Ten film ma wiele cech typowych dla „christian movie”, z ich podniosłym patosem, wszechogarniającym dobrem, prostotą amerykańskiego protestantyzmu i uświęceniem wartości rodzinnych. Oparta na faktach, słynna historia 4-letniego Coltona, który doświadczył pobytu w Niebie wychodzi poza prostą opowieść o „życiu po życiu”. Jest to też solidna, i dobrze opowiedziana przez scenarzystę „Braveheart” opowieść o zmaganiu się z wiarą oraz sile modlitwy.

Najnowszy film Randalla Wallace’a ( „Byliśmy Żołnierzami” „Człowiek w Żelaznej Masce”) opowiada prawdziwą historię chłopca, który doświadczył śmierci klinicznej. Film został oparty na bestsellerze pastora Todda Burpo i Lynn Vincent „Niebo istnieje…Naprawdę!”. Kiedy 4 letni Colton Burpo cudem przeżył nagłą operację wycięcia wyrostka robaczkowego, jego rodzina myślała, że nie doświadczy już większej ilości egzystencjalnych wstrząsów. Owszem Todd ( Greg Kinner) i Sonia (Kelly Reilly) mieli inne kłopoty. Greg nie tylko jest pastorem, ale służy w ochotniczej Straży Pożarnej i ma firmę naprawiającą bramy garażowe. Oboje żyją w typowej, amerykańskiej mieścinie gdzieś w Nebrasce, gdzie wszyscy się znają, przyjaźnią i świadczą sobie wzajemną pomoc. To jednak powoduje, że trudno jest odmówić sąsiadowi „krechy”, gdy nie ma on na zapłatę za usługi. A to w zestawieniu z odbijającym się na każdej rodzinie kryzysie finansowym prowadzi do załamania domowego budżetu. Greg jako pastor lokalnego kościoła popada też w coraz większą banalizację kazań. Na dodatek jego 4 letni synek (Connor Corum) zaczyna opowiadać o tym, czego doświadczył podczas operacji.

Colton oznajmia rodzicom, że opuścił swoje ciało podczas zabiegu. Wiarygodnie opisuje, co dokładnie jego rodzice robili, gdy leżał na stole operacyjnym. Opowiada o wizycie w Niebie i, z rozbrajającą, typową dla dziecka prostolinijnością przekonuje o spotkaniach z członkami rodziny, których nigdy nie poznał. Ba, znał też rodzinne sekrety, których nie powinien nawet rozumieć w swoim wieku. Chłopiec opisywał też anioły i Jezusa ( jego opis Zbawiciela pokrywał się z relacją dziewczynki z Litwy, która kilka lat wcześniej doświadczyła śmierci klinicznej) oraz w niespodziewanych momentach przejawiał niezwykły spokój ducha i brak strachu przed śmiercią. Co ciekawe, chłopiec choć był bliski śmierci, to jego serce nie zatrzymało się nawet na moment podczas zabiegu. Jego sytuacja różni się od doświadczeń osób, które „były po tamtej stronie”. Jednak przeżycia mają wspólne**.

Ilekroć słyszę o przypadkach doświadczenia pobytu w Niebie, zapala się u mnie lampka ostrzegawcza. Takie relacje zawsze są naznaczone możliwością konfabulacji, rozbuchanej fantazji, chęci zaistnienia w mediach czy, i tutaj schodzimy już na poziom religijny, szatańskim blefem. Kościół katolicki ze swoimi dogmatami i usystematyzowaną teologią jest ostrożny w koncesjonowaniu takich relacji. Zupełnie inaczej wygląda to we wspólnotach protestanckich w amerykańskim wydaniu, gdzie niemal każdy może założyć sobie wspólnotę i przeżywać Biblię na swój sposób. Niemniej jednak historia rodziny Burpo intryguje i jest przekonująca.

Można oczywiście oskarżyć rodzinę Todda o chęć zbicia majątku na fantastycznej opowieści ich syna. Można uznać ją za cyniczną grę zblazowanego pastora na strachu przed śmiercią. Jednak o to samo można oskarżyć każdego, kto przekonuje o doświadczeniu łaski Bożej. Zarówno w książce, jak i filmie Randalla Wallece’a Todd za pomocą doświadczenia swojego synka pragnie głównie ewangelizować odbiorców. Ważniejsze od sławy, pieniędzy czy uznania jest dla niego opinia wiernych i pomoc im w codziennym życiu. Najciekawszym aspektem tej historii nie jest też wcale doświadczenie Coltona, które jest na szczęście pokazane w filmie w miarę subtelnie, ale zmaganie się z nim rodziny. Toddowi trudno początkowo uwierzyć w opowieść syna. Odbija się ona na jego wątpliwościach i stopniowym załamywaniu wiary ( mocna scena modlącego się pastora w szpitalnej kaplicy), które wynikło z dramatycznych doświadczeń jeszcze przed chorobą synka. Choć wspólnota miasteczka całą mocą modliła się o zdrowie dla Colta ( piękne ukazanie siły modlitwy), to w czasie medialnego szumu wokół sprawy, część przyjaciół rodziny dystansowała się od jego opowieści. Ba, nawet jego posługa jako pastora jest zagrożona, bowiem rada parafialna ma pretensje o zbyt emocjonalne kazania i stratę dystansu potrzebną przewodnikowi duchowemu. Również starająca się zracjonalizować doświadczenie synka, i stąpająca twardo po ziemi Sonia wywiera coraz silniejszą presję na mężu, by ten „zszedł na ziemię” i zajął się bieżącymi sprawami.

Todd jednak jako jedyny twardo wierzy dziecku, choć zderza swoje wątpliwości w rozmowie ze znaną psycholog-ateistką. Nie do końca wykorzystany w kinie, a nominowany do Oscara za pamiętną rolę w „Lepiej być nie może” Greg Kinnear świetnie uwiarygodnia swoją postać. I robi to nie tylko dzięki wizerunkowi przeciętnego Amerykanina z prowincji, ale wgryza się we wnętrze Todda, dobrze interpretując jego wątpliwości i duchowe rozterki. Na uwagę zasługuje też kolejna po „Locie” dobra rola Kelly Reilly, która bez histerii wciela się w rolę matki próbującej uratować spokój rodziny. Cieszyć musi fakt, że doświadczony filmowiec jakim jest Wallace („Człowiek z żelaznej masce”) pewnie prowadzi film i nie pozwala mu zboczyć na ckliwe tory. Problemem wielu chrześcijańskich filmów w USA jest brak pieniędzy na dobrego reżysera ( patrz: „Suing the Devil”), co grzebie nieraz najlepsze scenariusze.

Choć filmy z kategorii „Christian movies” są robione ku pokrzepieniu serc i proponują prostą opowieść o sile wiary, to „Niebo istnieje…naprawdę” niuansuje pewne kwestie. Nie jest to oczywiście film nawet zbliżający się do poziomu metafizycznego „Drzewa życia” Terrence’a Malicka czy filmów Tarkowskiego, ale przecież opowieść o doświadczeniu Nieba przez 4 letnie dziecko nie ma prawa być szczególnie głęboka i musi ocierać się o pożądany infantylizm. Takie opowieści mają pobudzać, inspirować i poruszać sumienia za pomocą prostych środków. Pamiętajmy, że Bóg zawsze pojawia się w półcieniu, a wiara nie polega na absolutnej pewności, że On istnieje.

Łukasz Adamski

„Niebo istnieje naprawdę”, reż: Randall Wallace, dyst: United International Pictures Sp z o.o.