Co się dzieje w Polskiej Agencji Kosmicznej?! Do mediów trafił anonimowy list. "POLSA utraciła zdolność współpracy z partnerami"

Polska Agencja Kosmiczna utraciła zdolność współpracy z partnerami, trwają zwolnienia kompetentnych pracowników, panuje paraliż organizacyjny i komunikacyjny, a misja IGNIS była nieprofesjonalnie przygotowana – to część zarzutów zawartych w anonimowym liście przesłanym do mediów. MRiT zapewnia, że analizuje te sygnały.

List o sytuacji w POLSA trafił w czwartek wieczorem do skrzynek mailowych niektórych dziennikarzy zajmujących się tematyką kosmiczną. Jego pełną treść upublicznił na Facebooku popularyzator astronomii, autor bloga „Z głową w gwiazdach” Karol Wójcicki.

Ministerstwo zawsze szczegółowo analizuje wszystkie sygnały, w tym wpływające skargi, dotyczące jednostek nadzorowanych

— zapewniło w piątek Ministerstwo Rozwoju i Technologii w odpowiedzi na pytania PAP.

Długa lista zarzutów wobec MRiT

Autorzy listu przypomnieli, że w marcu br. z funkcji prezesa POLSA odwołano prof. dr. hab. Grzegorza Wrochnę, a w kwietniu powołano na to stanowisko dr Martę Wachowicz – zdaniem autorów niedoświadczoną w kierowaniu dużymi instytucjami i zarządzaniu międzynarodowymi projektami.

Odnośnie powołania nowej prezes MRiT podało, że wybór jej kandydatury odbył się zgodnie z zapisami ustawy o POLSA - spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru.

Powołanie następuje po zasięgnięciu opinii Rady Agencji, Ministra Obrony Narodowej oraz ministra właściwego do spraw nauki i szkolnictwa wyższego. Rada Agencji, Minister Obrony Narodowej oraz minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki przedstawili pozytywną opinię o dr Marcie Ewie Wachowicz

— podkreślił resort rozwoju.

Wśród licznych zarzutów wobec Ministerstwa Rozwoju i Technologii, do którego należy nadzór nad POLSA i które podjęło decyzję o zmianie prezesa, są m.in. zwolnienia kompetentnych pracowników POLSA w kluczowym okresie – przygotowań do misji IGNIS z udziałem Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego oraz do zbliżającej się Rady Ministerialnej Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), która będzie dotyczyć m.in. podziału składki Polski na programy ESA w latach 2026-2028.

Jak podano w liście, rzeczniczka POLSA Agnieszka Gapys została zwolniona dwa tygodnie przed planowanym startem misji Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego, a w ostatnich dniach zwolniono też ze skutkiem natychmiastowym kierującą misją IGNIS z ramienia POLSA dr Aleksandrę Bukałę. Dr Bukała, dyrektor Departamentu Strategii i Współpracy Międzynarodowej POLSA, kierowała też trwającą do 19 grudnia trasą „IGNIS – Polska sięga gwiazd” Uznańskiego-Wiśniewskiego. Jak zaznaczyli sygnaliści, ta decyzja „pozostawia bezmyślnie” debriefing (podsumowanie – przyp. PAP) misji i popularyzację jej efektów bez opiekuna. Wobec braku działań POLSA „post-flight tour” (z ang. trasę po locie – przyp. PAP), czyli spotkania polskiego astronauty m.in. ze studentami i uczniami, miało ostatecznie zainicjować Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Autorzy listu podnoszą też, że prowadzona przez POLSA komunikacja i promocja misji polskiego astronauty została sprowadzona do minimum, co zmarnowało szansę na wykorzystanie tego wydarzenia do wzmocnienia pozycji Polski na europejskim i światowym rynku kosmicznym.

W liście wypunktowano też m.in. niezdolność POLSA „w zakresie współpracy z kimkolwiek”, w tym niepodpisanie umowy o współpracy polsko-japońskiej. Z kolei nieobecność polskiej delegacji na spotkaniu sygnatariuszy Artemis Accords podczas Międzynarodowego Kongresu Astronautycznego (IAC) w Sydney miała doprowadzić „do faktycznego wycofania Polski z międzynarodowego dialogu dotyczącego rozwoju technologii kosmicznych”.

Artemis Accords to seria porozumień pomiędzy rządem Stanów Zjednoczonych a innymi państwami, precyzujących normy pokojowej, cywilnej eksploracji i wykorzystania przestrzeni kosmicznej.

Według autorów listu Uznański-Wiśniewski z winy POLSA nie pojechał na kongres do Australii, chociaż w wydarzeniu brali udział wszyscy pozostali uczestnicy misji AX-4.

W środowisku naukowym, przemysłowym i popularyzatorskim narasta przekonanie o braku kompetencji obecnego kierownictwa POLSA, braku decyzyjności oraz lekceważącym podejściu do przedstawicieli sektora

— napisano.

Dodali, że prezes POLSA dr Marta Wachowicz zwleka ze spotkaniami, odwołuje je lub przychodzi na nie nieprzygotowana, a niemal każdą decyzję konsultuje z resortem, co prowadzi do paraliżu organizacyjnego.

„Poważne zagrożenie dla rozwoju polskiego sektora kosmicznego”

Autorzy listu do dziennikarzy zarzucają też obecnej prezes POLSA, że „aktywnie blokowała” propozycje przedstawicieli polskiego sektora kosmicznego (zrzeszonych m.in. w Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego) zorganizowania cyklu otwartych spotkań z udziałem polskiego astronauty we wszystkich miastach wojewódzkich.

Środowisko naukowe, przemysłowe i edukacyjne zgodnie ocenia, że obecne kierownictwo Polskiej Agencji Kosmicznej wykazuje się brakiem kompetencji, popełnia rażące błędy i lekceważy głos sektora. (…) Obecna sytuacja jest postrzegana jako poważne zagrożenie dla rozwoju polskiego sektora kosmicznego i zaprzepaszczenie dorobku ostatnich lat

— podsumowali autorzy listu.

O odniesienie się do zawartych w liście zarzutów PAP poprosiła również Polską Agencję Kosmiczną. Do chwili publikacji depeszy nie dostaliśmy odpowiedzi.

kk/PAP