Oglądając ten ciepły i mądry film o trudach miłości osób w średnim wieku, zdałem sobie sprawę jak wielką stratą jest śmierć Jamesa Gandolfiniego. Jedna z ostatnich ról wielkiego ( w każdym znaczeniu) artysty to aktorski majstersztyk, który świetnie dopełnia przeżywająca drugą młodość Julia Louis-Dreyfus. Obok „Take This Waltz” jest to najlepszy film o słodko-gorzkim wymiarze miłości.

Film Nicole Holofcener jest daleki do komedii romantycznych o wzlotach i upadkach związku dojrzałych ludzi jakie widzimy coraz częściej w Hollywood ( „Lepiej późno niż później”, „To skomplikowane”). Dzięki nakręceniu go w duchu delikatnie offowych filmów („Juno”, „Najlepsze, najgorsze wakacje” czy „Mała Miss”) , jest to film nam bardzo bliski. Codzienne, nieraz banalne, ale prowadzące do kryzysu, problemy każdej rodziny, zostały pokazane z precyzją, przenikliwością, ale również czarem i humorem.

Eva (Julia Louis-Dreyfus) i Albert (James Gandolfini) spotykają się przypadkowo na imprezie. Ona- samotnie wychowująca idącą na studia córkę masażystka, która codziennie zderza się z rutyną i męczącymi klientami. On-samotnie wychowujący córkę pracownik telewizyjnego archiwum, który stracił złudzenia, że może przeżyć jeszcze głębsze uczucie. Oboje są nieufni wobec nowo poznanych ludzi. Wciąż doświadczają jarzma poprzednich nieudanych związków, i boją się zdjąć dawno przywdziane maski, ukazujące ich prawdziwe oblicze. Jednak ze sobą czują się nadspodziewanie swobodnie i nie wstydzą się swoich słabości. Otyły i fajtłapowaty Albert nie ma więc oporów paradować przed nowo poznaną kobietą w samej piżamie, zaś Eve podczas niewinnej zabawy pokazuje mu swoje uzębienie. Mimo szczerej obopólnej fascynacji, do głosu jednak zaczyna dochodzić głos nudnego racjonalizmu i obawy przed bezpowrotnym straceniem kolejnych lat życia. A może jest to pragnienie doskonałości rodem z wykreowanych sztucznie kanonów związków z „Cosmopolitan”?

Tak jak w przypadku wymienionego wyżej „Juno” czy „Mała Miss” film Nicole Holofcener jest bezpretensjonalny i bije od niego dojrzałość. Widać, że robi go osoba mająca za sobą wiele przeżyć emocjonalnych, która doświadczyła słodkiego i gorzkiego smaku miłości oraz jej nieuniknionych etapów. Mimo lekkiego ducha jej filmu, czuć w nim gorycz „Take This Waltz”, choć ostatecznie „Ani słowa więcej” ucieka przed pesymizmem tamtego dzieła. Jednak zadaje on tak samo mądre pytania. Na ile wpływ na nasze nowe związki mają niepowodzenia w poprzednich relacjach z osobą, którą wydawało nam się, że kochamy? Czy nie mitologizujemy na siłę swoich porażek, co powoduje, że nasze wybory pojawiają się w krzywym zwierciadle, i uniemożliwiają racjonalna ocenę rzeczywistości dziś? Jeżeli tak, to jak wyrwać się z tej matni?

Kapitalne role w filmie tworzy nie tylko duet głównych aktorów na czele z Jamesem Gandoflinim nie mającym w sobie nic z grozy Tonego Soprano, oraz pozbawiona infantylizmu Eleine z „Kronik Seinfelda” Julia Louis-Dreyfus. Oczywiście to dzięki ich ekranowej chemii, doskonałej grze emocji i otwarciu się w duchu Stanisławskiego (Gandolfini zmagający się z kompleksem otyłości i Dreyfus jako starzejąca się seks bomba) ten film tak świetnie się ogląda. Niemniej jednak bardzo interesujący drugi plan tworzy Catherine Keener i wyspecjalizowana ostatnio w świetnych rolach niezależnego kina Toni Collette. Każda z granych przez nich postaci ma swoje miejsce na szachownicy Holofcener i wzbogaca jej mądrą opowieść. Niemniej jednak to przedwczesna śmierć Jamesa Gandolfieniego naznaczyła ten film szczególnie mocno, i dała mu kolejny wymiar. Może nie warto czekać na szczęście doskonałe, skoro naprawdę nie znamy dnia ani godziny?

Łukasz Adamski

„Ani słowa więcej”, reż: Nicole Holofcener, dystr: Imperial - Cinepix