Dziś w Kościele katolickim Środa Popielcowa rozpoczynająca trwający 40 dni okres Wielkiego Postu. Jest to czas przygotowujący wiernych do największej chrześcijańskiej uroczystości - świąt Zmartwychwstania Pańskiego.

W odpowiedzi na apel Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski abpa Stanisława Gądeckiego, w tym roku Środa Popielcowa jest dniem solidarności z ofiarami wojny na Ukrainie. W ramach ogólnopolskiej zbiórki pieniężnej we wszystkich parafiach w kraju, po każdej Mszy św. będą zbierane środki na wsparcie seniorów, osób z niepełnosprawnością oraz rodzin, które straciły swój dom. Fundusze zostaną im przekazane za pośrednictwem Caritas Polska.

W Środę Popielcową nie ma obowiązku uczestnictwa we Mszy św., mimo to Kościół zaleca udział w liturgii - ze względu na pokutny charakter tego dnia.

W czasie Mszy św. ma miejsce obrzęd posypania głów popiołem. Symbolowi temu towarzyszą wypowiadane przez kapłana słowa: „prochem jesteś i w proch się obrócisz” lub „nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię”. Jest to gest uznania swojej zależności od Boga.

Zgodnie z prawem kanonicznym, w Środę Popielcową obowiązuje post ścisły (ilościowy), czyli ograniczenie się do spożycia trzech posiłków - dwóch lekkich i jednego do syta, oraz post jakościowy - a więc wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych. Post ilościowy nie obowiązuje osób do 18. roku życia i powyżej 60. roku życia, podczas gdy wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych obowiązuje wszystkich, którzy ukończyli 14. rok życia.

Celem postu jest praca nad sobą

Rzecznik Konferencji Episkopatu Polski ks. Leszek Gęsiak przypomniał w rozmowie z PAP, że jest to czas przygotowania do Świąt Wielkanocnych, czyli pamiątki Zmartwychwstania Pańskiego, w którym Kościół zaprasza wiernych do nawrócenia i refleksji nad swoim życiem.

Kościół podpowiada, by w tym czasie zwolnić trochę tempo, zatrzymać się i zastanowić, czy nasza droga codziennego życia, zaangażowania, pracy, nauki jest w istocie zgodna z wolą Pana Boga. Czy rzeczywiście idziemy drogą zmierzającą do zbawienia, czy też drogą samozadowolenia i zaspokojenia własnych pragnień

— wyjaśnił.

Rzecznik Episkopatu przyznał, że Środa Popielcowa nie jest świętem nakazanym, co oznacza, że wierni nie muszą tego dnia uczestniczyć we Mszy św. Jednocześnie zastrzegł, że tak ważny okres liturgiczny warto rozpocząć od uczestnictwa w eucharystii. Przypomniał, że na znak rozpoczętego czasu pokuty, co roku w Środę Popielcową w kościołach księża posypują głowy wiernych popiołem.

Wielkie bogactwa, ogromna wiedza, władza – to wszystko z momentem śmierci kiedyś się skończy. Zostanie tylko nasza dusza nieśmiertelna i przebywanie w wiecznej szczęśliwości z Chrystusem. Stąd też słowa, które usłyszymy przy posypaniu głów popiołem: prochem jesteś i w proch się obrócisz

— tłumaczył.

Ks. Gęsiak przypomniał również, że zgodnie z kanonami 1251-1252 Kodeksu Prawa Kanonicznego, w Środę Popielcową wiernych powyżej 14. roku życia obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, a wiernych od 18. do 60. roku życia - post ścisły. Oznacza to, że można spożyć trzy posiłki w ciągu dnia, w tym tylko jeden do syta.

Podkreślił, że przez cały okres wielkiego Postu Kościół proponuje wiele form wielkopostnej modlitwy wspólnotowej: Gorzkie żale, drogę krzyżową, adorację krzyża, czy nabożeństwa pokutne, podczas których można przystąpić do sakramentu pokuty i pojednania.

