Sejmowa Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka będzie we wtorek opiniować wnioski w sprawie powołania członka Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej. Kandydatami na to stanowisko są prof. Mieczysław Ryba (zgłoszony przez PiS) i dr Bartosz Rydliński (zgłoszony przez Lewicę).

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Kolegium IPN protestuje przeciwko zmianie nazwy Dmowskiego. „Byłaby haniebnym gestem wymierzonym w patriotów”

Wybór nowego członka kolegium IPN związany jest z rezygnacją z tej funkcji dra hab. Sławomira Cenckiewicza, który 3 stycznia objął funkcję doradcy prezesa IPN ds. naukowych.

Mieczysław Ryba, kandydat zgłoszony przez posłów PiS, to historyk, doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor nadzw. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

Ryba urodził się 14 stycznia 1969 r. w Bieczu na Podkarpaciu. Szkołę podstawową ukończył w 1984 r. w Lipinkach, a średnią w 1989 r. w Krośnie (technikum elektroniczne - Turaszówka). W tymże roku został przyjęty na Wydział Historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Podczas studiów uczestniczył w kółkach samokształceniowych, czynnie był zaangażowany w życie społeczne uczelni. Przez rok był prezesem Akademickiego Klubu Myśli Społeczno-Politycznej „Vade Mecum”. Przez kilka lat współredagował pismo o tytule „Vade Mecum” (kwartalnik).

W 1994 r. obronił pracę magisterską zatytułowaną „Myśl społeczno-polityczna Stanisława Grabskiego”. W roku akademickim 1995/96 rozpoczął zajęcia jako asystent - stypendysta w I Katedrze Historii Nowożytnej KUL. Pracę doktorską pt. „Myśl społeczno-polityczna twórców ruchu narodowego w okresie międzywojennym” obronił w styczniu 1998 r. W międzyczasie Ryba wiele publikował, m.in. w pismach takich jak „Człowiek w Kulturze”, „Zeszyty Społeczne KIK” i in.

Obecnie prof. Ryba pracuje jako pracownik naukowy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, a także jako wykładowca Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu. Do 2014 r. był kierownikiem Katedry Historii Systemów Politycznych XIX i XX wieku (KUL), jest promotorem kilkudziesięciu prac licencjackich, magisterskich, kilku doktorskich. Prowadzi intensywną, interdyscyplinarną współpracę naukową ze środowiskiem tomistycznym KUL.

Prezes KIK w Lublinie

Jest prezesem Klubu Inteligencji Katolickiej im. prof. Czesława Strzeszewskiego w Lublinie. Wiele lat był radnym miasta Lublina. W latach 2010-2018 zajmował stanowisko wiceprzewodniczącego Rady Miasta Lublin; obecnie jest wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Lubelskiego. W latach 2007–2011 był członkiem Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej (za czasów prezesury prof. Janusza Kurtyki).

Prof. Ryba jest redaktorem naczelnym „Zeszytów Społecznych KIK”, znanym publicystą politycznym i historycznym. Od lat utrzymuje kontakty zawodowe z Instytutem Edukacji Narodowej. W 2010 r. został członkiem Rycerstwa Jasnogórskiej Bogarodzicy. Jest autorem licznych publikacji naukowych i popularno-naukowych. Wśród nich są książki: „Naród a polityka. Myśl społeczno-polityczna twórców ruchu narodowego w okresie międzywojennym” (Lublin 1999), „Magistra vitae. Rozważania historyczne” (Radom 2004), „Szkoła w okowach ideologii. Szkolna propaganda komunistyczna w latach 1944–1956” (Lublin 2006), „Środowiska i ugrupowania polityczne na Lubelszczyźnie w latach 1914–1918” (Lublin 2007), „Odkłamać wczoraj i dziś” (Warszawa 2014), „Stosunki państwo-Kościół w województwie lubelskim 1918-1939” (Lublin 2016), „The idea of Catholic University in the reborn Poland” (Warszawa-Radzymin 2018), „Stosunki państwo-Kościół na Kresach południowo-wschodnich II Rzeczpospolitej” (Warszawa 2021).

