Kolegium IPN przesłuchało dziewięciu kandydatów na prezesa. Niebawem decyzja, kto zastąpi Karola Nawrockiego

Kolegium IPN przesłuchało dziewięciu kandydatów starających się o rekomendację na stanowisko prezesa IPN. Informacja o rekomendowanym przez Kolegium IPN kandydacie zostanie przekazana do publicznej wiadomości po przekazaniu uchwały Marszałkowi Sejmu RP.

CZYTAJ TAKŻE:Kto zastąpi Karola Nawrockiego w IPN? Dziś odbędzie się wysłuchanie kandydatów na stanowisko prezesa Instytutu. Decydujący głos ma Sejm

Drugi etap konkursu

Przesłuchanie było II etapem konkursu. Zostało do niego zakwalifikowanych dziewięciu kandydatów: dr Aldona Dydek, dr Arkadiusz Kazański, dr Marek Kołłątaj, dr Maciej Kossowski, dr Joanna Napierała, dr Karol Paterski, dr hab. Karol Polejowski, dr Emilian Prałat oraz dr Marcin Wałdoch.

Podczas przesłuchania kandydaci mieli 10 minut na swobodną wypowiedź, w której nawiązywali do koncepcji kierowania IPN przesłanej wcześniej Kolegium. Następnie członkowie Kolegium przez 20 minut zadawali pytania kandydatom.

Co proponowali kandydaci?

Aldona Dydek zapowiadała m.in. archiwizację świadectw mówionych wszystkich osób, które pamiętają II wojnę światową i czasy tużpowojenne, upamiętnianie chwalebnych czynów polskich obywateli oraz zbrodni wołyńskiej.

Arkadiusz Kazański zamierza skoncentrować się na dziejach „Solidarności” w latach 1980-1989, której tradycja, jak mówił, powinna być bardziej eksponowana.

Marek Kołłątaj jako prezes IPN chciałby skupić się przede wszystkim na popularyzowaniu wiedzy historycznej.

Maciej Kossowski postulował zmianę struktury IPN, aby delegatury miały swoje siedziby w miastach wojewódzkich; chciałby uzyskać uprawnienia dla IPN do nadawania stopni naukowych oraz włączyć do kompetencji prezesa IPN nadzór nad Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce i Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Joanna Napierała planowałaby stworzyć w IPN komórki analizujące politykę historyczną sąsiadów Polski, stworzyć geoportal o polskich stratach wojennych, wydać syntezę dziejów Polski w językach państw ościennych oraz w archiwum IPN wdrożyć użycie sztucznej inteligencji.

Karol Paterski chciałby kontynuować działania swoich poprzedników, więcej działań kierując do młodzieży.

Karol Polejowski, który pełni obecnie funkcję wiceprezesa IPN, powiedział, że nie chce wyłączać pionu śledczego z IPN i przenosić go do prokuratury, chciałby rozwijać sztuczną inteligencję w działaniach archiwum IPN oraz rozpocząć badania na temat kolektywizacji wsi polskiej po II wojnie światowej jako elemencie sowietyzacji.

Emilian Prałat chciałby, aby IPN pełnił funkcję moderatora debaty publicznej na temat historii. Chciałby przede wszystkim skupić się na działach wokół archiwum IPN: przenieść część środków finansów z działań edukacyjnych na rzecz działań archiwizacyjnych.

Marcin Wałdoch planuje zachęcić większą liczbę naukowców do prowadzenia badań historycznych. Chciałby powołać Radę Dialogu, w ramach której prezes spotykałby się z politykami reprezentującymi partie zasiadające w Sejmie. Mocny akcent chciałby położyć na współpracę z lokalnymi środowiskami, regionalnymi muzeami i samorządami.

Kolegium IPN podejmie uchwałę w sprawie wyłonienia kandydata na stanowisko prezesa IPN w głosowaniu tajnym, bezwzględną większością głosów. Uchwała ta następnie zostanie skierowana do Sejmu, gdzie kandydata najpierw oceni sejmowa komisja.

Zadania prezesa IPN

Kompetencje prezesa IPN - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu określa ustawa o Instytucie; kandydat na to stanowisko m.in. powinien wyróżniać się wysokimi walorami moralnymi oraz wiedzą przydatną w pracach IPN, w tym znać problematykę ustawy o Instytucie, ale także m.in. przepisów lustracyjnych, dotyczących prokuratury, archiwów, a także grobów i cmentarzy wojennych. Nie musi być historykiem, ale musi posiadać stopień naukowy co najmniej doktora; nie może to być też osoba, która pracowała lub współpracowała z komunistycznymi organami bezpieczeństwa państwa.

Prezes IPN nie może należeć do partii politycznej i związku zawodowego (a jeżeli należy, to taki kandydat musi wyrazić gotowość do rezygnacji z przynależności do nich) ani wykonywać innych zajęć zawodowych z wyjątkiem zajmowania stanowiska profesora szkoły wyższej. Stanowiska prezesa nie można również łączyć z mandatem posła albo senatora. Kandydatem na prezesa IPN - zgodnie z ustawą - nie może być też nikt, kto zasiada w Kolegium IPN.

Instytut Pamięci Narodowej to największa w Polsce instytucja naukowo-archiwalna, która zajmuje się historią Polski w latach 1917-1990.

Działalność Instytutu

Misją Instytutu Pamięci Narodowej - jak to określono w preambule ustawy o Instytucie - jest zachowanie pamięci o ogromie ofiar, strat i szkód poniesionych przez naród polski w latach II wojny światowej i po jej zakończeniu, także pamięci o patriotycznych tradycjach zmagań z nazizmem i komunizmem oraz o czynach obywateli na rzecz niepodległości Polski. IPN ma także obowiązek ścigania zbrodni przeciwko pokojowi, ludzkości i zbrodni wojennych, a także działania na rzecz zadośćuczynienia przez polskie państwo wszystkim tym, którzy zostali pokrzywdzeni przez państwo łamiące prawa człowieka.

W ramach IPN, którego obecnie roczny budżet wynosi ok. 400 mln zł, działają Biuro Badań Historycznych, Główna Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Archiwum IPN, Biuro Lustracyjne, Biuro Poszukiwań i Identyfikacji, Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa oraz Biuro Edukacji Narodowej.

as/PAP