16 października w Centrum Edukacyjnym im. Janusza Kurtyki Przystanek Historia odbyła się promocja książki Władysława Bułhaka „Wywiad PRL a Watykan”. W dyskusji udział wzięli: prof. Andrzej Paczkowski, dr hab. Sławomir Cenckiewicz, dr hab. Zbigniew Siemiątkowski oraz dr Władysław Bułhak – autor. Spotkanie prowadził dr Jędrzej Lipski.

Czy w latach pontyfikatów papieży Jana XXIII i Pawła VI wywiadowi PRL udało się skutecznie spenetrować struktury Stolicy Apostolskiej? Czy w Moskwie i Warszawie zdołano przewidzieć wybór Jana Pawła II i skutki tego wydarzenia dla Polski i świata? Kluczowy element rozważań stanowi szczegółowa analiza skuteczności „metody agenturalnej”, uznawanej za specjalność służb zbudowanych na wzorcach sowieckich. Autor bazuje na mikroanalitycznych studiach przypadku, odnoszących się do kilkudziesięciu osobowych źródeł informacji wykorzystywanych przez wywiad MSW.

Kluczową cechą wywiadu typu sowieckiego, bo do takich wywiadów należał wywiad PRL, podstawową doktryną operacyjną była metoda agenturalna. Postanowiłem zweryfikować tezę o skuteczności tej metody i zadać pytanie o efektywność tej służby jako służby państwowej

— mówił autor książki.

Książka obejmuje okres 1962-1978. Jak wyjaśnił dr Bułhak, mobilizacja wywiadu PRL nastąpiła w związku z Soborem Watykańskim II (1962 r.), wynikało to z zainteresowania władz ZSRR tym tematem.

Data zamykająca zakres pracy jest oczywista. Wybór Karola Wojtyły na papieża poszerzył pole aktywności i zainteresowań operacyjnych wywiadu. Watykan stał się bowiem centrum wydarzeń istotnych z punktu widzenia władz PRL, zwiększyły się też możliwości penetracyjne ze względu na zwiększenie kontaktów Stolicy Apostolskiej z kościołem w Polsce.