Ks. Marian Subocz, dyrektor Caritas Polska przedstawił biskupom zgromadzonym w Warszawie pomoc Kościoła na rzecz ubogich, realizowana w strukturach Caritas. Przy okazji zaapelował o tworzenie kół Caritas w każdej parafii oraz o uwrażliwianie kleryków na etapie formacji na potrzeby ludzi potrzebujących, chorych i ubogich.

Prelegent przypomniał, że Caritas działająca w Polsce w 44 diecezjach to obecnie ponad 100 tysięcy wolontariuszy, 900 placówek z wykwalifikowaną kadrą świadczącą codzienną pomoc na wszelkich polach ludzkiej biedy i problemów.

Dodał, że najbardziej znanym symbolem Caritas w Polsce jest świeca Wigilijnego Dzieła Pomocy Dzieciom. Tych świec rozprowadzono już ponad 20 min. Dzięki temu blisko milion dzieci otrzymało pomoc.

Rokrocznie wydajemy osobom ubogim ok. l min 800 tys. posiłków. Prowadzimy noclegownie, jadłodajnie, domy samotnej matki, okna życia, świetlice socjoterapeutyczne, hospicja, punkty wydawania odzieży, punkty dystrybucji żywności, warsztaty terapii zajęciowej, ośrodki interwencji kryzysowej

— poinformował.

Ks. Subocz przypomniał, że w 2015 roku Caritas Polska oraz wiele Caritas diecezjalnych obchodzi jubileusz 25-lecia posługi charytatywnej, a jest on obchodzony pod hasłem rodziny, gdyż - jak podkreślił:

idąc za wezwaniem Ojców Synodalnych, chcemy towarzyszyć rodzinie, szukać systemowych rozwiązań oraz efektywnego wsparcia tej pierwszej szkoły miłości.

Następnie dyrektor Caritas Polska zaprezentował konkretne obszary działania tej instytucji.

Osoby niepełnosprawne i chore

Ks. Subocz poinformował, że wg wyników spisu powszechnego z 2011 roku liczba osób niepełnosprawnych w Polsce wynosiła około 4,7 min (12,2% ludności kraju). W związku z tym osoby te stanowią ważne wyzwanie dla Caritas.

W zakresie pomocy osobom niepełnosprawnym - jak informuje ks. Subocz - oferta Caritas sprowadza się do prowadzenia specjalistycznych placówek ukierunkowanych na pomoc tej grupie osób. W warsztatach terapii zajęciowej beneficjenci mają możliwość uczestnictwa w rehabilitacji społecznej i zawodowej. Caritas prowadzi 63 Warsztaty Terapii Zajęciowej dla 2594 osób. Beneficjenci otrzymują wsparcie również w Zakładach Aktywności Zawodowej, działają Spółdzielnie Socjalne. Przedmiot działalności spółdzielni socjalnej to prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa opartego na pracy osobistej swoich członków. Zakłady Aktywności Zawodowej są odpowiedzią na potrzeby osób niepełnosprawnych chcących i mogących podjąć zatrudnienie. Mają za zadanie zapełnić niszę spowodowaną tym, że otwarty rynek pracy nie chce przyjąć znacznej części tych osób.

Od 2008 roku do końca czerwca 2015 r., Caritas Polska realizowała projekt „Wsparcie osób niepełnosprawnych ruchowo na rynku pracy”. Wsparciem zostały objęte osoby niepełnosprawne ruchowo w stopniu znacznym oraz ich rodzice/opiekunowie. Celem projektu jest aktywizacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych. W ramach projektu prowadzone są warsztaty, szkolenia podnoszące kwalifikacje oraz zawodowe, staże rehabilitacyjne, indywidualne zajęcia praktyczne. Jest możliwość wsparcia w zakresie nauki w postaci opłacenia czesnego i zakupu podręczników. Osoby niepełnosprawne korzystają ze wsparcia psychologa, doradcy zawodowego i prawnika. Projekt był realizowane w partnerstwie ze środków DE w ramach EFS oraz PFRON.

Ponadto Caritas w 44 miastach całej Polski posiada zaplecze logistyczne w postaci biur Projektu oraz niezbędne środki techniczne. Wyspecjalizowane biura dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych poprzez np. podjazdy, łazienki, sale wykładowe, zaplecze noclegowe. W związku z prowadzoną działalnością na rzecz osób niepełnosprawnych w Caritas diecezjalnych znajduje się sprzęt rehabilitacyjny.

W Caritas diecezjalnych organizowane są liczne inicjatywy z myślą o osobach niepełnosprawnych: Wigilie, rekolekcje, pielgrzymki (m.in. ogólnopolska pielgrzymka osób niepełnosprawnych do Lourdes), grupy wsparcia dla rodzin osób niepełnosprawnych pod okiem wyspecjalizowanych kadr.

