Zabytki wpisane na listę Pomników Historii są świadectwem naszych dziejów, ale także i źródłem wiedzy - powiedział w czwartek prezydent Andrzej Duda. „Mają fundamentalne znaczenie dla naszej kultury” - dodał.

„Wielkie i bardzo ważne dzieło”

W czwartek w Pałacu Prezydenckim odbywa się uroczystość wręczenia okolicznościowych tablic gospodarzom obiektów wpisanych na listę Pomników Historii. Uczestniczą w niej m.in. prezydent Andrzej Duda wraz z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą, wicepremier, minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu Piotr Gliński.

Bardzo się cieszę, że możemy się dzisiaj spotkać w Pałacu Prezydenckim, żeby formalnie przeprowadzić uroczystość wręczenia państwu symbolicznych tablic związanych z wpisaniem obiektowy, którymi państwo się opiekujecie i sprawujecie pieczę się na listę Pomników Historii

— powiedział podczas uroczystości prezydent Andrzej Duda.

Chciałbym bardzo serdecznie podziękować panu premierowi Piotrowi Glińskiemu, ministrowi kultury dziedzictwa narodowego i sportu oraz pani minister Magdalenie Gawin, za pracę, która została wykonana, aby te kolejne wpisy na prezydencką listę Pomników Historii były możliwe. Dziękuję Radzie Ochrony Zabytków za jej ogromny wkład w to wielkie i bardzo ważne dzieło

— mówił.

„Te zabytki są świadectwem naszych dziejów”

Prezydent przypomniał, że lista Pomników Historii to „pewien wyjątkowy status, który zostaje nadany obiektowi, założeniu architektonicznemu czy urbanistycznemu”.

Bardzo wiele jest tutaj różnych form tych zabytków, które w ten szczególny sposób chcemy z jednej strony podnieść na piedestał, a z drugiej strony zapewnić im także szczególną ochronę

— podkreślił.

Wyjaśnił, że „chodzi o obiekty, które mają fundamentalne znaczenie dla naszej kultury, dlatego ta lista jest tak bardzo zróżnicowana – to są i obiekty przemysłowe, budowle, całe założenia urbanistyczne”.

To, co w Polsce szczególne i charakterystyczne, to, co ważne dla naszej tradycji, kultury, to, co tworzy w jakiś sposób dzisiejszą Polskę poprzez jej historyczne korzenie

— podkreślił.

Prezydent przypomniał, że w 2020 i 2021 roku na liście Pomników Historii znalazło się kolejnych 10 obiektów. Jak mówił, „dzisiejsza uroczystość dopełnia, poprzez wręczenie tych tablic, tego pięknego dzieła”.

Dziękuję państwu za to, że dbacie na co dzień o te niezwykłe świadectwa naszej historii, naszych tradycji. To one budują tę naszą tradycję

— podkreślił.

Zwracając się do opiekunów obiektów powiedział: „dzięki państwa pracy i pieczy nad tymi obiektami, dzięki pracy polskich konserwatorów zabytków, one są dzisiaj pięknym świadectwem naszych dziejów, ale przede wszystkim są także wspaniałym źródłem wiedzy, edukują”.

Chciałbym, żeby stawały się coraz bardziej popularne. Chciałbym, żeby coraz więcej, przede wszystkim młodzieży, przyjeżdżało i mogło zobaczyć to, czym państwo się opiekujecie. Wierzę w to, że status Pomnika Historii i wpisanie na tę ekskluzywną listę w tym pomoże i że będziemy tworzyli nowe formy promocji, dzięki której coraz więcej osób będzie mogło zapoznać się z naszą historią, tradycją, kulturą poprzez państwa dzieło

— mówił prezydent.

Wicepremier Gliński: „Polska tożsamość, zaklęta właśnie w zabytkach, jest dla nas, Polaków niezwykle ważna”

Sześć lat temu, gdy przejęliśmy odpowiedzialność za polską kulturę, było 54 wpisanych Pomników Historii. W tej chwili mamy 114. Ponad 100 osiągnęliśmy na 100-lecie odzyskania niepodległości

— przypomniał wicepremier Gliński.

Minister kultury podziękował wszystkim tym, którzy pracowali po to, żeby tak bardzo przyspieszyć.

Ale też nieprzypadkowo tak to nam się udało, bo to, co się działo oddolnie, było niesamowicie imponujące

— ocenił.

Stało się coś, co ja w cudzysłowie, nazwałem pozytywną czy piękną „awanturą”. Taki oddolny ruch społeczny dot. zabytków, dot. naszej przeszłości, pamięci, materialnych i niematerialnych zabytków, bardzo różnorodnych, naszej tożsamości. Okazuje się, że ta piękna polska tożsamość, wyrażająca się w bardzo różnorodnych obiektach, jest tak szalenie atrakcyjna. Naprawdę mamy poruszenie społeczne, ruch społeczny, który powodował, że musieliśmy na to odpowiadać. Dzięki temu udało nam się zwiększyć w ciągu sześciu lat o ponad 100 proc. liczbę tych najwyższych, najbardziej szanowanych polskich zabytków, które uzyskują status Pomnika Historii

— mówił minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu.

