W tym roku obchodzimy 25-lecie ogłoszenia przez Jana Pawła II jednej z najważniejszych encyklik jego pontyfikatu – „Veritatis splendor”. Z tej okazji na Uniwersytecie im. Jana Komeńskiego w Bratysławie wykład wygłosił były prefekt Kongregacji Nauki Wiary, niemiecki kardynał Gerhard Müller. W swym wystąpieniu odniósł się on do trawiącego współczesny katolicyzm kryzysu, który nazwał „samobójczą modernizacją”. Efektem owego unowocześnienia stała się – jego zdaniem – „uległa transformacja Kościoła w organizację pozarządową, której celem pozostaje poprawa warunków życia na świecie”, a nie prowadzenie ludzi ku zbawieniu.
O ile wykład w Bratysławie odbił się szerokim echem w katolickich mediach na świecie, o tyle niedostrzeżony został wywiad, jakiego Gerhard Müller udzielił słowackiemu portalowi postoj.sk. Opublikowana rozmowa jest interesująca m.in. z tego powodu, że kardynał, który jeszcze w zeszłym roku był osobą nr 2 w Watykanie, przedstawił w nim swoje stanowisko w sprawie budzącej dziś najwięcej kontrowersji wśród teologów i duszpasterzy.
Kardynał Müller stwierdził, że jako prefekt Kongregacji Nauki Wiary pragnął kontynuować dzieło Josepha Ratzingera, który stał na czele tej instytucji przez 23 lata i ukształtował jej oblicze. Miała to być dykasteria aktywnie wspierająca papieża, inicjująca wielkie debaty, zajmująca się wyzwaniami sekularyzacji czy wspomagająca dzieło nowej ewangelizacji. Tymczasem, jak zauważył kardynał, w Watykanie zwyciężyła inna koncepcja. Jej efektem stała się marginalizacja Kongregacji Nauki Wiary kosztem Sekretariatu Stanu. Wynika to z głębszych przyczyn, a mianowicie z prymatu polityki nad teologią. Według niemieckiego hierarchy większą rolę odgrywa dziś w Watykanie dyplomacja, władza czy prawo niż wiara, która powinna być przecież czymś pierwszorzędnym dla Kościoła.
Interesujące były również wątki dotyczące adhortacji posynodalnej Franciszka „Amoris Laetitia”, która dziś znajduje się w centrum najgorętszego sporu teologicznego w świecie katolickim. Gerhard Müller przeciwstawił się wielu hierarchom, którzy twierdzą, iż wspomniany dokument zapoczątkowuje nowy paradygmat w Kościele i w jego świetle ponownie należy interpretować Magisterium. Kardynał powiedział wprost:
„Amoris laetitia” nie jest nowym objawieniem, według którego musimy teraz interpretować Biblię. To byłoby odwrócenie.
Niemiecki purpurat odpowiedział też na pytanie dotyczące noty sekretarza stanu nakazującej wpisanie korespondencji pomiędzy biskupami regionu Buenos Aires a Franciszkiem z września 2016 roku do „Acta Apostolicae Sedis” oraz uznanie jej treści za część „autentycznego nauczania” Kościoła, co oznacza, iż każdy katolik ma obowiązek przyjąć je w swoim sumieniu. Istotą owej korespondencji była zgoda na dopuszczenie przez argentyńskich hierarchów „w niektórych przypadkach” osób rozwiedzionych i pozostających w ponownych związkach do sakramentów pojednania i Eucharystii bez stawianego wcześniej przez Kościół warunku zachowania wstrzemięźliwości seksualnej (takie stanowisko przyjęły również episkopaty Niemiec, Malty czy Belgii).
Kardynał Müller odpowiedział, że dyrektywa biskupów regionu Buenos Aires nie może być uznana za część autentycznego Magisterium Kościoła. To ostatnie musi bowiem pochodzić bezpośrednio od papieża lub pośrednio przez Kongregację Nauki Wiary, która jest w tej sferze organem służebnym wobec Ojca Świętego. Papież nie może delegować innym biskupom swoich przywilejów w tej dziedzinie, ponieważ należą one wyłącznie do niego. Dlatego uznanie prywatnej korespondencji Franciszka z hierarchami z jego ojczyzny nie spełnia warunków Magisterium.
Wspomniany wywiad obrazuje skalę kontrowersji i sporów, jakie trwają dziś na szczytach Kościoła. To nie są już polemiki pomiędzy wykładowcami akademickimi wydziałów teologicznych, lecz między najbardziej wpływowymi kardynałami na świecie. Stawką jest natomiast nienaruszalność depozytu wiary. W tej sytuacji tym pilniejszy staje się głos polskiego Episkopatu, na który czeka wielu katolików na świecie.