Caritas utworzyła profesjonalne placówki opiekuńczo-wychowawcze dla osób niepełnosprawnych, do których trzeba zaliczyć Stacje Opieki Caritas, ośrodki rehabilitacyjne Zakłady Pielęgnacyjno-Opiekuńcze, Domy Dziennego pobytu Warsztaty Terapii Zajęciowej itp.

Caritas diecezjalne prowadzą 40 placówek typu środowiskowe domy opieki dla 1141 osób starszych oraz 15 domów dziennego pobytu dla seniorów, z których skorzystało 646 beneficjentów. Działają również 34 świetlice parafialne dla seniorów, do których uczęszcza 538 osób oraz 39 klubów seniora dla 948 osób starszych. Osoby starsze mogą uzyskać pomoc w 34 domach pomocy społecznej, w których przebywa ok. 2314 seniorów. W Caritas diecezjalnych działają również 3 rodzinne domy opieki dla 33 starszych osób. W zakresie pomocy osobom chorym - jak podkreśla ks. Subocz - sprawdzają się Stacje Opieki Caritas. Celem stacji jest możliwość korzystania z opieki pielęgniarskiej i zabiegów rehabilitacyjnych ludziom, którzy mają problem z dotarciem do placówek służby zdrowia. Obecnie jest ich ok. 200. Inną formą pomocy dla osób chorych są zakłady opieki lekarskiej. W Caritas diecezjalnych jest ich 16. działają również: 32 poradnie lekarskie, 13 aptek, 5 placówek ambulatoryjnych, 6 stacjonarnych placówek dla osób uzależnionych. Caritas prowadzi 9 hospicjów stacjonarnych, które posiadają 188 miejsc. Istnieje również 46 hospicjów domowych.

Osoby starsze

Ks. Subocz poinformował, że oczekiwanemu przez demografów wzrostowi liczby osób starszych w Polsce towarzyszyć będzie ogólny spadek liczby ludności. Wynoszący w 2007 r. 13,46% odsetek osób w wieku 65 lat i więcej wzrośnie w Polsce do roku 2035 do 23,22%.

Znaczne wydłużenie czasu ich życia - zdaniem ks. Subocza - przyniesie w konsekwencji znaczny wzrost zapotrzebowania na opiekę długoterminową.

Dlatego też bardzo pilne jest i nadal nierozwiązane przez państwo, przygotowanie systemu opieki zdrowotnej do postępującego procesu starzenia się polskiego społeczeństwa

— podkreślił.

Pomoc ofiarom klęsk

Ks. Subocz poinformował, że Caritas b. aktywnie pomaga ofiarom klęsk żywiołowych w Polsce. Pożary, powodzie, trąby powietrzne. Powódź w Polsce w 2010 r. mobilizowała całe społeczeństwo, pomoc Caritas wyniosła 46 183 313 zł.

Okna życia

Całkiem nowatorska inicjatywna Caritas to okna życia - informuje ks. Subocz. Okno to miejsce, w którym matka może pozostawić anonimowo swoje nowo narodzone dziecko bez narażania jego życia i zdrowia. Obecnie w całym kraju są 54 takie okna, a ich otwarcie najczęściej następuje 25 marca - w święto Zwiastowania Pańskiego, gdy w Polsce obchodzony jest Dzień Świętości Życia. Organizują je zazwyczaj diecezjalne Caritas we współpracy ze zgromadzeniami żeńskimi, domami samotnej matki, a nawet szpitalami miejskimi.

Do tej pory w Oknach Życia pozostawiono 83 niemowlęta. W 2013 roku w oknach znaleziono 18 dzieci, w 2014 - 8, a w 2015 - 5.

Rola Caritas - jak poinformował prelegent - kończy się w momencie przekazania dziecka pod opiekę medyczną. Od tego momentu zajmują się nim pracownicy szpitala, do którego zostaje skierowane na badania. Dalszy los dziecka określają procedury ustalone przez państwo.

Program Skrzydła

Celem programu Skrzydła - jak informuje dyrektor Caritas Polska - jest objęcie długoterminową pomocą uczniów szkół podstawowych, gimnazjów i liceów, którzy z powodu złej sytuacji materialnej wymagają wsparcia w formie dożywiania, wyprawek szkolnych, odzieży zimowej i letniej, dofinansowania do wycieczek szkolnych.

Od początku funkcjonowania programu od 2005 do 2014 wsparcie w ramach projektu uzyskało ponad 6.000 dzieci.

