W formule hybrydowej spowodowanej epidemią koronawirusa zorganizowano retrospektywy Festiwalu Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci w Przecławiu k/Mielca. Uhonorowaliśmy lokalnych bohaterów ważnych dla polskiej wolności.

Festiwal NNW od początku był miejscem, gdzie chcemy honorować bohaterów ważnych dla polskiej wolności, nie tylko tych najgłośniejszych, ale również istotnych dla lokalnych społeczności. Dlatego gdy tylko skończy się finałowa impreza w Gdyni, od razu planujemy serię spotkań w całym kraju. W tym roku musieliśmy się zmierzyć z sytuacja niezwyczajną, ale decyzja była jednoznaczna - nie można zrezygnować z działalności festiwalowej

— mówi Arkadiusz Gołębiewski, dyrektor Festiwalu NNW.

W tej niewielkiej miejscowości koło Mielca przywitano nas w nowoczesnym budynku Domu Kultury. To tutaj odbyła się uroczysta gala, podczas której wręczyliśmy statuetki: Sygnety Niepodległości i Drzwi do wolności.

Jestem wzruszona i zaszczycona, że nasza ziemia przecławska gości przede wszystkim potomków bohaterów. (…) Po latach osoby te doczekują się należnej pamięci za to, że o wolność walczyły z najeźdźcą niemieckim, a potem bolszewickim. Kosztowało ich to wiele poświęcenia i poniewierki po okolicznych lasach, rodziny nie widziały, gdzie się znajdują. Naszym obowiązkiem jest pamietać o nich i oddawać im należny honor

— powiedziała Renata Siembab, burmistrz Przecławia.

SYLWETKI UHONOROWANYCH SYGNETAMI NIEPODLEGŁOŚCI:

Józef Wałek ps. „Żbik” urodził się 8 grudnia 1913 roku w miejscowości Rzemień - Białe, k. Mielca.

Żołnierz wyklęty. Walczył w kampanii wrześniowej. W czasie niemieckiej okupacji stworzył oddział, który podporządkował Aleksandrowi Rusinowi ps. „Rusal”. Zbierał informacje na temat niemieckich rakiet V-1, V-2. Po wyzwoleniu walczy z komunistyczną władzą. 9 czerwca 1946, na rozkaz szefa mieleckiego UB, Wojciecha Pacanowskiego, Józef Wałek został aresztowany. Zaplanowana próba odbicia „Żbika” przez podziemie nie powiodła się. Józef Wałek podczas samodzielnej próby ucieczki zostaje zastrzelony przez oficera KBW. Ciało żołnierza wrzucone do rowu i zasypane piaskiem zostało odnalezione w lipcu 1946 dzięki determinacji dowódcy - Aleksandra Rusina. Józef Wałek „Żbik” został pochowany na cmentarzu parafialnym w Rzochowie (Mielec) 17 lipca 1946 roku.

Józef Gorlach urodził się w styczniu 1891 roku w Złotnikach koło Mielca.

Nauczyciel i społecznik. Gorący patriota. W roku 1914 został powołany do służby wojskowej w armii austriackiej. Dostał się do niewoli rosyjskiej i resztę wojny spędził w Omsku na Syberii. Żołnierz wojny polsko-bolszewickiej. Kierownik Szkoły Powszechnej w Rudzie koło Radomyśla Wielkiego. Pasją Gorlacha była hodowla jedwabników. Organizator Ochotniczej Straży Pożarnej w Rudzie. Podczas II wojny światowej członek Związku Walki Zbrojnej o ps. „Orzeł”. Za konspiracyjną działalność aresztowany więziony w Rzeszowie i Tarnowie, a w 1942 roku przewieziony do Oświęcimia. Otrzymał numer 29710 – tam zginął 19 czerwca 1942 roku. 1 czerwca 2003 roku Szkole Podstawowej w Rudzie nadano imię Józefa Gorlacha.

