W przededniu 100-tnej rocznicy zwycięstwa nad nawałą bolszewicką apelujemy oraz prosimy o pamięć i należny szacunek dla Ojców Niepodległości, ze szczególnym uwzględnieniem dwóch z nich – Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego.

Byli oni jednocześnie przywódcami dwóch najbardziej znaczących nurtów politycznych, które w największym stopniu przyczyniły się do odzyskania przez Polskę niepodległości. Z ich ideami utożsamiają się kolejne pokolenia Polaków, w tym także niżej podpisani.

Wzajemne relacje Romana Dmowskiego i Józefa Piłsudskiego były trudne; spierali się ze sobą i ostro konkurowali. Jednocześnie odnosili się do siebie z szacunkiem i nie odmawiali sobie patriotyzmu. W krytycznych momentach potrafili współpracować. Z dzisiejszej perspektywy – po ponad ośmiu dekadach od ich śmierci – jest oczywiste, że mimo różnic obaj mieli ten sam cel: niezawisłą i silną Polskę, w której decyzje podejmowane są przez jej obywateli, a nie obce stolice.

Byli przywódcami działającymi w czasach skrajnie trudnych, stąd niektóre ich decyzje, postawy oraz wypowiedzi są dziś oceniane jako kontrowersyjne. Historycy, pisarze, dziennikarze powinni mieć pełną swobodę w ocenie, także krytycznej, tych obu wielkich Ludzi. Powinno to odbywać się jednak z pełnym poszanowaniem faktów, uwzględnieniem realiów historycznych oraz bezwzględnym unikaniem manipulacji, rozpowszechniania kłamstw i fałszywych teorii.

Za niedopuszczalne uważamy szkalowanie obu tych Postaci. Szczególnie, gdy odbywa się to rzekomo w imieniu któregoś z obu nurtów – narodowo-demokratycznego bądź piłsudczykowskiego. Uważamy to za przejaw nieodpowiedzialności i niedojrzałości. Wielkość Romana Dmowskiego nie potrzebuje pomniejszania wielkości Józefa Piłsudskiego. I podobnie dla chwały Józefa Piłsudskiego nie jest potrzebne dezawuowanie osiągnięć Romana Dmowskiego.

Pan Roman i Pan Komendant w równym stopniu ubolewali nad brakiem jedności wśród Polaków, a choć żyli w sporze politycznym, to przecież stali się wychowawcami kolejnych pokoleń naszych rodaków, walczących i ginących z rąk wspólnych wrogów - nosicieli dwóch pogańskich totalitaryzmów, z tej samej winy: chcieli być Polakami. Uczcijmy zatem zgodnie 100-lecie zwycięstwa, z szacunkiem myśląc o wielkim poświęceniu naszych przodków, bez którego nie mielibyśmy dzisiaj wolnej Polski.

Dr Mariusz Bechta, historyk, IPN. Dr Sebastian Bojemski, historyk, menedżer. Andrzej Chyłek, prezes Zarządu Instytutu Historycznego Nurtu Niepodległościowego im. Andrzeja Ostoja-Owsianego. Marcin Czapliński, prawnik, popularyzator historii. Dr Franciszek Dąbrowski, historyk. Arkadiusz Gołębiewski, reżyser, dyrektor Festiwalu NNW. Michał Janiszewski, sekretarz Zarządu Instytutu Historycznego Nurtu Niepodległościowego im. Andrzeja Ostoja-Owsianego. Dr Krzysztof Kloc, historyk, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie. Prof. Marek Kornat, historyk. Krzysztof Lancman, członek Zarządu Instytutu Historycznego Nurtu Niepodległościowego im. Andrzeja Ostoja-Owsianego. Piotr Legutko, dyrektor TVP Historia. Tomasz Łysiak, pisarz, scenarzysta, szef działu historia tygodnika „Gazeta Polska”. Prof. Bogdan Musiał, historyk. Dr Karol Nawrocki, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Prof. Andrzej Nowak, historyk. Mariusz Olczak, zastępca Dyrektora Archiwum Akt Nowych. Jan Ołdakowski, dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego. Antoni Opaliński, dziennikarz, popularyzator historii. Jacek Pawłowicz, dyrektor Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL. Tadeusz Płużański, historyk, prezes Fundacji Łączka. Marcin Rosołowski, prawnik, popularyzator historii. Piotr Semka, publicysta, historyk. Prof. Tomasz Sikorski, historyk i politolog. Prof. Paweł Skibiński, historyk, zastępca dyrektora Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego. Maksymilian Sokół-Potocki, historyk. Prof. Romuald Szeremietiew, historyk, b. wiceminister i minister Obrony Narodowej. Dr Jan Tarczyński, historyk, wiceprezes Zarządu Polskiej Fundacji Kulturalnej w Londynie (wydawcy „Dziennika Polskiego i Dziennika Żołnierza” oraz „Tygodnia Polskiego”), członek Zarządu Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, członek Rady Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie. Kazimierz Wilk, wiceprezes Zarządu Instytutu Historycznego Nurtu Niepodległościowego im. Andrzeja Ostoja-Owsianego. Prof. Jan Żaryn, historyk, dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego. Prof. Przemysław Żurawski vel Grajewski, historyk i politolog. Piotr Gursztyn, publicysta, historyk.