Węgrzy pamiętają o Powstaniu Warszawskim. Cztery pomniki poświęcone polskim załogom strąconych Halifaxów

Nie ma chyba drugiego kraju w Europie poza Polską, w którym pamięć o Powstaniu Warszawskim byłaby tak pielęgnowana, jak na Węgrzech. W tym kontekście warto wspomnieć o czterech wyjątkowych pomnikach poświęconych czterem polskim załogom bombowców typu Halifax, które zostały strącone nad Węgrami w 1944 roku. Polegli wówczas piloci należeli do słynnej 1586. Eskadry RAF do Zadań Specjalnych. Startowali z bazy lotniczej w Brindisi w południowych Włoszech, by dotrzeć nad Warszawę i zrzucić tam broń, amunicję oraz leki dla walczących powstańców. Lecące bez osłony myśliwców ciężkie bombowce były łatwym łupem dla niemieckich Messerchmittów.

2 sierpnia 1944 roku nad przedmieściami Szentes zestrzelony został Halifax wracający do Brindisi z siedmioosobową załogą na pokładzie. Śmierć poniosło dwóch Polaków.

24 sierpnia 1944 roku w rejonie wioski Bácsbokod strącony został Halifax z siedmioma polskimi lotnikami. Nie przeżył nikt.

26 sierpnia 1944 roku nad miasteczkiem Lajosmizse znów zestrzelono Halifaxa z siedmioma Polakami na pokładzie, z których wszyscy zginęli.

11 września 1944 roku nad wioską Ruzsa myśliwiec Luftwaffe zestrzelił kolejny bombowiec. Zginęła cała siedmioosobowa załoga.

Dziś w czterech miejscach, gdzie strącone zostały samoloty z polskimi żołnierzami, wznoszą się poświęcone im pomniki. Każdy z monumentów był odsłaniany uroczyście w obecności kompanii honorowej wojska węgierskiego i polskiego.

Podczas odsłonięcia pomnika w Lajosmizse nad zebranymi przeleciały dwa myśliwce Grippen należące do floty powietrznej Węgier, które utworzyły w powietrzu dwie smugi układające się w znak krzyża. Następnie ów znak krzyża powoli opadał w dół na miejscowość, w której wokół pomnika zebrali się ludzie.

Także w tym roku w Szentes, Bácsbokod, Lajosmizse i Ruzsa zgromadzą się Węgrzy, by oddać hołd polskim bohaterom.