Nareszcie ukazało się pierwsze po wojnie nieocenzurowane wydanie powieści Zofii Kossak pt. "Topsy i Lupus", klasycznej pozycji polskiej literatury dla dzieci, opisującej perypetie dwóch chłopców, udających się w pełną wyzwań i niebezpieczeństw podróż po kraju, w poszukiwaniu uprowadzonego psa.

Książka o Topsym i Lupusie – o psiej mądrości, sprycie i przyjaźni – została napisana przed wojną, gdy autorka wraz z rodziną mieszkała w Górkach Wielkich na Śląsku Cieszyńskim. „Modele” do sylwetek bohaterów tytułowych tej powieści biegały, merdając ogonami, po dziedzińcu góreckiego domostwa, a pani Zofia tak wspominała po latach te wesołe zwierzaki: „Topsego i Lupusa znałam jak najlepiej. Ich charaktery i wygląd był taki właśnie, jak opisane w książce. Lupus był typowy dzielny, czujny, inteligentny pies. Topsy wyróżniał się rzeczywiście rozumem. Pojmował każde słowo, choć nie do niego kierowane. Nieraz nabierano nieboraka, rzucając w czasie rozmowy taką np. uwagę: «Ach, ten biedny Topsy, auto go przejedzie lada dzień!» Natychmiast spod stołu dobiegało żałosne: Au... Au... zaniepokojonego o swą całość psa. Topsy żył w domu moich rodziców od małego szczeniaka do późnej sędziwości, ulubieniec wszystkich, odpłacający serce bezgranicznym przywiązaniem. Miał szczęście: nie doczekał wojny, a z nią zniszczenia świata, w jakim żył”.

"Topsego i Lupusa" wydrukowano dwukrotnie w latach PRL, ale ponieważ w tamtych czasach nie wolno było wyrażać się źle o Związku Radzieckim, ani też wspominać ziem kresowych, które odebrano Polsce po II wojnie światowej i wcielono do sowieckich republik – z książki usunięto lub przerobiono niezgodne z nurtem ówczesnej polityki treści. Ofiarą cenzury padł między innymi ten fragment:

„O kilkadziesiąt kroków od nich strażnik sowiecki patrzył tępo i bezmyślnie w ich stronę. Tu zatem leżała granica, niewidzialna kresa, dzieląca dwa kraje. Jeden, któremu wprawdzie daleko było do raju, lecz w miarę swych sił i ludzkich możności usiłował żyć po Bożemu i dążył do Dobra - i ten drugi, co się jawnie Boga wyparł, z serc Go usunął, oddając się bez zastrzeżeń we władanie Złu. Po tej stronie ścieżki, rządzono się niedoskonałą wprawdzie, ludzką, lecz Sprawiedliwością — można było żyć i czuć po chrześcijańsku, można było odwoływać się do uczuć ludzkich. Po tamtej stronie Sprawiedliwość, Dobroć, Ludzkość nie istniały, stawały się pustym dźwiękiem, którego znaczenia nikt już nie rozumiał.”

Wydawcą pełnej wersji książki jest Fundacja "Servire Veritati" z Lublina.

Zofii Kossak (1890–1968) – powieściopisarkia publicystka i działaczka społeczna. Uznawana za wybitną następczynię J. I. Kraszewskiego i H. Sienkiewicza w dziedzinie powieści historycznej. Pisarka pochodziła z rodziny ziemiańskiej uzdolnionej artystycznie (była wnuczką malarza J. Kossaka i bratanicą Wojciecha Kossaka, kuzynką poetki Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i humorystki – Magdaleny Samozwaniec).

W czasie II wojny światowej Zofia Kossak działała w konspiracji Podziemnego Państwa Polskiego, współzakładając m.in. Front Odrodzenia Polski i kierując nim oraz inicjując powstanie komitetu pomocy Żydom, przekształconego następnie w Radę Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu (krypt. Żegota). Współredagowała pierwsze pismo podziemne „Polska żyje”, była autorką słynnego Dekalogu Polaka, współpracowała m.in. z „Orlętami”, „Biuletynem Informacyjnym” Komendy Głównej AK, „Mieczem i pługiem” oraz „Znakiem”. Kierując organem prasowym FOP „Prawda” niosła pomoc więźniom i wysiedlonym przez Niemców oraz deportowanym przez Sowietów na Sybir; udzielała pomocy Żydom w getcie i uciekinierom z getta; kierowała Wydziałem Obrony Człowieka w Społecznej Organizacji Samoobrony przy Głównej Komisji Walki Cywilnej; została aresztowana i więziona pod przybranym nazwiskiem w niemieckim obozie koncentracyjnym w Auschwitz-Birkenau (1943–1944), po zidentyfikowaniu przeniesiona na Pawiak i skazana na śmierć, a następnie uwolniona dzięki staraniom władz polskiego podziemia. W 1945 została zmuszona przez komunistyczne władze do opuszczenia kraju, przebywała w Wielkiej Brytanii służąc m.in. w Delegaturze PCK w Londynie. Po wieloletniej tułaczce pisarka wróciła na ruiny góreckiej siedziby w 1957 r. i zamieszkała w służbowym mieszkaniu ogrodnika dawnego majątku Kossaków, poświęcając się pracy literackiej aż do śmierci w kwietniu 1968 r.

Zofia Kossak jest autorką m.in.: "Pożogi", "Z otchłani", "Błogosławionej winy", "Krzyżowców", oraz książek dla dzieci: "Przygody Kacperka góreckiego skrzata" czy "Topsy i Lupus". W swoich książkach ukazywała sens i specyfikę kultury chrześcijańskiej, kształtującej się wokół relacji człowieka do Boga oraz polskość i patriotyzm jako racjonalną i suwerenną postawę wobec dziedzictwa wielkiej polskiej kultury.

cis