania NSZZ  "Solidarność", relacje Związku z komunistyczną władzą i stosunek społeczeństwa do "Solidarności" na tle najważniejszych wydarzeń życia politycznego, społecznego i gospodarczego kraju. O godz 13.00 odbędzie się  promocja wspomnianego albumu zdjęć Erazma Ciołka ">Solidarność<, sierpień 1980 - sierpień
1989", przygotowanego przez Biuro Edukacji Publicznej IPN w polskiej i angielskiej wersji językowej. W albumie wykorzystano ponad 250 zdjęć autorstwa Erazma Ciołka, będących ilustracją dziejów Polski od strajków w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 r. do wyborów parlamentarnych 4 czerwca 1989 r. i wyboru Tadeusza Mazowieckiego na pierwszego niekomunistycznego premiera. Wybór zdjęć poprzedzony jest wstępem autorstwa dr. Łukasza Kamińskiego. W dyskusji wokół albumu udział wezmą: autor zdjęć Erazm Ciołek, prof. Antoni Dudek i Marek Nowakowski, dyskusję poprowadzi dr Łukasz Kamiński.


ERAZM CIOŁEK – ur. 1937 r. w Łodzi. Artysta fotografik, fotoreporter członek SDP.
W latach 1965–1970 pracował w Polskiej Agencji Prasowej i Centralnej Agencji Fotograficznej, a w latach 1971–1973 w redakcji tygodnika „Polityka”.

Od 1970 roku związał się na trwałe ze środowiskiem artystów plastyków. W latach 1980–1992 poświęcił się całkowicie fotograficznej rejestracji niezwykle ważnych dla Polski wydarzeń politycznych i społecznych.
W latach 1980–1988 pracował w Zespole ds. Kultury Regionu Mazowsze Solidarność.
W 1984–89 był członkiem podziemnego „Przeglądu Wiadomości Agencyjnych” – PWA.
W 1989 organizował dział fotograficzny w powstającej redakcji „Gazety Wyborczej”.
W latach 1990–91 pracował w tygodniku „Nowy Świat”, 1991–93 w redakcji tygodnika „Spotkania”. Od 1970 r. jest w Stowarzyszeniu Artystów i Kompozytorów Scen Polskich – ZAiKS.
Od 1972 r. jest w Stowarzyszeniu Dziennikarzy Polskich. Od 1993 r. w Związku Polskich Artystów Fotografików.

Erazm Ciołek jest autorem kilkunastu albumów o tematyce społecznej i artystycznej. Jest autorem licznych wystaw fotograficznych w Polsce i za granicą. Pokazał również w 2001 r. wystawę swoich rysunków w galerii „Pokaz” w Warszawie. Czasem jak się nudzi lub złości pisze coś co go interesuje – czasem publikuje.

W marcu 1968 fotografował protestujących studentów na Krakowskim Przedmieściu w okolicy UW, na terenie uczelni został zatrzymany. Po krótkim czasie go wypuszczono a po kilku dniach oddano mu aparat fotograficzny, zatrzymując jednak filmy naświetlone i nie naświetlone. Coś w rodzaju debiutu.

W latach 1980–1992 poświęcił się całkowicie rejestracji działań Solidarności – jej niezwykle ważnych dla Polski osiągnięć społecznych i politycznych.
W sierpniu 1980 r. wyjechał wraz ze Stefanem Starczewskim działaczem opozycji, (późniejszym vice ministrem Kultury i Sztuki w rządzie T. Mazowieckiego) do strajkującej Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Wpuszczono ich na teren stoczni za poręczeniem Jacka Kuronia. Tam fotografował swobodnie przebieg strajku i podpisanie porozumień sierpniowych.
Już po zakończeniu strajku, we wrześniu 1980 r. odbyły się pierwsze publiczne pokazy jego zdjęć ze strajku w Stoczni (m.in. w SDP w Warszawie).

Był pierwszym w Polsce fotografem, pokazującym ponury świat narkomanów. Mieszkał z nimi przez jakiś czas w 1981 r. w listopadzie 1981 r. w listopadzie 1981 r. w Warszawie, po raz pierwszy pokazał wystawę „Narkomani”, po raz pierwszy wbrew intencjom władz, zwracając uwagę na istnienie tego zjawiska w Polsce Ludowej.

W latach 1981–1989 był fotografem i uczestnikiem walki ludzi podziemnej Solidarności w Polsce.
Był jednym z nielicznych, którzy nie ulękli się represji i fotografowali rzeczywistość tamtych lat. Zdobył zaufanie Solidarności i uczestniczył, często jako jedyny fotograf, w spotkaniach tworzącej się państwowości.

