Już rządzący Rzymem podjęli się próby stworzenia państwa jednoczące go różne ludy zamieszkujące ówczesny świat.

Jednoczenie to zaczęło się od podporządkowania Miastu ludów Italii i narzucenia im języka łacińskiego. Potem, w późnej Republice i wczesnym Cesarstwie, podbita zostały Galia, Hiszpania, Azja Mniejsza, Afryka. Zamieszkująca te ziemie ludność uległa na Zachodzie latynizacji, na Wschodzie dominował język grecki. W celu ujednolicenia państwa w 212 r. cesarz Karakalla nadał wszystkim wolnym mieszkańcom Cesarstwa rzymskie obywatelstwo. Wobec rozpowszechniania się chrześcijaństwa cesarz Konstantyn w 313 r. zezwolił na legalne wyznawanie tej religii, która w IV w. stała się nawet religią panującą. Wydawać by się mogło, że proces tworzenia się jednolitego państwa dobiegł końca. Jednak było to tylko złudzenie.…