Dzisiaj, w Polsce prawdziwie wolnej, niepodległej i suwerennej, sztandar 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich wreszcie znajdzie należne miejsce – powiedział prezydent Andrzej Duda, który wziął udział w ceremonii przekazania sztandaru Muzeum Wojska Polskiego.

W uroczystości przekazania sztandaru, ukrytego od 1939 r., wzięli w piątek w Warszawie udział szef KPRM Michał Dworczyk, minister obrony Mariusz Błaszczak i żołnierze 9. Warmińskiego Pułku Rozpoznawczego, który dziedziczy tradycje 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich. Lilia Luboniewicz z Fundacji Wolność i Demokracja i p.o. dyrektor Muzeum Wojska Polskiego Paweł Żurkowski podpisali dokumenty o przekazaniu sztandaru do muzeum.

Wydobyty został z ukrycia dopiero po 80 latach i dzisiaj, w Polsce prawdziwie wolnej, niepodległej i suwerennej, wreszcie znajdzie swoje miejsce tam, gdzie powinien być - w Muzeum Wojska Polskiego, gdzie każdy żołnierz pielęgnującego i niosącego w sobie dzisiaj te tradycje 9. Warmińskiego Pułku Rozpoznawczego będzie mógł ten historyczny sztandar zobaczyć

— powiedział Duda.

Prezydent podkreślał symboliczną wartość takich znaków i ich wpływ na morale; wyraził przekonanie, że „z takich właśnie sztandarów zawsze płynie ta moc, która jest elementem przekazania tradycji, w sensie woli walki i siły bojowej, na kolejne pokolenia żołnierzy”.

Andrzej Duda mówił, że sztandar w dziejach polskiego oręża zawsze był czymś niezwykle cennym, a „przede wszystkim ważnym strategicznie i bojowo dla żołnierzy”.

Gromadził żołnierzy, gromadził rycerzy wokół, zbierał, pokazywał miejsce, gdzie znajduje się centrum oddziału i jego rola była nie do przecenienia

— powiedział prezydent.

Przedstawił historię sztandaru, podkreślając zasługi i bohaterstwo żołnierzy tej jednostki. Andrzej Duda dodał, że „w czasach komunistycznych próbowano ten sztandar odnaleźć, ale nikt z żołnierzy, nikt z tych, którzy byli świadkami jego ukrycia nie ujawnił władzom komunistycznym, gdzie sztandar się znajduje”.

Satysfakcję, że prezydent patronuje przekazaniu sztandaru, oraz że w uroczystości uczestniczą żołnierze jednostki dziedziczącej tradycje 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich, wyraził szef MON.

Żołnierze 4. Pułku wyróżnili się męstwem zarówno w wojnie z bolszewikami, w wojnie o ukształtowanie granic II Rzeczypospolitej, jak i później w wojnie obronnej 1939 roku. To nie przypadek, że wśród żołnierzy 4. Pułku znalazł się dzisiejszy patron 9. Pułku, a więc jest ta łączność związana z wykonywaniem służby wojskowej przez żołnierzy II RP i żołnierzy dzisiejszego Wojska Polskiego

— powiedział Błaszczak.

Jak mówił, „umiłowanie ojczyzny, poświęcenie, patriotyzm i służba, to są te drogowskazy, które zostały wyznaczone przez żołnierzy z dwudziestolecia międzywojennego i które wciąż w Wojsku Polskim obowiązują” - powiedział szef resortu obrony.

Sto lat temu społeczeństwo ziemi lidzkiej ufundowało ten sztandar, w roku 1939 został on utracony i do niedana miejsce jego ukrycia było nieznane

— powiedziała Luboniewicz.

Fundacja Wolność i Demokracja przekazuje ten sztandar w darze Muzeum Wojska Polskiego; Muzeum, które zostało powołane, aby upamiętnić historię polskiego oręża

— dodała.

Żurkowski podkreślił, że „sztandar historycznej jednostki Wojska Polskiego, zasłużonej w walkach o polską niepodległość, trafił wreszcie do Muzeum Wojska Polskiego dzięki staraniom Fundacji”. Przypomniał, że MWP jest miejsce, gdzie powinny się znajdować sztandary już nieistniejących jednostek.

Jak powiedział kustosz zbioru weksyliów MWP Jarosław Pych, kwadratowy sztandar o boku 65 cm jest mocno zniszczony, ubytki tkaniny i haftów są znaczne. Działania konserwatorskie zostaną określone po badaniach mikrobiologicznych, którym są poddawane próbki sztandaru.

Sztandar został ufundowany przez mieszkańców Ejszyszek i społeczeństwo ziemi mińskiej w 1920 r., w czasie działań wojennych. Wręczył go pułkowi w 1922 r. w Wilnie marszałek Józef Piłsudski. 27 września 1939 r. podczas walk w rejonie Medyki, wobec sytuacji strategicznej i przy braku amunicji dowódca 4. pułku ppłk Ludomir Wysocki podjął decyzję o kapitulacji. Sztandarowy pułku chor. Michał Jabłoński zakopał sztandar. Poszukiwania podjęte w latach 1971-1973 przez MWP zakończyły się niepowodzeniem, do niedawna sztandar pozostawał ukryty.

1. Pułk Ułanów Zaniemeńskich został sformowany w 1918 r., uczestniczył w walkach polsko-ukraińskich w 1919 r. i polsko–radzieckich w 1920 r. Rozbił wtedy trzy pułki piechoty Armii Czerwonej, brał udział w sierpniowej kontrofensywie bitwy warszawskiej. Pułk, który jako pierwszy przekroczył Niemen w walkach o wschodnie granice Polski, nosili miano „zaniemeńskich” nieformalnie od 1921 r., a oficjalnie od 1927 r. W pułku służył jako dowódca szwadronu por. Zygmunt Szyndzielarz, znany później pod pseudonimem Łupaszka, który jest patronem 9. Warmińskiego Pułku Rozpoznawczego.

wkt/PAP