Podkreślił, że to jest „coś niebywale pozytywnego i pięknego”.

To oznacza, że polska tożsamość, zaklęta właśnie w zabytkach, jest dla nas, Polaków niezwykle ważna

— wskazał.

Jak mówił, to jest imponujące i to jest wielki hołd dla żywotności, dla mądrości polskiego społeczeństwa”.

Ocenił, że takie zachowania także „mówią dużo o takim nowoczesnym myśleniu o rozwoju społeczno-gospodarczym”.

Nie ma rozwoju gospodarczego we współczesnym świecie, bez dbałości o zabytki i o kulturę. To jest jeden z wielkich mechanizmów rozwoju gospodarczego także

— podkreślił Gliński.

Jakie obiekty uhonorowano symbolicznymi tablicami?

Wśród obiektów uhonorowanych tablicami znajdują się: Sulejówek – Milusin, zespół domu Marszałka Józefa Piłsudskiego. Jest darem i wyrazem wdzięczności żołnierza polskiego dla Józefa Piłsudskiego, jednego z ojców polskiej niepodległości. Zapadały w nim decyzje kluczowe dla dziejów Polski; Pszczyna – zespół zamkowo-parkowy. Jeden z najlepiej zachowanych zespołów rezydencjonalnych w Polsce. Architektura, wystrój i wyposażenie ilustrują historię magnackiej rezydencji wznoszonej w miejscu obronnego zamku; Puławy – zespół pałacowo-parkowy. Siedziba rodu Czartoryskich. W XIX w. w pawilonach Świątynia Sybilli i Domek Gotycki założono pierwsze w Polsce muzeum. Stylizowany na „ogród wolności” park wyraża umiłowanie ojczystego krajobrazu; Rogalin – zespół pałacowo-parkowy powiększony w 2020 r. o obszar dawnego majątku ziemskiego. Pałac w Rogalinie – dom rodzinny wielkiego Polaka i patrioty – Edwarda Raczyńskiego – zawodowego dyplomaty, męża stanu, a wreszcie prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (na uchodźstwie). Swój dom rodzinny – pałac w Rogalinie i otaczający go słynnymi starymi dębami majątek oraz wspaniałe zbiory sztuki przekazał utworzonej przez siebie Fundacji Raczyńskich, a za jej pośrednictwem Narodowi Polskiemu. Obecny wpis jest rozszerzeniem wpisu Pałacu w Rogalinie (2018) o obszar majątku (2020).

Okolicznościowe tablice wręczono również gospodarzom nadzorującym: Czerwińsk nad Wisłą - dawne opactwo kanoników regularnych, które świadczy o trwaniu istotnej dla polskiego dziedzictwa kultury materialnej i niematerialnej. Historyczny krajobraz kulturowy założenia klasztornego, z przykładami romańskiej rzeźby i malarstwa monumentalnego harmonijnie dominuje w otoczeniu; Orawkę – kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. Dokument kultury polskiej części Górnej Orawy. Jedyny zachowany w tym regionie drewniany kościół ilustruje przenikanie się wpływów polsko-węgierskich i tradycji na ziemiach pogranicza; Staniątki – opactwo św. Wojciecha Mniszek Benedyktynek – najstarszy w kraju klasztor benedyktynek o ośmiuset letniej ciągłości funkcjonowania. Unikatowy dokument rozwoju architektury gotyckiej oraz barokowej z wyjątkowo cennymi dziełami sztuki; Nowy Wiśnicz – zespół architektoniczno-krajobrazowy. Pamiątka czasów świetności siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej. Miasto, zamek i klasztor tworzą kompozycyjną całość z zachowaniem historycznego układu przestrzennego; Tykocin – historyczny zespół miasta, który zachowuje niemal bez zmian dawny układ przestrzenny. Zabytki sakralne oraz zabudowa mieszkalna dokumentują dziedzictwo chrześcijańskich i żydowskich środowisk wyznaniowych; Zabrze – zabytkowe kopalnie - ważne świadectwo dziedzictwa przemysłowego, dziejów kluczowej gałęzi przemysłu górnośląskiego. W skład zespołu wchodzą kopalnia Królowa Luiza, Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna oraz kopalnia Guido.

Pomnik Historii to jedna z form ochrony zabytków o wyjątkowym znaczeniu dla historii i kultury Polski. Formuła ta funkcjonuje od 1994 r. Ostateczną decyzję o wpisaniu zabytkowego obiektu na listę Pomników Historii podejmuje prezydent.

mm/PAP/Twitter