Patron żeglarzy, studentów, dzieci. Dziś w Kościele wspomnienie św. Mikołaja z Miry - pasterza, który łączył Wchód i Zachód

Dziś Kościół wspomina św. Mikołaja z Miry. To pasterz łączący Wschód i Zachód, patron m.in. dzieci, studentów, żeglarzy, rybaków, sędziów czy więźniów. Biskup Miry, który rzył na przełomie III i IV wieku wsławił się szczególną troską o ubogich. To z jego ofiarności narodziła się współczesna tradycja obdarowywania się 6 grudnia drobnymi upominkami.

Mikołaj żył na przełomie III i IV wieku na południu dzisiejszej Turcji. Jako biskup Miry zasłynął odwagą, troską o ubogich i obroną prześladowanych. Według tradycji pomagał anonimowo. Nie szukał uznania. Jego dobroć szybko obrosła w świadectwa, które nadały mu miano patrona tych, którzy oczekują cichej, dyskretnej pomocy. Kult świętego rozprzestrzenił się błyskawicznie – z Azji Mniejszej do Grecji, potem całej Europy.

Skąd prezenty?

Zwyczaj obdarowywania 6 grudnia nawiązuje do hojności, którą cechował się święty. Najbardziej znana opowieść mówi o pomocy pewnemu ojcu, który nie miał posagu dla córek. Mikołaj miał wrzucić nocą sakiewkę złota przez okno domu. Ten gest stał się symbolem wsparcia, które przychodzi dyskretnie, ale przemienia życie. Kościół przypomina, że w centrum nie jest magia ani bajka, lecz chrześcijańska miłość bliźniego.

Gdzie jest czczony?

Relikwie św. Mikołaja od XI wieku znajdują się w Bari, dokąd zostały przeniesione, by uchronić je przed zniszczeniem. Bazylika w Bari stała się miejscem pielgrzymek katolików i prawosławnych. W ikonostasach Kościołów wschodnich jego wizerunek należy do najbardziej rozpoznawalnych. W Europie Północnej i Zachodniej wykształciły się lokalne formy tradycji mikołajkowej, zawsze jednak odnoszące się do stylu życia świętego.

Papieże u relikwii świętego

Jan Paweł II pielgrzymował do Bari 26 lutego 1984 roku, zatrzymując się w Bazylice św. Mikołaja, gdzie oddał hołd relikwiom biskupa Miry.

Mówił wówczas, że całe to miejsce „przynosi zaszczyt” Kościołowi w Bari i oddaje hołd świętemu Mikołajowi. Papież Polak określił biskupa Miry jako „człowieka łagodnego, lecz pełnego niezawodnej energii” broniącego praw wiary, miłującego sprawiedliwość, chroniącego ubogich i wdowy. Jan Paweł II dodał także, że święty Mikołaj od wieków jest szczególnie umiłowany w Kościołach Wschodu.

Do relikwii świętego pielgrzymował również Papież Franciszek, który w 2018 roku spotkał się w Bari z patriarchami Bliskiego Wschodu. Podczas modlitwy o pokój podkreślił, że miasto to jest „szeroko otwartym oknem na Bliski Wschód” a cześć, z jaką otoczony jest św. Mikołaj „pokonuje granice między Kościołami”.

Święty cudotwórca niech wstawia się, by zostały uleczone rany, które wielu nosi w swym wnętrzu

— mówił papież Franciszek.

Historia Świętego Mikołaja

Mikołaj urodził się prawdopodobnie ok. 270 r. w Licji w miejscowości Patras. Był jedynym dzieckiem majętnego chrześcijańskiego małżeństwa i od najmłodszych lat w parze z pobożnością szła u niego wrażliwość na ludzkie nieszczęścia. Po śmierci rodziców hojnie dzielił się majątkiem z ubogimi. Również jako biskup Myry zawsze troszczył się o potrzeby materialne wiernych.

Sławę Mikołajowi przyniosły również opisane w legendach cuda. Swoją modlitwą miał uratować od utonięcia rybaków, którym ukazał się w czasie sztormu. Dlatego też został później ogłoszony patronem marynarzy i rybaków. Mikołaj miał również wymodlić wskrzeszenie trzech osób zamordowanych przez właściciela hotelu za to, że nie zapłacili należności za pobyt.

W okresie prześladowań chrześcijan za rządów cesarzy Dioklecjana i Maksymiana został uwięziony i dopiero w 313 r. uwolniony na mocy edyktu mediolańskiego. Biskup Miry uczestniczył w 325 r. w soborze w Nicei, gdzie sprzeciwił się herezji arianizmu, która odrzucała dogmat o Trójcy Świętej.

Według tradycji chrześcijańskiej zmarł 6 grudnia między rokiem 345 i 352, przeżywszy prawie 70 lat. W chwili jego śmierci miały ukazać się anioły.

9 maja 1087 jego relikwie z Myry przywieźli do włoskiego Bari tamtejsi marynarze, chroniąc je przed muzułmanami.

Wspominając św. Mikołaja, Kościół przypomina, że hojność nie jest jedynie tradycją, lecz stylem życia ucznia Chrystusa. Papieskie pielgrzymki do Bari ukazują, że biskup z Miry pozostaje patronem jedności chrześcijan, pokoju i dobroci, która przekracza granice kultur i epok.

Atrybuty Świętego Mikołaja

W ikonografii św. Mikołaj przedstawiany jest w stroju biskupa. Jego atrybuty to pastorał, kotwica, księga, trzy złote kule lub troje dzieci w cebrzyku.

Jest patronem Grecji, Rusi, Antwerpii, Berlina, Miry, Moskwy, Nowogrodu; bednarzy, cukierników, dzieci, flisaków, jeńców, kupców, marynarzy, młynarzy, notariuszy, panien, piekarzy, pielgrzymów, piwowarów, podróżnych, rybaków, sędziów, studentów, więźniów, żeglarzy.

vaticannews.va/pl/Karol Darmoros/ekai.pl/wPolityce.pl/Joanna Jaszczuk