Szczególną formą przygotowania do Świąt Wielkanocnych są różnego rodzaju rekolekcje, zarówno parafialne, jak i prowadzone przez duszpasterstwa, grupy zawodowe, a także dni skupienia w domach rekolekcyjnych, rekolekcje dla małżeństw, dzieci – tych form jest bardzo dużo, każdy może znaleźć coś dla siebie. Ja również w tym roku będę prowadził rekolekcje dla dziennikarzy i ludzi mediów, w Sanktuarium Narodowym św. Andrzeja Boboli w Warszawie

— zapowiedział.

Dodał, że okresie Wielkiego Postu wiele osób decyduje się podjąć różnego rodzaju umartwienia.

Wielkopostne umartwienie ma z jednej strony być dla człowieka wyrazem tego, że panuje nad swym ciałem, że jego rozum jest silniejszy od uczuć i namiętności. Drugi aspekt umartwienia to praca nad sobą, która ma wykorzenić z nas wady, czyli wszystko to, co prowadzi nas do grzechu oraz oddziela od Pana Boga i dobrych relacji z bliźnimi

— wyjaśnił ks. Gęsiak.

Zaznaczył, że niektóre umartwienia, jak i postanowienia wielkopostne, podejmowane są w określonej intencji: za osobę chorą, będącą w szczególnej potrzebie, o ustanie wojen, o rozwiązanie trudnych spraw, o pojednanie w małżeństwie, lub są okazją do walki z nałogami.

Często podejmuje się w tym czasie postanowienie o rezygnacji ze spożywania alkoholu czy palenia papierosów, a zatem używek, które z natury są złe i niszczą życie człowieka. Czasem jednak powstrzymujemy się także od rzeczy etycznie neutralnych, które dostarczają nam radości i sprawiają przyjemność, właśnie po to, by ofiarować te wyrzeczenia w konkretnej intencji

— stwierdził.

Przypomniał, że o tym, jak pościć, mówił sam Chrystus w Ewangelii według św. Mateusza: „Kiedy pościcie, nie bądźcie posępni jak obłudnicy. Przybierają oni wygląd ponury, aby pokazać ludziom, że poszczą. Zaprawdę, powiadam wam: już odebrali swoją nagrodę. Ty zaś, gdy pościsz, namaść sobie głowę i umyj twarz, aby nie ludziom pokazać, że pościsz, ale Ojcu twemu, który jest w ukryciu. A Ojciec twój, który widzi w ukryciu, odda tobie” (Mt 6, 16-18).

W tym fragmencie Ewangelii jest pokazana cała istota dobrego postu. Można też źle pościć. Niektórzy mówią na przykład, że nie będą jeść słodyczy w Wielkim Poście, gdyż dzięki temu chcą schudnąć. Z pewnością nie do końca jest to właściwa motywacja, gdyż celem postu religijnego nie powinno być utrzymanie zgrabnej sylwetki. Zatem, jeśli podejmujemy post, który ma przynieść wyłącznie korzyści fizyczne nam samym, to raczej nie będzie to post rozumiany w sensie duchowym

— ocenił.

Dodał, że okres Wielkiego Postu jest dobrą okazją do podjęcia modlitwy i postu w intencji pokoju na świecie i w Polsce.

Modlitwa i post za Ukrainę i ludzi cierpiących wskutek tej wojny to na pewno jedna z intencji, która może nam towarzyszyć w tym Wielkim Poście. Powinniśmy zintensyfikować modlitwę w tej intencji, gdyż nasi bracia za wschodnią granicą wciąż walczą za swoją Ojczyznę i cierpią. Pamiętajmy także o uchodźcach z Ukrainy, zwłaszcza kobietach i dzieciach, tak wielu z nich przebywa przecież teraz pośród nas. Pamiętajmy o nich na sposób duchowy i wspierajmy materialnie

— zaapelował.

Przypomniał, że przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki, zaapelował, by w Środę Popielcową na każdej Mszy św. zbierane były ofiary na pomoc uchodźcom z Ukrainy.

olnk/PAP