Stanowcze reakcje na demontaż tablic w Twerze. Memoriał: "To zbrodnia wobec historii". Gliński: "Będziemy protestować"

„To są bardzo smutne sprawy jeżeli chodzi o relacje polsko-rosyjskie. Myśmy się spodziewali od dłuższego czasu. Tam była presja, by zdemontować tablicę, która mówi o sprawach oczywistych i prawdziwych” - powiedział wicepremier Piotr Gliński o demontażu tablicy upamiętniającej ofiary zbrodni katyńskiej z dawnego gmachu NKWD w Twerze.

CZYTAJ RÓWNIEŻ:

• Wciąż boją się prawdy o Katyniu? Z dawnego gmachu NKWD w Twerze Rosjanie zdjęli tablicę poświęconą ofiarom zbrodni

• IPN protestuje przeciwko zacieraniu przez Rosję śladów o zbrodni katyńskiej. „To wpisywanie się w tradycje stalinowskiego totalitaryzmu”

W Twerze w centralnej Rosji z gmachu, który był siedzibą sowieckiego NKWD, zdemontowano tablicę poświęconą zamordowanym tam ofiarom zbrodni katyńskiej - jeńcom obozu w Ostaszkowie - podało w czwartek radio Swoboda, powołując się na aktywistów z Tweru. Aktywista Artiom Ważenkow opublikował na swoim Facebooku zdjęcie, na którym widać mężczyzn zdejmujących z fasady budynku dwujęzyczną, polsko-rosyjską tablicę. Aktywista dodał, że zdjęta została także druga tablica w języku rosyjskim.

Gliński: Będziemy protestować

To przykre i będziemy zdecydowanie protestować – powiedział w piątek wicepremier Piotr Gliński odnosząc się do niedawnego zdemontowania tablicy upamiętniającej zbrodnię katyńską w rosyjskim Twerze.

To są bardzo smutne sprawy jeżeli chodzi o relacje polsko-rosyjskie. Myśmy się spodziewali od dłuższego czasu. Tam była presja, by zdemontować tablicę, która mówi o sprawach oczywistych i prawdziwych - poświęconą pamięci pomordowanych Polaków, która znajdowała się w Twerze

— powiedział minister kultury w programie III Polskiego Radia.

To przykre i będziemy zdecydowanie protestować w tej sprawie

— dodał.

Memoriał: demontaż tablic w Twerze jest zbrodnią wobec historii

Usunięcie w Twerze z fasady dawnej siedziby sowieckiego NKWD tablic upamiętniających ofiary terroru stalinowskiego, w tym zabitych w tym gmachu polskich jeńców z obozu w Ostaszkowie, jest zbrodnią wobec historii - oceniło z kolei rosyjskie Stowarzyszenie Memoriał.

Zdemontowanie tych tablic nie jest zwykłym wandalizmem. Jest to zbrodnia wobec historii, zbezczeszczenie pamięci o naszych współobywatelach i polskich jeńcach, zabitych w podziemiach tego budynku

— głosi oświadczenie opublikowane na stronie internetowej Memoriału po czwartkowych wydarzeniach w Twerze. Zdjęcie tablic rosyjska organizacja pozarządowa ocenia jako:

Kolejną próbę negowania zbrodni reżimu stalinowskiego, powszechnie znanych i wielokrotnie udowodnionych na podstawie dokumentów.

Organizacja, która od lat bada i dokumentuje represje polityczne z czasów ZSRR, ocenia, że usunięcie tablic tuż przed 75. rocznicą zakończenia II wojny światowej w Europie jest prowokacyjnym postępkiem.

Władze Tweru nie cofnęły się przed zbezczeszczeniem naszego święta

— oznajmił Memoriał.

Jeśli rząd Federacji Rosyjskiej nie podejmie bezzwłocznych i zdecydowanych kroków, to na łamach gazet na całym świecie artykuły o jubileuszu zwycięstwa (nad Niemcami hitlerowskimi w II wojnie-PAP) będą sąsiadować z informacjami o zniszczeniu w Rosji pamięci o jednej z najcięższych zbrodni II wojny

— głosi oświadczenie Memoriału.

