Wśród postaci uwiecznionych na słynnym płótnie Jana Matejki „Konstytucja 3 maja 1791 r.” największe wrażenie robi na mnie sylwetka księcia Józefa Poniatowskiego.

Ubrany w szwoleżerski mundur książę Pepi, z bladą ponurą twarzą patrzy na Stanisława Augusta wchodzącego do kolegiaty św. Jana w Warszawie. Przeszywa go spojrzeniem. Król dopiero później miał zdradzić sprawę konstytucyjną i przystać do Targowicy. Książę natomiast, czując, iż stryj w ten sposób hańbi nazwisko rodziny, miał potem czynić wszystko, by tę plamę zmazać. Stał się depozytariuszem polskiego honoru.

Bił się dzielnie z Napoleonem, tłukł Moskali, a przy cesarzu wytrwał także wtedy, gdy było źle – zginął w trakcie bitwy pod Lipskiem.

Wspominam o nim także z racji innej rocznicy – a mianowicie 200. rocznicy…