Ze środków Caritas Polska w roku szkolnym 2014/2015 pomocą zostało objętych 445 dzieci z 31 diecezji.

Wakacyjna Akcja Caritas

Jednym z głównych zadań Caritas Diecezjalnych - jak informuje ks. Subocz - jest organizowanie letniego wypoczynku dla dzieci z rodzin ubogich, w 2014 r. z kolonii organizowanych przez CD skorzystało w Polsce ok. 30000 dzieci. Caritas Diecezjalne posiadają ponad 50 ośrodków własnych, przez co koszt kolonii nie jest wysoki.

Kromka Chleba

Od 2002 roku - jak informuje ks. Subocz - Caritas w Polsce prowadzi ogólnopolską kampanię społeczną „Kromka Chleba”. Jej zadaniem jest zbieranie środków na pomoc żywnościową dla najuboższych oraz budzenie wrażliwości na między innymi problem bezdomności i marginalizacji społecznej najsłabszych ekonomicznie grup społecznych; bezrobotnych, rodzin niepełnych, rodzin wielodzietnych, osób nieprzystosowanych społecznie, chorych i niepełnosprawnych. W czasie rocznej kampanii prowadzona jest zbiórka żywności, która trafia do jadłodajni, świetlic, kuchni dla ubogich oraz osób i rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej. Pozyskane środki finansowe wspierają działalność noclegowni, kuchni dla ubogich, ogrzewalni i łaźni. Wydatkowanie darowanych środków przeznaczane jest na posiłki oraz na najpotrzebniejsze produkty związane z ich przygotowaniem. Posiłki wydawane są osobom potrzebującym - samotnym matkom, osobom bezdomnym, dzieciom uczęszczającym do świetlic, beneficjentom centrów charytatywnych, jak również osobom starszym i wykluczonym społecznie.

W 2014 w akcji wzięło udział 40 Caritas Diecezjalnych. Każda ze zgłoszonych Caritas otrzymała kwotę w wysokości 8 000,- zł. Caritas Polska na wspomniany cel w 2014 r. przeznaczyła łącznie 320 0tys. - zł.

Dożywianie dzieci w świetlicach

Najbardziej dotkliwy dla dzieci w Polsce - jak podkreślił ks. Subocz - jest głód. W różnych źródłach szacunki dotyczące skali niedożywiania dzieci w Polsce wahają się od 130 tys. dzieci cierpiących z powodu niedożywienia (dotyczy tylko dzieci w wieku 7-12 lat) do 1,5 min wszystkich polskich dzieci wymagających dożywiania. Według raportu z badań niedożywienia w Polsce międzynarodowej firmy MillwardBrown aż 120 000 polskich dzieci przychodzi do szkoły głodnych, a dla ponad 70 000 jedynym posiłkiem w ciągu dnia jest obiad ze szkolnej stołówki. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez SMG KRC prawie co trzecie dziecko w wieku 7-15 lat wymaga dożywiania. Pod względem ubóstwa w UE, Polska klasyfikuje się na 24 miejscu, biorąc pod uwagę niedożywienie dzieci jesteśmy zaraz za Rumunią i Bułgarią.

Z raportu GUS za rok 2011 wynika - jak zaznacza ks. Subocz - że w trudnej sytuacji są rodziny wielodzietnych. Ponad 8,5 % takich rodzin odmawia sobie mięsa a 7,4% owoców i warzyw z powodu ubóstwa. Ponad milion dzieci w Polsce jest dotkniętych biedą. Do 2013 r. Caritas prowadziła dożywianie w świetlicach dofinansowane przez Carrefour. W 2013 tą drogą otrzymało wsparcie 1260 dzieci.

Bezdomni

Ks. Subocz poinformował, że w całym kraju Caritas oferuje bezdomnym 3 tys. miejsc, zaś w miarę potrzeb możliwe jest tworzenie nowych. We wszystkich placówkach Caritas w Polsce w 2012 roku w sumie pomocy udzielono 7 tyś. osób. Caritas opiekuje się bezdomnymi i potrzebującymi przez cały rok ale zima jest okresem szczególnym. Wzrasta wtedy zapotrzebowanie na miejsca noclegowe, ogrzewalnie i ciepłe posiłki. W 2012 roku Caritas wydała l min 800 tysięcy posiłków dla potrzebujących.

W Polsce przebywa ponad 30 tysięcy osób bezdomnych, są wśród nich także kobiety i dzieci. 8,5 tysiąca spośród nich mieszka na ulicach, w opuszczonych domach i działkowych altanach. Alkohol, bezrobocie, rozwody - to główne przyczyny bezdomności. Przeciętnie polski bezdomny pozostaje bez dachu nad głową przez około 6 lat. Bezdomność w Polsce to głównie bezdomność mężczyzn.

