Dzisiejsze wydanie „Le Figaro” donosi o nowej książce napisanej wspólnie przez Benedykta XVI i kardynała Roberta Saraha pt. „Z głębi naszych serc”. Ukaże się ona 15 stycznia nakładem francuskiego wydawnictwa Fayard.

Po swej abdykacji w lutym 2013 roku papież-emeryt unikał raczej publicznego zabierania głosu w sprawach dotyczących bieżących problemów Kościoła. Pisemnie zrobił wyjątek jedynie w dwóch kwestiach. Pierwszym był tekst o roli i znaczeniu liturgii w 2017 roku, zaś drugim analiza przyczyn skandalu pedofilskiego wśród duchowieństwa na początku 2019 roku. Tym razem wypowiedź Benedykta XVI ma większą wagę gatunkową, ponieważ ukazuje się nie w formie pojedynczego szkicu czy eseju, lecz osobnej książki.

175-stronicowa publikacja składa się z trzech tekstów: jednego napisanego przez papieża-emeryta, drugiego autorstwa gwinejskiego kardynała Roberta Saraha (obecnego prefekta Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów), a także wspólnie podpisanej przez nich przedmowy. Obu autorów – jak zauważa publicysta „Le Figaro” Jean-Marie Guénois – łączy „niezachwiana przyjaźń duchowa”. Afrykański purpurat jest zresztą jedynym z niewielu gości dość regularnie odwiedzających żyjącego w odosobnieniu Benedykta XVI.

Książka przygotowywana była w wielkiej tajemnicy, toteż jej wydanie stanowi sensację w świecie katolickim. Jej pomysł rodził się stopniowo podczas wspólnych rozmów i korespondencji wymienianej między obu autorami. Dzielili się oni wówczas swoimi uwagami na temat sytuacji w Kościele. Punktem przełomowym okazał się 26 października 2019 roku, gdy zdecydowana większość biskupów uczestniczących w Synodzie ds. Amazonii zaapelowała do Franciszka o zniesienie obowiązkowego celibatu księży w tamtym rejonie świata. Wtedy zapadła decyzja o napisaniu książki.

W swej pracy Benedykt XVI i kardynał Sarah przytaczają ponad trzydzieści argumentów teologicznych, duszpasterskich i historycznych na rzecz utrzymania dotychczasowych rozwiązań, sprzeciwiając się możliwości wyświęcania żonatych mężczyzn na kapłanów rzymskokatolickich. „Le Figaro”, które dotarło do treści książki, opublikowało jej fragmenty. Jean-Marie Guénois przeprowadził też wywiad z afrykańskim purpuratem.

W rozmowie kardynał Sarah mówi, że jeśli ta książka jest krzykiem, to jest to wołanie z miłości do Kościoła, papieża, kapłanów i wszystkich chrześcijan. Jego zdaniem dyskusja na temat zniesienia celibatu, jaka rozgorzała w kontekście Synodu ds. Amazonii, była pełna manipulacji i kłamstw ze strony komentatorów medialnych oraz samozwańczych autorytetów moralnych, którzy chcą narzucić Kościołowi swoją ideologię. Afrykański dostojnik wyznaje, że nie mogli z Benedyktem XVI odwracać od tego wzroku. Według nich iluzją jest przekonanie jakoby wyświęcanie żonatych mężczyzn rozwiązało problemy Kościoła, zwłaszcza zaś brak powołań. Przekonuje o tym choćby przykład wspólnot protestanckich, w których posługują żonaci pastorzy, a jednak także borykają się one z niedostatkiem powołań. Wszystko zaś dlatego, że – jak mówi kardynał Sarah – kryzys powołań jest kryzysem wiary:

W centrum kryzysu kapłańskiego jest zapomnienie o Bogu. Kiedy życie kapłana nie jest już zakotwiczone w wierze i w Jezusie Chrystusie, to możliwe są wszelkie ekscesy. Jeśli patrzymy na kapłanów inaczej niż na ludzi całkowicie oddanych i poświęconych Bogu, to skazujemy ich na bycie jedynie funkcjonariuszami społecznymi, drobnymi usługodawcami. Katolicki kapłan ofiaruje całe swoje życie, żeby być narzędziem Boga. Nie może pozwolić sobie na społeczno-duchowe podtrzymywanie globalnego społeczeństwa konsumpcyjnego. Bycie księdzem nie jest zawodem, który pozostawiałby czas na «życie prywatne« i rozrywkę. Być kapłanem to iść za Chrystusem z miłości aż na krzyż, dwadzieścia cztery godziny na dobę. To jest stan życia. Świat, niewielka mniejszość działająca w Kościele, a nawet biskupi, zapomnieli o tym. Benedykt XVI i ja nie boimy się eksponować tego problemu i zmierzyć się z nim oko w oko.

Na pytanie Jean-Marie Guénoisa, co wobec tego powiedziałby „niepewnym kapłanom”, kardynał Sarah odpowiada:

Powtarzam słowa Jana Pawła II: nie lękajcie się! Bądźcie dumni ze swojego celibatu! Chciałbym im powtórzyć, że wierny kapłan, biedny i pozornie słaby, wstrząsa mocami tego świata. Celibat jest skandalem dla świata, ponieważ twierdzi, że Bóg nie jest ideą, ale jest żywą Istotą, której można oddać całe swoje ciało, całe swoje serce i całą zdolność kochania! Nasze życie kapłańskie ma znaczenie tylko w oparciu się na Bogu. Sprawia, że Bóg jest obecny w tym świecie, który Go odrzuca i się Go boi. Chcę więc wezwać kapłanów, aby wkroczyli w życie, w którym jedynie Bóg jest ich wsparciem. Nie tylko życie w czystości w celibacie, ale także życie w ubóstwie, niedostatku, posłuszeństwie oraz życiu braterskim. Nasze życie kapłańskie jest przede wszystkim życiem w jedności z Jezusem, a więc życiem modlitwy.

I dalej:

Celibat jest udziałem w krzyżu Chrystusa. Nikt nigdy nie twierdził, że jest łatwy do noszenia. Przede wszystkim jednak jest on źródłem ogromnej radości.

Przyznajmy, że jest to niezwykle wymagająca wizja, daleka od wygody i komfortu, tak celebrowanych przez współczesną cywilizację konsumpcyjną. Zdaniem hierarchy nie ma jednak innej drogi dla chrześcijaństwa niż radykalizm ewangeliczny.

Na końcu wywiadu pada sugestia francuskiego publicysty, że niektórzy mogą potraktować książkę jako sprzeciw wobec Franciszka. Kardynał Sarah m.in. odpowiada:

Postępowaliśmy w duchu miłości do Kościoła i papieża. Ideologia dzieli, prawda jednoczy serca.

Z pewnością najważniejszym odbiorcą tej książki będzie właśnie Franciszek. Zapowiedział on mianowicie, że już wkrótce ogłosi adhortację, w której odniesie się do postulatów zgłoszonych przez biskupów podczas Synodu ds. Amazonii. Wielu komentatorów spekuluje, że odpowie on pozytywnie na apel ojców synodalnych i zniesienie obowiązkowy celibat księży, przynajmniej w regionie Amazonii.

Książkę Benedykta XVI i kardynała Roberta Saraha należy więc odczytywać także jako wołanie do Franciszka, by nie wprowadzał rewolucyjnych zmian w tej kwestii i pozostawił obowiązkowy celibat dla kapłanów rzymskokatolickich. Już niedługo przekonamy się, czy wezwanie obu dostojników zostanie wysłuchane.