Dzień euforii i krwawych potyczek. "Akcja usuwania Niemców nie była skoordynowana i kierowana odgórnie, ale przebiegała spontanicznie"

Dzień odzyskania niepodległości wiązał się nie tylko z euforią. W Warszawie trwały regularne starcia z żołnierzami niemieckimi i w nieco mniejszym stopniu z bolszewikami, usiłującymi i tu wzniecić rewolucję. 11 listopada 1918 r. był dniem radosnym, pełnym emocji, ale też zimnym i deszczowym.

Ten dzień wpisał się w zbiorową wyobraźnię obrazkiem powszechnego entuzjazmu i rozbrajania niemieckich żołnierzy przez nieuzbrojonych przechodniów. Często istotnie tak bywało.

Zaczęło się rozbrajanie Niemców. Jako dowódca patrolu widziałem na ulicy kilkakrotnie, jak peowiacy, dowborczycy i harcerze (a także cywile, nawet niewiasty i chłopcy) rozbrajali kajzerowskich żołnierzy

– wspominał Stefan Jellenta, historyk, legionista, świadek wydarzeń. Niemcy byli tego dnia kompletnie zdezorientowani. Kilka dni wcześniej rewolucja zdetronizowała cesarza, oni sami przegrali wojnę, w większości nie mieli więc nawet pojęcia, w jakim kraju znajduje się aktualnie ich dom. …