W Forcie Legionów w Warszawie wręczono Nagrody Instytutu De Republika za wybitne osiągnięcia naukowe w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych.

Honorowy patronat nad uroczystą galą objęli Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki oraz Minister Edukacji Narodowej prof. Przemysław Czarnek.

Mottem wydarzenia były słowa Cycerona: „Dobro Republiki, czyli Rzeczypospolitej, jest najwyższym prawem.”

Nagrody przyznawane są młodych naukowców (do 40. roku życia), w trzech kategoriach: nauki humanistyczne, nauki społeczne, działalność międzynarodowa.

Instytut przyznaje też nagrody za całokształt dorobku naukowego.

Dyrektor Instytutu De Republika prof. Andrzej Przyłębski podczas otwarcia ceremonii wskazał na duży dorobek młodej instytucji. Zwrócił uwagę zwłaszcza na trzy wydarzenia z ostatnich miesięcy.

Po pierwsze, głośną prezentację okazałego leksykonu wszystkich premierów i ministrów II Rzeczypospolitej.

Po drugie, dużą międzynarodową konferencja na temat wczesnej Słowiańszczyzny w Poznaniu.

Po trzecie, szereg wystaw plenerowych, w tym tę, która przypomniała postać Tomasza Arciszewskiego, ostatniego premiera rządu RP na uchodźstwie.

„Zawsze zazdrościłem Niemcom wielości nagród naukowych, którymi obdarzali swoich wyróżniających się naukowców. Musimy iść tą samą drogą. W Polsce artyści, pisarze, są wręcz rozpieszczani liczbą nagród, o które mogą się ubiegać. Najwyższy czas nadrobić zaległości w stosunku do naukowców.”

Prof. Przyłębski podkreślił, że do Instytutu De Republika wpłynęło w tym roku ponad 70 zgłoszeń.

W imieniu premiera głos zabrał szef Kancelarii Premiera Marek Kuchciński:

Bardzo się cieszę, że organizowane są takie wydarzenia jak ta gala. Nagroda Instytutu De Republika jest formą uznania dla tych uczonych, którzy starają się zachęcać nas do spojrzenia na cały świat, do zrozumienia świata. Coraz więcej osób twierdzi, że przyszłość należy do nauk ścisłych, do matematyki, informatyki. A to jednak nieprawda, bo w naszych systemie wartości wszystko zaczyna się od człowieka. Cieszę się, że nagrody są przyznawane, a wszystkim nagrodzonym gratuluję wyróżnienia” -

— mówił Marek Kuchciński.

Prof. Genowefa Grabowska, przewodnicząca kapituły, stwierdziła:

Przyznam, że tegoroczny konkurs zgromadził poważną liczbę zgłoszeń. Wpłynęły 34 prace w kategorii humanistyka. Z zakresu nauk społecznych 22 zgłoszenia. I tu również rozmaitość otrzymanych prac była imponująca. W kategorii działalność międzynarodowa wpłynęło 12 zgłoszeń. To pokazuje, że z nauką polską nie jest tak źle, że są młodzi, obiecujący badacze.

Nagrody w dziedzinie nauk humanistycznych otrzymali:

— dr hab. Katarzyna Marciniak - wydział orientalistyczny Uniwersytetu Warszawskiego;

— dr Tomach Herbich - wydział filozofii Uniwersytetu Warszawskiego.

Nagrodę w dziedzinie nauk społecznych przyznano dr hab. Joannie Smogorzewskiej, z wydział pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego.

Nagrodę w kategorii „działalność międzynarodowa” otrzymał dr Leszek Gardeła z Uniwersytetu Ludwika i Maksymiliana w Monachium.

Nagrodę za całokształt dorobku naukowego otrzymał prof. dr hab. Andrzej Nowak - najwybitniejszy żyjący polski historyk.

Odbierając statuetkę prof. Andrzej Nowak powiedział:

Akurat w tym roku obchodzimy 800. lecie śmierci błogosławionego Wincentego Kadłubka.

To jest nasz mistrz. To on wymyślił, że Rzeczpospolita jest naszą wspólną matką. I dzięki przemyślności oraz dzielności naszych obywateli nie da się żadnemu carożercy pożreć.

Prof. Nowak wyraził nadzieję, że Instytut De Republika będzie mógł kontynuować swoją misję, którą - jak podkreślił - bardzo ceni.

Drugą - równorzędną nagrodę za całokształt dorobku naukowego otrzymał dr hab. Krzysztof Koseła z wydziału socjologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Dr Koseła podkreślił, że nagroda za dorobek skłania do spojrzenia wstecz:

Mam wrażenie, że nad czym się pochyliłem, to ten kwiat usychał. W latach 80. zająłem się pojednaniem polsko-niemieckim. Gdy ukazała się książka, to organizacja Jugendwerk straciła zainteresowanie sprawą. Gdy w latach 90. pomyślałem, że trzeba budować polską partię w Moskwie, to powstało na tej kanwie wiele dobrych kontaktów, trzy publikacje, a później współpraca uschła. Gdy zająłem się młodzieżą, to przez kilkadziesiąt lat powtarzałem, że kolejne pokolenia oznaczają jednak ciągłość kulturową. A teraz powinienem zacząć powtarzać: „zmiana, zmiana, zmiana”. Ta młodzież jest bardzo ciekawa, bardzo kolorowa, ale ja być może powinienem zacząć od nowa.

To bardzo nieoczekiwana nagroda, świetne towarzystwo, także bardzo Instytutowi dziękuję.

W czasie gali podkreślono, że ceremonia wręczenia nagród jest świętem instytutu, ale jednocześnie jednym z przejawów jego bogatej aktywności. Placówka zorganizowała już w sumie 80 wydarzeń naukowych o zasięgu ogólnopolskim oraz międzynarodowym. Wydała ponad 30 publikacji, które otrzymały już kilka nagród. Instytut organizuje także konkursy, kierowane tak do młodzieży, jak i do dorosłych, tematyczne wystawy planszowe oraz wystawy specjalne.

Instytut De Republica został powołany w 2021 roku i podlega bezpośrednio Premierowi.

„Do naszych głównych zadań należy wspieranie, promocja i popularyzacja rodzimej myśli badawczej z zakresu nauk humanistycznych i społecznych, w tym podejmowanie różnego typu przedsięwzięć, odwołujących się do idei państwowości i działań na jej rzecz” -

— czytamy na stronie Instytutu.

Kleb