Zdemontowane tablice

Z budynku w Twerze zdemontowano dwie tablice. Tablica poświęcona ofiarom zbrodni katyńskiej, ustanowiona w 1992 roku z inicjatywy polskiego Stowarzyszenia Rodzina Katyńska, jest dwujęzyczna. Polski napis na niej brzmi:

Pamięci jeńców obozu w Ostaszkowie zamordowanych przez NKWD w Kalininie, światu ku przestrodze - Rodzina Katyńska.

Napisy polski i rosyjski umieszczone są pod rysunkiem krzyża, u którego podstawy znajduje się wizerunek wyciągniętych dłoni spętanych drutem kolczastym. Autorem tablicy jest rzeźbiarz Marian Nowak.

Tablica w języku rosyjskim, znajdująca się na gmachu od 1991 roku, głosi:

Pamięci zamęczonych. Tu w latach 1930-50 znajdował się zarząd NKWD-MGB obwodu kalinińskiego i wewnętrzne więzienie.

Została ona zainstalowana przed 30 laty z inicjatywy twerskiego oddziału Stowarzyszenia Memoriał.

Nie jest oczywiste, czemu tablice zostały zdjęte, ani co się z nimi stanie. Twerski portal internetowy Tvernews.ru podał, że aktywista organizacji NOD Maksim Kormuszkin, który brał udział w demontażu tablic powiedział, że będą one u niego w domu, ale gotów jest przekazać je organizacjom społecznym. NOD (Ruch Narodowo-Wyzwoleńczy) to ruch demonstrujący poglądy prorządowe; media niezależne wielokrotnie zarzucały jego aktywistom ataki i prowokacje wymierzone w działaczy opozycji.

Wniosek prokuratury

Pod koniec zeszłego roku z wnioskiem o zdemontowanie obu tablic zwróciła się do władz miejskich prokuratura rejonu centralnego w Twerze. P.o. prokuratora rejonu Elwin Bajdin argumentował, że tablice zostały umieszczone na gmachu z naruszeniem przepisów. Bajdin powołał się m.in. na błędnie podany numer budynku w decyzji komitetu wykonawczego Rady Miejskiej Tweru z 9 września 1991 roku. W odniesieniu do tablicy mówiącej o więźniach obozu ostaszkowskiego prokurator stwierdzał, iż jej treść nie jest oparta na faktach potwierdzonych dokumentami.

Gmach NKWD w Twerze

W okresie od lat 30. do 50. XX wieku w gmachu przy ulicy Sowieckiej 4. w Twerze (noszącym nazwę Kalinin) mieścił się Zarząd NKWD obwodu kalinińskiego (nazwę NKWD zmieniono potem na Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego, ros. skrót: MGB). W siedzibie Zarządu NKWD mieściło się wewnętrzne więzienie.

Zbrodnia w Katyniu

Los polskich jeńców znany jest m.in. dzięki złożonemu w 1991 roku zeznaniu Dmitrija Tokariewa. Wiosną 1940 roku, gdy decyzją Biura Politycznego KC WKP(b) rozstrzeliwano polskich jeńców z obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku, Tokariew był szefem NKWD obwodu kalinińskiego. Podczas przesłuchania w 1991 roku dokładnie opisał los około 6300 więźniów obozu w Ostaszkowie. Zapewniał, że sam nie uczestniczył w egzekucjach, organizowanych przez funkcjonariuszy NKWD przybyłych z Moskwy. Wyjaśnił jednak, że polskich jeńców przewożono grupami z Ostaszkowa do wewnętrznego więzienia NKWD w Kalininie i tam nocą rozstrzeliwano. Ciała przewożono do pobliskiego Miednoje, gdzie zakopywano je w wydrążonych koparkami rowach.

kb/PAP

*

W związku z problemami z dystrybucją drukowanej wersji tygodnika „Sieci” (zamykane punkty sprzedaży, ograniczona mobilność społeczna) zwracamy się do państwa z uprzejmą prośbą o wsparcie i zakup prenumeraty elektronicznej - teraz w wyjątkowo korzystnej cenie! Z góry dziękujemy!