Polskie formacje kawaleryjskie zaciągu narodowego stanowią po dziś dzień doskonałą wizytówkę staropolskiej sztuki wojennej. Oczywiście prym wiedzie w tym słynna husaria, ale nie można również zapominać o innych formacjach, jak jazda kozacka, zwana później pancernymi.

Początków tej formacji można by doszukiwać się wśród oddziałów istniejących na przełomie XV i XVI w. Mamy wówczas tylko dwa typy jazdy: ciężką i lekką. Do tej pierwszej zaliczali się ciężkozbrojni kopijnicy-rycerze, których w przyszłości zastąpiła husaria. Do drugiej kategorii zaliczano strzelców konnych. Za upatrywaniem w nich protoplastów późniejszej jazdy pancernej można uznać podobny rodzaj uzbrojenia, zadania wypełniane na polu bitwy czy też określenie „equi sagittari”, którym określano strzelców konnych, a później przez…