„Opcja Benedykta” w praktyce. W Hiszpanii powstaje placówka akademicka, w której przekazywana będzie nie tylko wiedza, lecz także wiara

54-letni Fabrice Hadjadj to jeden z najbardziej znanych współczesnych filozofów chrześcijańskich na świecie. Sam mówi o sobie, że jest „francuskojęzycznym Żydem o arabskim imieniu wyznania katolickiego”. Urodził się i wychował w ateistycznym środowisku. Jego rodzice byli wojującymi maoistami i antyklerykałami. On sam podzielał ich poglądy aż do momentu swego nawrócenia w 1998 roku. Od tamtego czasu jego życie zmieniło się radykalnie. Został pisarzem i apologetą chrześcijańskim, którego książki cieszą się popularnością w wielu krajach. Przede wszystkim jednak jest szczęśliwym mężem i ojcem dziesięciorga dzieci, który wspólnie ze swą żoną, aktorką Siffreine Michel, ewangelizuje przez projekty teatralne.

Nowicjat do człowieczeństwa

Niedawno Hadjadj ogłosił, że z całą rodziną przeprowadza się do Hiszpanii, by otworzyć na wsi pod Madrytem instytut akademicki o nazwie Incarnatus, który ma być nową jakością w tamtejszym życiu intelektualnym. Chodzi o stworzenie instytucji, która ma łączyć w sobie wiarę, nauki humanistyczne oraz dyscypliny artystyczne i rzemieślnicze. Zdaniem filozofa prawdziwa edukacja nie może się bowiem ograniczać jedynie do przekazywania informacji, ale musi pomóc człowiekowi odpowiedzieć na jego osobiste powołanie.

Incarnatus oferuje studentom rok życia wspólnotowego. Jak mówi Hadjadj, to coś w rodzaju nowicjatu – tyle że do tej pory nowicjat (w zakonach) przygotowywał do życia nadprzyrodzonego, teraz zaś potrzebujemy nowicjatu do życia naturalnego, do człowieczeństwa. Chodzi o odzyskanie utraconego, prawdziwego realizmu nauki, rzemiosła i wspólnoty w obliczu świata zdematerializowanego przez maszyny, zwłaszcza przez sztuczną inteligencję, która odczłowiecza relacje między ludźmi.

W instytucie studenci będą mogli zgłębiać m.in. antropologię, literaturę czy historię, brać udział w zajęciach manualnych, takich jak stolarstwo czy ogrodnictwo, a także uczestniczyć w warsztatach teatralnych i muzycznych (zwłaszcza śpiewu liturgicznego). W placówce codziennie odprawiana będzie Msza święta. Hadjadj przewiduje zorganizowanie kursu na temat liturgii, by pomóc adeptom głębiej przeżywać tajemnice wiary uobecniane w celebrowaniu Eucharystii i katolickich nabożeństw. Planuje też zapraszanie do instytutu na spotkania przedstawicieli różnych zakonów i wspólnot, by uświadomić studentom bogactwo duchowe Kościoła, który jest w stanie jednoczyć rozmaite charyzmaty.

W pierwszym roku akademickim naukę w Incarnatusie rozpocznie 40 studentów. Zdaniem Hadjadja nie powinno ich być za dużo, ponieważ celem formacji w instytucie jest także nawiązanie interpersonalnych relacji i stworzenie wspólnoty. Podczas przyswajania wiedzy akademickiej i praktycznej powinny powstać osobiste, naturalne i transcendentne więzi, które przetrwają okres nauki w ośrodku.

Wzorzec św. Benedykta

Hadjadj, który sam jest świeckim oblatem benedyktyńskiego opactwa Solesmes, nie ukrywa, że główną inspiracją jest dla niego model stworzony przez św. Benedykta, który łączył uprawę ziemi, kulturę umysłu i oddawanie czci Bogu. Myśliciel ma nadzieję, że stworzona przez niego placówka stanie się punktem odniesienia dla edukacji humanistycznej nie tylko w Hiszpanii, lecz także w Ameryce Łacińskiej.

Inicjatywa Hadjadja jest niezwykle istotna w kontekście współczesnej sytuacji na zachodnich uniwersytetach. Wydziały humanistyczne wielu uczelni wyższych porzuciły bowiem ideał poszukiwania prawdy i zdobywania mądrości, stając się ośrodkami dystrybucji prestiżu i szerzenia ideologii. Wielu rodziców opowiada, że ich dzieci straciły wiarę na uniwersytetach – zaczynały studia jako osoby wierzące, a wychodziły z murów uczelni jako przeciwnicy religii, Kościoła i Pana Boga. Incarnatus ma być alternatywą dla tego, dominującego dziś modelu edukacji, proponując całościową, integralną formację człowieka, uwzględniającą zwłaszcza sferę duchową.

Studenci mają nie tylko przyswajać wiedzę na temat swej wiary, ale żyć nią. Dotyczy to również wykładowców, których rola nie będzie ograniczać się jedynie do prowadzenia wykładów, warsztatów czy konserwatoriów. Oni także mają uczestniczyć w życiu wspólnotowym swych studentów, pokazując im własnym przykładem, że wiara nie jest teorią ani abstrakcją, lecz najgłębszą istotą egzystencji, przejawiającą się konkretnie w codziennej rzeczywistości. Celem jest to, by młodzi ludzie na uczelni nie tracili wiary, lecz zyskiwali ją i pogłębiali.

Można powiedzieć, że inicjatywa Hadjadja wpisuje się w szerszy program, zwany niekiedy „opcją Benedykta” (od tytułu głośnej książki Roda Drehera). W tym samym nurcie umiejscowić można uniwersytet Ave Maria niedaleko Naples na Florydzie, zbudowany przez miliardera Toma Monaghana. Chodzi o stworzenie placówek edukacyjnych, które będą nie tylko uczyły, lecz także formowały dzieci i młodzież, zaszczepiając im ideały prawdy, dobra i piękna oraz pokazując siłę wiary, nadziei i miłości. Być może ten przykład zainspiruje kogoś w Polsce, by w miarę własnych możliwości także podjął to aktualne dziś wyzwanie.