Na scenie, podczas gali towarzyszył nam sztandar szkoły im. Józefa Gorlacha.

Stanisław Dąbrowa - Kostka urodził się 11 października 1924 w Przemyślu.

Żołnierz ZWZ-AK, po wojnie działacz antykomunistycznej konspiracji, ostatni z żyjących uczestników akcji rozbicia więzienia w Jaśle w sierpniu 1943 r. Od połowy września 1939 r. współuczestniczył w organizowaniu samodzielnej grupy konspiracyjnej „Lipowica”. Od 1941 roku po żołnierz Związku Walki Zbrojnej później dowódca plutonu specjalnego w pionie wywiadu i kontrwywiadu Komendy Obwodu AK Przemyśl-Zasanie. 18 sierpnia 1944 aresztowany przez NKWD – zbiegł. Został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. W maju 1945 r. walczy z komunistyczną władzą w sformowanych przez siebie oddziałach partyzanckich. 5 marca 1946 r. wpadł w komunistyczną zasadzkę w konspiracyjnym lokalu WiN-u. Skazany został na 7 lat więzienia. Po uwolnieniu był m.in. Był członkiem założycielem Grupy Rabczańskiej GOPR, a w latach 1956-1961 jej prezesem. Angażował się w działalność harcerską, za którą został uhonorowany stopniem Instruktora Przewodnika ZHP. Zmarł 27 marca 2019 w Krakowie. Postaci Stanisława Dąbrowy-Kostki poświęcony jest film dokumentalny „Akcja Pensjonat”, który pokazano w ramach retrospektywy.

DRZWI DO WOLNOŚCI to statuetki wręczane tzw. bohaterom „drugiego planu”, których praca na rzecz polskiej wolności była nieoceniona, którzy stojąc w cieniu angażowali się w sprawy najważniejsze.

Nagrodę dla Maksymiliana Jarosza odebrała jego córka Beata Krężel.

Maksymilian Jarosz urodził się 13 lutego 1934 roku w Przecławiu.

Działacz opozycji antykomunistycznej. W czasach stalinowskich nie krył się ze swoimi poglądami sprzecznymi z linią władzy. Uznany za wroga socjalistycznego kraju więziony w 1951-52  w Krakowie. W 1980 roku w czasie pierwszych strajków, jako pracownik WSK w Mielcu mocno zaangażował się w działalność NSZZ „Solidarność”. Mimo wprowadzenia stanu wojennego nie zaprzestał działań, nadal uczestniczył w konspiracyjnych spotkaniach, przewoził i kolportował pisma „drugiego obiegu”. Uczestniczył w strajku w 1982 roku za co został dyscyplinarnie zwolniony, wyprowadzony z WSK w Mielcu pod kordonem uzbrojonych żołnierzy i aresztowany. Po wyjściu z więzienia szykanowany przez władze PRL.

W Przecławiu w formule online odbyły się także warsztaty filmowe z reżyserem Waldemarem Czechowskim i warsztaty stylizacji modowych z Joanną Mruk. O „pokoleniu Niepodległej” porozmawialiśmy natomiast z Rafałem Mierzejewskim, reżyserem filmu „Cztery życia Lidii Lwow” i Arkadiuszem Gołębiewskim, autorem filmu o gen. Januszu Brochwicz-Lewinskim ps. Gryf „Rocznik 1920”.

Patronat Narodowy w stulecie Odzyskania Niepodległości nad Festiwalem NNW objął Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Pan Andrzej Duda.

Organizatorem Retrospektywy festiwalu jest Stowarzyszenie Scena Kultury.

Partnerami są: Miasto Przecław oraz Dom Kultury w Przecławiu.

Projekt Dofinansowany ze Środków Narodowego Instytutu Wolności w ramach Programu: Fundusz Inicjatyw Obywatelskich oraz ze Środków Darowizny przyznanej przez Fundację KGHM Polska Miedź.

Marcin Wikło