80. rocznica "wyzwolenia" obozu Ravensbrück. Był miejscem kaźni i eksperymentów na kobietach. Więziono tam ok. 40 tysięcy Polek

80 lat temu, 30 kwietnia 1945 r., oddziały Armii Czerwonej „wyzwoliły” niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny Ravensbrück w Brandenburgii. Wśród więzionych tam osób było blisko 40 tys. Polek, z których wiele deportowano na wschód Niemiec po upadku powstania warszawskiego. Obóz przeżyło około 8 tys. polskich więźniarek. Dziesiątki tysięcy osób straciło życie w wyniku zbrodniczych działań Niemców. Po wkroczeniu do obozu Armii Czerwonej, sowieccy żołdacy gwałcili pozostałe na terenie więźniarki.

Obóz koncentracyjny Ravensbrück w Brandenburgii służył od 1939 r. jako obóz dla kobiet. W kwietniu 1941 r. utworzono tam również obóz męski, a w czerwcu 1942 r. zorganizowano obóz dla młodych kobiet i dziewcząt. Do głównego obozu koncentracyjnego przyłączono ponad 40 podobozów, w których więźniowie musieli wykonywać prace przymusowe. Jedna z więźniarek niemieckiego obozu była prof. Wanda Półtawska.

Szacuje się, że przez Ravensbrück przeszło około 130 tys. kobiet i dzieci oraz około 20 tys. mężczyzn. Dziesiątki tysięcy zostało zamordowanych lub zmarło z głodu, a także z powodu chorób i zbrodniczych eksperymentów pseudomedycznych, przeprowadzanych przez lekarzy z SS.

W Ravensbrück dokonywano masowych egzekucji, głównie na polskich uczestniczkach ruchu oporu i Żydówkach.

Pierwsze egzekucje, w latach 1941-42, były przeprowadzane w wąskim przejściu między murem otaczającym obóz a ścianą budynku bunkra. Przesmyk ten nazwałyśmy „Totengang” (niem. Przejście Zmarłych). W tym miejscu 18 kwietnia 1942 r. zostało rozstrzelanych 13 Polek, w większości młodych harcerek

— wspominała prof. Wanda Półtawska, była więźniarka Ravensbrück.

Półtawska stała się ofiarą eksperymentów pseudomedycznych.

W jednym z najgorszych snów Wanda Półtawska zamienia się w muchę. Małego, bezbronnego owada, którego prawa noga zaplątała się w pajęczynę. W pajęczynie siedzi gruby pająk z włochatymi nogami i ludzką głową. Twarz zbliża się, staje się coraz większa, wkrótce wypełnia cały ekran niczym w filmie. To twarz jej oprawcy, lekarza z obozu koncentracyjnego Fritza Fischera

— pisał w 2015 r. portal tygodnika „Spiegel” przy okazji opublikowania w Niemczech książki „Damit die Welt es erfaehrt. Illegale Dokumente polnischer Haeftlinge aus dem Konzentrationslager Ravensbrueck” („Aby świat się dowiedział - nielegalne dokumenty polskich więźniów z obozu koncentracyjnego Ravensbrueck”).

Chirurg raz za razem torturował Wandę i jej współtowarzyszki w najokrutniejszy sposób. „Króliki” - tak nazywały siebie kobiety, ponieważ nazistowscy lekarze traktowali je jak króliki doświadczalne

— pisał „Spiegel”.

„Króliki” cierpiały niewyobrażalny ból. Kto nie umarł, natychmiast stawał się inwalidą na ciele i duszy. Tym, co trzymało ofiary pseudomedycznych eksperymentów przy życiu, była nadzieja. Nadzieja, że potworne zbrodnie, do których dochodziło za czterometrowymi murami obozu koncentracyjnego Ravensbrück, wyjdą na jaw - a ich sprawcy zostaną ukarani

— przypomniał tygodnik.

Operacje doświadczalne, przeprowadzane w kobiecym obozie koncentracyjnym Ravensbrück na zdrowych, przeważnie zupełnie młodych Polkach, więźniarkach politycznych, stanowiących zwartą i dość jednorodną grupę, są jedynym ze specyficznie polskich problemów tego obozu

— napisała Wanda Kiedrzyńska w książce „Ravensbrück – kobiecy obóz koncentracyjny”.

30 kwietnia 1945 r. oddziały Armii Czerwonej wkroczyły do obozu, w którym pozostało jedynie 2 tys. chorych więźniów.

Po wojnie przed Brytyjskim Trybunałem Wojskowym w Hamburgu i Trybunałem Norymberskim postawiono część strażniczek i innych osób funkcyjnych z obozu, a także lekarzy, którzy przeprowadzali eksperymenty na więźniarkach. Część z nich skazano na karę śmierci i wykonano wyroki. Jednak osoby skazane na długoletnie więzienie, w tym także dożywotnie, zostały zwolnione za dobre sprawowanie około 1950 r. Wielu lekarzy eksperymentujących na ludziach uzyskało również od niemieckich władz zgodę na wykonywanie swojego zawodu już w latach 50. XX wieku. W 1959 r. utworzono Muzeum - Miejsce Pamięci Ravensbrück.

Miejsce Pamięci Ravensbrück upamiętni wyzwolenie obozu koncentracyjnego w dniach 1-5 maja. Centralne uroczystości rocznicowe zaplanowano na 4 maja - poinformował portal gazety „Maerkische Oderzeitung”.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: NASZ WYWIAD. Wanda Półtawska: Polacy nie zrozumieli nauczania Jana Pawła II. Jestem zaniepokojona sytuacją Polski

mly/PAP