Był aktywny w Ruchu Kultury Niezależnej, nielegalnych wystawach plastycznych i prasie podziemnej, fotografował liczne działania, koncerty, wystawy niezależnych twórców wolnych od cenzury.
Te ważne, „napłotne” dzieła informowały i podtrzymywały ludzi na duchu, w aktywnej nadziei na Wolność. Szef Komitetu Kultury Niezależnej Aleksander Wojciechowski, napisał bardzo ważną książkę o twórczości i świadomości środowiska artystów plastyków lat 80-tych – „Czas smutku, czas nadziei”. Głównym autorem zdjęć (66) w tomie jest Erazm.
W latach 1984–89 był członkiem redakcji podziemnego „Przeglądu Wiadomości Agencyjnych” – PWA, w skład redakcji wchodzili równi w śród najlepszych, alfabetycznie: Jan Bryłowski, Erazm Ciołek, Jan Doktór, Stanisława Domagalska (red. naczelna), Jan Dworak, Andrzej Fedorowicz, Wojciech Giełżyński, Jacek Maziarski, Ernest Skalski i inni.

Erazm Ciołek był współtwórcą serwisu fotograficznego Niezależnej Oficyny Wydawniczej NOWA. Zaproszenie do ścisłej współpracy z NOWĄ złożył mu jej szef Mirek Chojecki. Dało to szerokie możliwości druku zdjęć z działania opozycji w wydawnictwach podziemia.

Mianowany przez ks. Jerzego Popiełuszkę jego osobistym fotografem, uczestniczył bez przeszkód w bogatym, religijnym a szczególnie społecznym życiu parafii św. St. Kostki w Warszawie. Szesnaście zdjęć ks. Jerzego autorstwa Erazma znalazło się na znaczkach poczty podziemnej Solidarności.

W czasie obrad Okrągłego Stołu (6.02–5.04.1989) był fotoreporterem z ramienia Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie. Tuż przed otwarciem obrad 6 lutego okazało się, że strona rządowa nie akceptuje w zespole Solidarności właśnie fotoreportera Erazma Ciołka. Po rozmowach i udanej interwencji Lecha Wałęsy uzyskano zgodę na przepustkę dla niego do końca obrad Okrągłego Stołu. To jednak spowodowało opóźnienie otwarcia obrad o ok. 15 minut.

Przed wyborami do parlamentu 4.06.1989 r. Erazm Ciołek (wraz z Maciejem Goliszewskim) wykonał słynną serię zdjęć do plakatów wyborczych. Kandydaci z ramienia Solidarności do parlamentu, pozowali do tych zdjęć przy boku Lecha Wałęsy. Były to pierwsze częściowo wolne wybory do parlamentu w Polsce po II wojnie światowej.

Właściwie Erazm Ciołek nie był prześladowany przez SB. Raz zatrzymano go 11.04.1985 r. w Komendzie Stołecznej MO w Pałacu Mostowskich na zaledwie 39 godzin. Namawiano go tam do śledzenia wycieczek środowisk artystycznych za granicą Polski, miał być oficjalnym fotografem wycieczek. Do dziś jest oburzony, że nie przetrzymano go tam przepisowych dla opozycji 48 godzin. Na drugi dzień po zatrzymaniu zorganizował konferencję prasową prasy podziemnej – relacja ukazała się m.in. w Przeglądzie Wiadomości Agencyjnych.

Zdjęcia Erazma Ciołka znajdują się m.in. w największych zbiorach dokumentujących historię świata w Instytucie HOOVERA w USA. Instytut został założony 90 lat temu na Stanford University w San Francisco. Jest on największą prywatną placówką historyczną w świecie. Ma bardzo bogate archiwa związane z i i II wojną światową, historią powojenną, a wręcz unikalne, jeśli chodzi o Europę Środkowo–Wschodnią.

źródło: www.ipn.gov.pl, www.erazm.art.pl

kam

Historia NSZZ "Solidarność" i opozycji lat osiemdziesiątych stanowi 
jeden z
najważniejszych obszarów działalności IPN, zarówno w wymiarze naukowym, jak
i edukacyjnym. Działania w tym zakresie zostały zintensyfikowane w 2008 r.,
kiedy to rozpoczęła się realizacja ogólnopolskiego projektu
naukowo-badawczego, mającego na celu opisanie dziejów "Solidarności" w
wymiarze ogólnopolskim i regionalnym. Uczestniczy w nim blisko 60 osób,
zarówno pracowników IPN, jak i badaczy z innych ośrodków. Intensywność prac
obrazuje fakt, iż od początku 2009 r. nakładem IPN ukazało się już ponad 25
książek o tej tematyce (od 2001 r. ponad 80 pozycji dotyczących dziejów
"Solidarności" i szeroko rozumianej opozycji).

