Europa stała się sobą przyjmując Biblię. Ważne uwagi ks. prof. Waldemara Chrostowskiego

Europa stała się sobą przyjmując Biblię. Sobą, czyli tym, czym jest od ponad dwóch tysięcy lat - mówił ks. prof. Waldemar Chrostowski podczas konferencji „The Bible and Cultures”.

Dwudniowa konferencja poświęcona Biblii oraz jej odbiorowi w różnych kulturach odbywa się na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Ks. prof. Chrostowski stwierdził, że wcześniejszą „Biblią” Europy był dzieła Homera i Wergiliusza, które pozwalały zrozumieć kulturę antycznej Grecji i Rzymu.

Jednak to Biblia i stopniowe upowszechnienie jej znajomości oraz głęboka i wszechstronna recepcja jej treści i form odegrały absolutnie kluczową rolę

—powiedział prelegent.

Duchowny zwrócił uwagę na gwałtowne przemiany cywilizacyjne, które zaszły w IV w. przed Chrystusem. Zrodziła się wtedy myśl, żeby przełożyć księgi święte na język grecki.

Był to pomysł absolutnie bezprecedensowy i śmiały, bo aż dotąd „Bóg przemawiał po hebrajsku”, a język ten postrzegano jako święty

—podkreślił.

Opracowany wówczas przez 72 mędrców przekład nazwano Septuagintą. Grecka wersja Tory otrzymała nazwę „Pięcioksięgu”.

Wraz z powstaniem i przyjęciem Septuaginty, księgi święte Izraela wyszły poza obręb świata żydowskiego i kultury semickiej, wchodząc na stałe do Europu i jej kultury

—podkreślił prelegent. Jak dodał, wówczas wzrosła liczba prozelitów, a postaci z Biblii przyczyniały się do rozwoju kultury i sztuki.

Ks. prof. Chrostowski zaznaczył, ze ważnym czynnikiem oddziaływania Biblii na świadomość i kulturę Europy stały się przekłady ksiąg świętych dokonane z Septuaginty.

Chrześcijanie potrzebowali tłumaczeń na języki, którymi mówili i zadbali, by powstały

—podkreślił.

Jak dodał, przekład na język starocerkiewno-słowiański pojawił się w ostatnich stuleciach I tysiąclecia, a jego autorami byli Cyryl i Metody.

Dzięki niemu Biblia i kultura biblijna dotarły na Bałkany, Morawy i Ruś kijowską, kładąc podwaliny pod wiarę i kulturę mieszkańców tego regionu Europy

—zaznaczył.

Pierwsze łacińskie przekłady Biblii określane wspólnie mianem „Vetus Latina” pojawiły się prawdopodobnie pod koniec I w. i aż do IV wieku tworzyły ważny nurt przenikania Biblii i jej treści do tej części Europy, która posługiwała się językiem łacińskim

—powiedział ks. prof. Chrostowski.

Kolejnym przełomem było tłumaczenie, którego autorem był św. Hieronim, który dokonał przekładu Biblii na łacinę. Było to tłumaczenie oparte o Biblię Hebrajską, a nie napisaną w języku greckim Septuagintę.

To właśnie dzięki łacińskiemu przekładowi Biblii czyli Wulgacie, Biblia weszła do kultury europejskiej na zachodzie i na środku kontynentu. To ona zachowała i rozwinęła język łaciński, a wraz z nim świadomość i wrażliwość karmioną treściami i motywami biblijnymi

—dodał.

Według znanego biblisty popularność Wulgaty sprzyjała rozwojowi nauk, poczynając od wiedzy filologicznej i humanistycznej po nauki przyrodnicze i ścisłe.

Na takim gruncie powstały pierwsze europejskie akademie i uniwersytety tworząc podwaliny pod istniejący dzisiaj system wychowania, kształcenia i szkolnictwa

—przypomniał.

Upowszechnienie znajomości Biblii wywarło ogromny wpływ na kształtowanie się i rozwój języków, którymi posługują się mieszkańcy Europy. Znalazło to wyraz w słownictwie i frazeologii, nie tylko w odniesieniu do życia i języka religijnego, lecz również w okolicznościach, które nie mają kontekstu i oprawy religijnej

—podkreślił ks. prof. Chrostowski.

Jak dodał, ta forma oddziaływania świadczy o ogromnej popularności Biblii, a także jej silnym oddziaływaniu na świadomość mieszkańców Europy i panujące wśród nich relacje międzyludzkie.

Konferencja „The Bible and Cultures” rozpoczęła się dziś na stołecznym Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Jednym z gości spotkania jest filipiński kardynał Luis Antonio Tagle, arcybiskup Manili.

ann/KAI