Powstanie film biograficzny o Benedykcie XVI. Czy twórcy dołożą więcej starań niż przy słabych filmach o Wojtyle?

Scenariusz będzie oparty na biografii papieskiej, którą przygotowuje Peter Seewald, autor książkowych wywiadów z Papieżem. Jakość filmów o papieżach zależy nie tylko od postaci głównego bohatera, ale również od czasów w jakich on działał, oraz oczywiście od umiejętności ich twórców. Słabiutkie filmy o Janie Pawle II są tego najlepszym dowodem.

Kilka dni temu Radio Watykańskie podało, że film fabularny o Benedykcie XVI będzie międzynarodową koprodukcją, która przedstawi "nadzwyczajne życie Josepha Ratzingera od jego narodzin w 1927 roku w bawarskim Marktl aż do pontyfikatu". Na razie nie wiadomo, kto będzie reżyserem filmu. Wiadomo natomiast, że scenariusz obrazu napisze Peter Seewald, który do tej wydał trzy wywiady- rzeki z papieżem. Dziennikarz i przyjaciel Benedykta XVI pisze obecnie biografię papież, która ukaże się w 2014 roku. Czy filmowa biografia papieża ma szanse na sukces?

Filmowe biografie papieży w wielu krajach cieszą się niezmiennym zainteresowaniem. Dotyczy to szczególnie krajów katolickich jak Włochy, Polska czy kraje Ameryki Łacińskiej. Większość filmowych produkcji o życiu papieży jest realizowanych przez włoską telewizję RAI, która nakręciła biografie m.in. Piusa XII, Jana XXIII, Pawła VI, Jana Pawła I i Jana Pawła II. Paradoksalnie papież, który zasługuje na mistrzowski film- czyli Jan Paweł II był bohaterem aż trzech bardzo przeciętnych obrazów. Mimo tego, że Jana Pawła II grał wielki aktor Jon Voight, a o rolę, którą dostał Piotr Adamczyk, starał się Jude Law, to do tej pory nie dostaliśmy ciekawie opowiedzianej historii jednej na najważniejszych postaci XX wieku. Najlepiej ze wszystkich filmów wypada oczywiście „Karol, człowiek, który został papieżem” Giacomo Battiato, który był realizowany jeszcze za życia Jana Pawła II, i skupiał się na drodze Karola Wojtyły do Watykanu. Wydaje się, że film o życiu Josepha Ratzingera może mieć podobną strukturę.

Niestety druga część filmu Battiato była już schematyczną i beznamiętną opowieścią o niezwykłych latach pontyfikatu Polaka. Za wyjątkiem wzruszającej sceny śmierci papieża, film przypominał niestety jedynie sfotografowanie suchych opisów działań papieża, który nie tylko pomógł pokonać Związek Radziecki, ale uratował też przed skomunizowaną wersją chrześcijaństwa Amerykę Łacińską, i nie pozwolił na to by katolicyzm został przeżarty przez dogmaty współczesności. Sam okres papiestwa Wojtyły zasługuje na film, który powinien wyjść z ręki prawdziwego artysty, umiejącego pokazać w dwóch godzinach nie tylko wielką misję papieża, ale również jego wewnętrzną walkę z fizycznymi ograniczeniami. Próbował to pokazać Jon Voight w obrazie „Jan Paweł II”. Niestety brał on udział w produkcji z fatalnym scenariuszem i katastrofalnym reżyserem.

Najlepsze filmy o życiu i działalności papieży powstały we włoskiej telewizji. Oba obrazy wzbudziły wielkie emocję widzów i krytyków, czego nie dokonała żadna produkcja o Janie Pawle II. ilm o Piuse XII wzburzył lewicę i niektóre środowiska żydowskie, które uważają, że wybiela on milczenie papieża wobec Holokaustu. Obraz o Pawle VI był krytykowany przez prawicę za to, że nie pokazuje prawdy o słabości Pawła VI względem komunizmu. Oba epickie filmy rozbiły w pył wiele mitów, które narosły wokół papieży. Na szczególną uwagę zasługuje „Pius XII pod rzymskim niebem”, który jest znakomicie zrealizowanym filmem telewizyjnym z bardzo dobrym aktorstwem, i ciekawie poprowadzoną narracją. Wielkie brawa należą się przede wszystkim odtwórcy roli papieża, amerykańskiemu mistrzowi drugiego planu, Jamsowi Cromwellowi, który stworzył postać wrażliwego, ale niezwykle mocnego człowieka, stawiającego czoła nazistowskim zbrodniarzom. Jest to zasługa nie tylko ciekawego scenariusza, ale również sprawnej reżyserii Christiana Duguaya, który ma na koncie znakomity miniserial „Hitler: Narodziny Zła” z Robertem Carlylem w tytułowej roli. ilm w znaczący sposób pokazał jak papież bohatersko ratował Żydów podczas II wojny światowej, spiskował przeciwko Hitlerowi, oraz jego wewnętrzny ból z powodu potrzeby milczenia w czasie Holokaustu. Ciekawe czy twórcy filmu o Benedykcie XVI w tak subtelny sposób opowiedzą o młodych latach życia Ratzingera w nazistowskich Niemczech. Ten fragment filmu będzie z pewnością jedną z jego najciekawszych części.

Inną znakomitą filmową biografią o życiu papieża jest film „Paweł VI – papież burzliwych czasów”. Obraz jest o tyle fascynujący, że przedstawia 50 lat, które odmieniły Włochy i Kościół. Włoski film jest spokojnym, historycznym dziełem, poruszającym takie kwestie, jak przejście Włoch od faszyzmu do demokracji, działanie terrorystów z Czerwonych Brygad czy podział Kościoła po Soborze Watykańskim II. Montini przedstawiony jest w filmie jako człowiek o sympatiach robotniczych. Jest też antykomunistą, który już jako arcybiskup Mediolanu hamuje działania zwolenników teologii wyzwolenia. Historia jest osnuta wokół walki papieża o uratowanie życia swojego przyjaciela, premiera Włoch Aldo Moro, porwanego przez komunistów. Oglądając obraz ze znakomitą kreacją Fabrizio Gifuniego, zdajemy sobie sprawę, że Jan Paweł II był bezpośrednim kontynuatorem polityki Pawła VI. Wojtyła będąc papieżem, zweryfikował niektóre lewicowe tezy gospodarcze w jego pismach, ale kontynuował politykę „cywilizacji życia” rozpoczętą przez Pawła VI. Również w tym filmie dostajemy wnikliwy obraz wnętrza Montiniego, który staje przed rozłamem w Kościele, i śmiercią przyjaciele, który ginie z rąk komunistów.

Nie wiadomo wciąż, w którą stronę pójdą twórcy filmowej biografii obecnego papieża. Nie można zapominać, że Joseph Ratzinger jest wybitnym intelektualistą, który większość czasu spędził na uniwersytetach, i nie był tak „widowiskowym” kapłanem jak Wojtyła czy Montini. Jego pontyfikat zaś nie przebiega w tak burzliwych czasach, jak pontyfikaty poprzednich kilku papieży. Czy filmowcy dadzą radę ciekawie opowiedzieć o jego życiu? A może wytyczą nowe tory opowieścią o przywódcach Kościoła katolickiego? Czytając oryginalną książkę Peter Seewald „Jezus Chrystus. Biografia” można spodziewać się niestandardowej produkcji.

Łukasz Adamski