Gdyby ktoś nieznający Ewangelii znalazł się w tych dniach na Placu św. Piotra i na podstawie znajdującej się tam szopki Bożonarodzeniowej miał wyrobić sobie zdanie o religii chrześcijańskiej, to spokojnie mógłby ją uznać za kult kosmiczny, w którego centrum stoją istoty z innych planet. Jest w tych figurach, przypominających roboty lub androidy, coś nie-ziemskiego i nie-ludzkiego. Coś zaprzeczającego istocie świąt, które są ziemskie, ponieważ Bóg zszedł na ziemię, i ludzkie, ponieważ Bóg stał się człowiekiem.

Pierwszą szopkę w historii zbudował święty Franciszek z Asyżu, który prowadził wówczas ożywioną polemikę z katarami. Głosili oni nienawiść do fizycznego świata, ponieważ uważali materię za zło stworzone przez niedobrego demiurga. Ich zdaniem Bóg nie mógł wcielić się w człowieka, gdyż bóstwo nie może być obecne w plugawej materii. W opozycji do nich św. Franciszek głosił pochwałę stworzenia, które musi być dobre, ponieważ pochodzi od najlepszego Stwórcy. Dlatego wymyślona przez niego szopka była afirmacją stworzenia i wcielenia. Miała mieć ludzki, swojski, cielesny wymiar, emanować ciepłem, podkreślać więź z naturą.

Instalacja ustawiona na Placu św. Piotra stanowi zaprzeczenie idei św. Franciszka. Jest zimna, bezduszna, sztuczna. Przypomina „bliskie spotkania trzeciego stopnia” i kontakt z „obcymi”. Tak jakby jej twórcy inspirowali się nie Ewangelią św. Łukasza, lecz książkami Ericha von Dänikena.

Nie wiem, kto podjął osobiście decyzję o ustawieniu tej instalacji, ale widać w tym wpływy pokolenia ’68. Dziś na szczytach Kościoła znajduje się generacja, której młodość przypadła na czasy kontrkultury lat sześćdziesiątych. Widocznie niektórym pozostała jeszcze fascynacja przebrzmiałą awangardą z tamtych lat. Podobnie jak w przypadku jesiotra z powieści Bułhakowa, mamy do czynienia z szopką „drugiej świeżości”. Powstała bowiem w roku 1965 w szkole designerów w Castelli i nie wiedzieć czemu po 55 latach została zainstalowana na Placu św. Piotra.

Niby drobiazg, ale – jak pisał Marshall McLuhan – „the medium is the message”.