Na temat katastrofy smoleńskiej powstały dziesiątki książek, ale lista tytułów beletrystycznych nie jest zbyt obszerna. Wszystkie pozycje w jakimś stopniu należą do literaturze popularnej – „poważna” literatura zdaje się na razie omijać temat szerokim łukiem, gdyż jej potencjalni autorzy zapewne nieustannie „rzygają Smoleńskiem”…

1. Rafał A. Ziemkiewicz „Zgred”

Co prawda Smoleńsk pojawia się w tej mocno publicystycznej powieści dopiero na ostatnich stronach, ale jest to akcent naprawdę mocny. Katastrofa obudziła trochę przysypiający i pogrążony w apatii naród. Nie ma co, „trzeba orać”, zaapelował autor, który w temacie Smoleńska jest raczej agnostykiem. Cóż, nawet agnostykom po Smoleńsku ręce poopadały...

2. Martyna Ochnik „Oszołomy”

Odważna powieść, podsumowująca rozmaite „teorie spiskowe” dotyczące katastrofy i dopisująca do niektórych ciągi dalsze. Trochę sensacja, trochę powieść obyczajowa o różnych obliczach „Polski posmoleńskiej” i pochwała „oszołomstwa” jako odwagi i niezależności.

3. Bronisław Wildstein „Ukryty”

Po politycznej „Dolnie nicości” i epickim „Czasie niedokonanym” sensacyjnego i wręcz kameralnego „Ukrytego” czyta się najlepiej. Książka skupia się na socjotechnicznych manipulacjach związanych z „akcją krzyż”, która jest tutaj momentem przełomowym w „wojnie światów” o duszę polską. Zarazem „Ukryty” to kolejne u Wildsteina oskarżenie elit i kulawego systemu politycznego odziedziczonego po PRL.

4. Maryna Miklaszewska „Spotkałam kiedyś prawdziwego hipstera”

Smoleńsk, morderstwo Popiełuszki i zamach na Papieża w perspektywie teatralnej i mitologicznej zarazem. Sceną jest cały świat, scenariusze piszą nasi wschodni sąsiedzi, a za każdym razem „królobójstwo” ma u otępiałej tubylczej publiczności spowodować katharsis powodujące wymuszone pojednanie. Złym duchem obecnym za kulisami każdego z tych wydarzeń jest były zakonnik szpiegujący niegdyś w Watykanie, niejaki brat Tomasz (kto jest pierwowzorem, łatwo sprawdzić).

5. Wojciech Szyda „Fausteria”

Tytułowa Fausteria, która dosłownie zaprzedała diabłu duszę, to między innymi wieszczka narodowa, która w transie mówi o tym, że „96 zginie 5 lat po śmierci Rybaka” i o „złym kwietniu, który przesącza się przez tkankę rzeczywistości”. Najnowszą historię Polski autor łączy z poezją T. S. Eliota (to on napisał „najokrutniejszy miesiąc – kwiecień”) i umieszcza na planie metafizycznym. Podobnie jak u Miklaszewskiej, mamy tu wątek teatralny – Fausteria dzięki własnej sztuce ma przemienić polską duszę na „nowoczesną i postępową” . Ciekawe, że autor widzi w romantycznym wieszczeniu większe niebezpieczeństwo otwarcia na demoniczność niż w porządnym poznaniu naukowym – w końcu to pisarz SF…

---

To z pewnością nie wszystko. Kojarzę jeszcze opowiadanie Wiesława Gwiazdowskiego „Znowu” („Fantastyka – Wydanie Specjalne” 4 2012), w którym pewien „nieśmiertelny” (trochę podobnie jak postać Claire z serialu „Herosi”) i zarazem zawodowy „kaskader” to ktoś, kto dzięki owej nieśmiertelności przeżył katastrofę w Smoleńsku. Ma to tłumaczyć niepokojące plotki, które następnie zostały wyciszone, o tym, że ktoś ocalał… Są też powieści Marcina Wolskiego – bliźniaczo podobna katastrofa w alternatywnej rzeczywistości w powieści „Mocarstwo”, trochę proroczych wręcz wizji w „13. gabinecie” i „Alterlandzie”, pisanych przed kwietniem 2010 roku, wreszcie najnowsza „7:27 do Smoleńska”, która zapewne doczeka się oddzielnej recenzji. Jest wreszcie odradzająca polskie szlachetne tradycje romantyczne i mesjanistyczne poezja Jarosława Marka Rymkiewicza i Wojciecha Wencla, ale opisanie smoleńskich krajobrazów poetyckich pozostawiam innym.

Sławomir Grabowski

----------------------------------------------

----------------------------------------------

Uwaga!

Promocje dobrych książek wSklepiku.pl!

Rabaty nawet do 90%!

SPRAWDŹ SAM!