11 listopada 2015 r. Mieczysław Ryba został odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w upowszechnianiu wiedzy o najnowszej historii Polski, za osiągnięcia w pracy naukowej i dydaktycznej. Obecnie jest członkiem Kapituły Orderu Odrodzenia Polski. Prof. Ryba jest bardzo zaangażowany w różnorodne inicjatywy społeczne, samorządowe i państwowe. W dniach 27-28 kwietnia 2021 r. zaangażował się w prace Rady Programowej Samorządowego Kongresu Gospodarczego II Forum Regionów Trójmorza. Jest członkiem Rady Muzeum „Pamięć i Tożsamość” im. św. Jana Pawła II w Toruniu, a od czerwca 2020 r. członkiem Rady Programowej Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego. W listopadzie 2020 r. został przewodniczącym Zespołu Doradczego przy Ministrze Edukacji i Nauki.

Wnioskodawcy jego kandydatury ocenili, że „zarówno wykształcenie, jak i bogate doświadczenie zawodowe wskazują, iż prof. Mieczysław Ryba jest dobrym kandydatem na członka Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu”.

Kandydat posłów Lewicy

Kandydatem zgłoszonym przez grupę posłów Lewicy jest Bartosz Rydliński, doktor nauk społecznych, adiunkt w Instytucie Nauk o Polityce i Administracji UKSW, współzałożyciel i od 2017 roku prezes Fundacji Centrum im. Ignacego Daszyńskiego (CID).

W uzasadnieniu jego kandydatury wskazano, że kierowany przez niego think tank „od ponad dziesięciu lat jest aktywny na polu socjaldemokratycznej polityki pamięci”. CID organizowało społeczne obchody „roku Daszyńskiego” w 2016 roku. Dr Rydliński osobiście współorganizował obchody 100-lecia powstania rządu Ignacego Daszyńskiego w Lublinie. Uroczystość odbyła się w Sali Rady Wydziału Politologii UMCS w Pałacu Lubomirskich, w miejscu powołania Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej we wtorek 6. listopada 2018 roku.

Centrum im. Ignacego Daszyńskiego było zaangażowane w budowę pomnika pierwszego premiera niepodległej Polski, odsłoniętego 11. listopada 2018 roku w Warszawie.

Dr Rydliński był także pomysłodawcą cyklu dyskusji „30 lat III RP - krytyczna perspektywa” odbywających się między 4 czerwca 2019 roku a 4 czerwca 2020 roku. „Celem inicjatywy było oddanie głosu przegranym polskiej transformacji w debacie publicznej, tak zdominowanej przez język beneficjentów rynkowych zmian” - napisano w uzasadnieniu jego kandydatury.

Dodano, że Rydliński jest „przedstawicielem młodego pokolenia polskich badaczy, zajmujących się fundamentalnymi kwestiami dla historii Polski”. „Rola Polskiej Partii Socjalistycznej w odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku jest niestety często zapominana, także przez Instytut Pamięci Narodowej. To samo dotyczy walki PPS z zaborczą przemocą. Rewolucja 1905 roku także jest nieobecna w polskiej przestrzeni historycznej, co stanowi gwałt na pamięci tysięcy polskich socjalistycznych patriotów, którzy w walce o naszą wolność zapłacili najwyższą cenę” - oceniono. Podkreślono, że kierowane przez Rydlińskiego CID od lat nie ustaje w walce o to, by zmienić ten stan rzeczy.

Zdaniem wnioskodawców kandydatury Rydlińskiego, jego obecność w Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu „będzie stanowić dobry przykład ideowo-badawczego zróżnicowania tej instytucji”.

Rydliński jest także przedstawicielem pokolenia, które naocznie obserwowało negatywne skutki transformacji ustrojowej. Wielomilionowe bezrobocie, upadek przemysłu, szans rozwojowych wielu miast, miasteczek i wsi zasługują na państwowe upamiętnienie. Dotychczasowe zaangażowanie społeczne i naukowe dra Rydlińskiego jest najlepszym gwarantem tego, że ten temat zacznie być bardziej widoczny w działalności IPN

— napisano.

Kolegium IPN, które jest organem opiniodawczo-doradczym prezesa Instytutu, ma za zadanie opiniować kierunki działalności i programy badawcze IPN, a także wyrażać opinie o przedstawionych przez prezesa IPN kandydatach na stanowiska kierownicze w Instytucie Pamięci Narodowej. W Kolegium IPN zasiadają obecnie: prof. Tadeusz Wolsza (przewodniczący), prof. Wojciech Polak (zastępca przewodniczącego), prof. Piotr Franaszek (zastępca przewodniczącego), prof. Andrzej Nowak, prof. Jan Draus, prof. Józef Marecki, Krzysztof Wyszkowski i Bronisław Wildstein.

mly/PAP