Na 30. rocznicę powstania NSZZ "Solidarność" Instytut Pamięci 
Narodowej
przygotowuje siedmiotomową syntezę dziejów Związku, przedstawiającą jego
historię z perspektywy centralnej i regionalnej (pierwszy tom ukaże się w
sierpniu, kolejne sukcesywnie w kolejnych tygodniach). Nakładem IPN ukaże
się również polsko-angielski album fotografii Erazma Ciołka, a także
wysokonakładowa broszura popularnonaukowa Solidarność 1980-1989 (w językach:
polskim, angielskim, niemieckim, francuskim, rosyjskim i japońskim). Ponadto
opublikowane zostaną liczne monografie, wybory dokumentów i relacji o
wymiarze regionalnym. Wydane zostaną również specjalne numery "Biuletynu
IPN" oraz półrocznika "Pamięć i Sprawiedliwość". W sumie do 
końca roku ukaże
się ponad 50 pozycji poświęconych różnym aspektom dziejów NSZZ
"Solidarność".

IPN wspólnie ze Stowarzyszeniem "Pokolenie" realizują ogólnopolski 
projekt
"Encyklopedia <Solidarności>", którego celem jest zebranie 
szczegółowych
informacji na temat historii opozycji w PRL w latach 1976-1989.
Encyklopedia, której pierwszy tom ukaże się w sierpniu 2010 r. nakładem
Oficyny Wydawniczej "Volumen", zawierać będzie co najmniej 5500 
biogramów
oraz 3000 haseł rzeczowych. Uzupełniać je będzie szczegółowe kalendarium.
Materiały zebrane w ramach projektu przedstawiane są na bieżąco na stronie
internetowej www.encyklopedia-solidarnosci.pl
<http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/> .

Szeroka oferta edukacyjna skierowana została do uczniów i nauczycieli.
Wspomnieć tu należy o poświęconej "Solidarności" tece edukacyjnej Od
"Solidarności" do wolności, która rozesłana zostanie do wszystkich 
szkół
ponadgimnazjalnych. W Centrum Edukacyjno-Wystawienniczym IPN w roku szkolnym
2010/2011 prowadzone będą zajęcia warsztatowe dla uczniów szkół
gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych zatytułowane "Jak klocki domina: od
>Solidarności< do upadku muru berlińskiego" Z myślą o młodszych 
odbiorcach
idei "Solidarności" zostaną zorganizowane gry terenowe i konkursy.

Zaprezentowane zostaną wystawy poświęcone dziejom "Solidarności" w 
wymiarze
ogólnopolskim, a także regionalnym (w sumie ponad 25 wystaw). 

Zaplanowane zostały także liczne konferencje naukowe i popularno-naukowe,
sesje i dyskusje panelowe (w sumie ponad 20). Biuro Edukacji Publicznej IPN
współorganizuje dwie duże konferencje naukowe: międzynarodową - poświeconą
reakcjom świata na "Solidarność" (wspólnie z Instytutem Historycznym
Uniwersytetu Wrocławskiego) oraz ogólnopolską, której tematem będzie
funkcjonowanie Związku w latach 1980-1981 (wspólnie z Instytutem Studiów
Politycznych PAN). W wielu miastach Polski we współpracy z lokalnymi
strukturami i zarządami "Solidarności" zostaną zorganizowane sesje 
naukowe
podsumowujące 30-letnią działalność Związku.

 

Działania Instytut Pamięci Narodowej związane z 30. rocznicą powstania NSZZ
"Solidarność" - konferencja prasowa 30 sierpnia 2010 r. o godz. 12.00
Centrum Edukacyjnym IPN w Warszawie przy ul. Marszałkowskiej 21/25

 

 

Po konferencji prasowej odbędzie się otwarcie wystawy "Fenomen
>Solidarności<. Migawki z dziejów Polski, 1980-1981", przygotowanej 
przez
Biuro Edukacji Publicznej IPN w polskiej i angielskiej wersji językowej w
30. rocznicę narodzin "Solidarności". Wystawa przedstawia ważne 
wydarzenia
od strajków sierpniowych 1980 r. po wprowadzenie stanu wojennego w grudniu
1981 r. - ukazuje drogę, która doprowadziła do powstania NSZZ 
"Solidarność",
relacje Związku z komunistyczną władzą i stosunek społeczeństwa do
"Solidarności" na tle najważniejszych wydarzeń życia politycznego,
społecznego i gospodarczego kraju. O godz 13.00 odbędzie się  promocja
albumu zdjęć Erazma Ciołka ">Solidarność<, sierpień 1980 - sierpień 
1989",
przygotowanego przez Biuro Edukacji Publicznej IPN w polskiej i angielskiej
wersji językowej. W albumie wykorzystano ponad 250 zdjęć autorstwa Erazma
Ciołka, będących ilustracją dziejów Polski od strajków w Stoczni Gdańskiej w
sierpniu 1980 r. do wyborów parlamentarnych 4 czerwca 1989 r. i wyboru
Tadeusza Mazowieckiego na pierwszego niekomunistycznego premiera. Wybór
zdjęć poprzedzony jest wstępem autorstwa dr. Łukasza Kamińskiego. W dyskusji
wokół albumu udział wezmą: autor zdjęć Erazm Ciołek, prof. Antoni Dudek i
Marek Nowakowski, dyskusję poprowadzi dr Łukasz Kamiński.