Pomoc migrantom i uchodźcom

To bardzo ważny element działania Caritas - podkreśla ks. Subocz. Caritas Polska od ponad 20 lat prowadzi Centra Pomocy Migrantom i Uchodźcom, które co roku udzielają wsparcia blisko 3 000 potrzebującym. Dzięki wieloletniemu doświadczeniu diecezjalne Centra zatrudniają profesjonalnych pracowników, którzy zapewniają kompleksową pomoc: społeczną, prawną, psychologiczną oraz zawodową. Pomoc ta jest realizowana w Warszawie, a także przy wschodniej granicy państwa w Białymstoku, Białej Podlaskiej oraz Lublinie, a także na Zachodzie w Zgorzelcu oraz Zielonej Górze. Swoje wsparcie zapewniamy współpracując systematycznie z MSW oraz Ośrodkami dla Cudzoziemców prowadzonymi przez Urząd ds. Cudzoziemców oraz Ośrodkami Strzeżonymi dla Cudzoziemców prowadzonymi przez Straż Graniczną, w których m.in. prawnicy Caritas pomagają uchodźcom, a psychologowie wspierają cudzoziemskie rodziny w nowej ojczyźnie. Prowadzimy działania na rzecz integracji uchodźców ze społeczeństwem przyjmującym, organizując turnusy wakacyjne dla dzieci uchodźców.

Caritas Polska - podkreśla ks. Subocz - nie pozostanie obojętna na zjawisko migracji wywołanych nowymi konfliktami zbrojnymi i prześladowaniem chrześcijan na Bliskim Wschodzie. Jako społeczność 44 Caritas diecezjalnych posiada ona ponad 600 miejsc wstępnie w ośrodkach w całej Polsce. Rocznie pomaga 3000 tysiącom uchodźców.

Współpraca zagraniczna

Ks. Subocz poinformował, że Caritas Polska współpracuje szczególnie z Caritas Europa i Caritas Internationalis.

Na rzecz potrzeb za granicą w latach 2014 -2015 odbyły się 2 ogólnopolskie zbiórki w kościołach na prośbę KEP (Bałkany, Nepal) oraz 2 wezwania do modlitwy o pokój na Ukrainie. W 2014 r. pomagaliśmy szczególnie na Ukrainie, na Bałkanach, na Bliskim Wschodzie (Gaza, Irak, Syria, Liban), w Azji (Filipiny, Sri Lanka) 13 projektów w 7 krajach Afryki oraz w kilkudziesięciu innych miejscach.

Dodatkowo, od 2006 r. Caritas Polska koordynuje wakacje dzieci polonijnych. W 2014 r. 19 Caritas w Polsce zorganizowało 38 turnusów kolonijnych, w których uczestniczyło 1655 dzieci polonijnych ze Wschodu (989 dzieci z Białorusi, 601 dzieci z Ukrainy, 45 dzieci z Litwy, 20 dzieci z Rumuni) oraz 2102 dzieci z Polski. Dofinansowanie każdego roku się zmniejsza, w 2014 otrzymaliśmy z MSZ 2 min zł, w 2015 370 tys.

Co dalej?

W ramach rekomendacji na przyszłość, dyrektor Caritas Polska wskazał m. in, że w każdej parafii powinien powstać Parafialny Zespół Caritas - PZC (obecnie jest w około połowie parafii w Polsce 5000 PZC). Ponadto w każdym kościele powinna być widoczna skarbonka na cele charytatywne z logo Caritas, a proboszcz powinien cyklicznie informować o zrealizowanych działaniach przez parafialny zespół bądź inną grupę charytatywną i zachęcać do zaangażowania na poziomie parafii.

Oprócz tego - proponuje ks. Subocz - w seminariach duchownych powinny być specjalne zajęcia z dokumentów kościelnych nt. posługi charytatywnej Kościoła, a w każde wakacje klerycy powinni mieć możliwość odbycia obowiązkowych praktyk, kontaktu z potrzebującymi, ucząc się wrażliwości i odpowiedzi na potrzeby, zajmując się poszczególnymi grupami społecznymi (kolonie, niepełnosprawni, hospicja, szpitale). Dodatkowo powinny się odbywać w seminariach duchownych cykliczne spotkania ze świadkami Miłosierdzia czyli osobami zaangażowanymi czynnie w pomoc.

Klerycy muszą poznać problemy i bolączki społeczeństwa, w którym będą później pracować

— podkreślił ks. Subocz.

Jego zdaniem wskazane jest, żeby na którymś z uniwersytetów powstał wydział Caritas.

bzm/KAI