W Moskwie “Wielka Wojna Ojczyźniana” całkowicie wyparła “Wielką Rewolucję Październikową”

Wczoraj minęła 100. rocznica wybuchu rewolucji bolszewickiej. Na Placu Czerwonym w Moskwie odbyła się wielka uroczystość patriotyczna połączona z defiladą wojskową i historycznymi rekonstrukcjami. Myliłby się jednak ten, kto by przypuszczał, że świętowano w ten sposób triumf partii Lenina i jego towarzyszy. W centrum obchodów znalazło się co prawda wydarzenie z 7 listopada, ale nie 1917, lecz 1941 roku.

Przypomnijmy: po ataku Trzeciej Rzeszy na Związek Sowiecki w ciągu zaledwie kilku miesięcy wojska Wehrmachtu znalazły się na przedpolach Moskwy. Stalin, żeby zmobilizować rosyjskie masy do walki, porzucił retorykę komunistyczną i sięgnął po symbole patriotyczne, a nawet religijne. Zaprzestał prześladowań Cerkwi prawosławnej, która stanęła po jego stronie i otwarcie wzywała do walki z najeźdźcą. 7 listopada 1941 roku na Placu Czerwonym odbyła się uroczysta defilada, której uczestnicy od razu pomaszerowali na front. Niemiecka ofensywa została zatrzymana.

I właśnie 75-rocznica tego wydarzenia całkowicie przyćmiła jubileusz 100-lecia rewolucji bolszewickiej. Pod murami Kremla przedefilowało 5 tysięcy żołnierzy nie w mundurach z pionierskiego okresu Armii Czerwonej, lecz w uniformach z II wojny światowej. Nie było budionnowców na koniach ciągnących taczanki z Maximami, lecz czołgi T-34 i wyrzutnie Katiusza. Grupy rekonstrukcyjne odtwarzały epizody walk nie z białogwardzistami, lecz z hitlerowcami. Zamiast “Międzynarodówki” rozbrzmiewały słowa pieśni “Święta wojna”. W centrum znaleźli się aktorzy odgrywający role nie Lenina czy Trockiego, lecz marszałków Żukowa i Rokossowskiego.

Mer Moskwy Siergiej Sobianin przywitał żyjących jeszcze uczestników parady z 1941 roku oraz weteranów bitwy moskiewskiej słowami:

Pamięć o waszych czynach przekazywana będzie z pokolenia na pokolenie, z serca do serca.

O rewolucji bolszewickiej w ogóle nie wspomniał. Jednym zdaniem: “Wielka Wojna Ojczyźniana” całkowicie wyparła “Wielką Rewolucję Październikową”.

Wczorajsze wydarzenia mają wymowę symboliczną, oddającą charakter polityki historycznej obecnych włodarzy Kremla. Jej ideologię najlepiej oddaje nazwa największej partii rządowej – Jedyna Rosja. Chodzi o jedność moralno-polityczną narodu, jedność władzy i społeczeństwa, ich niepodzielność.

Rewolucja bolszewicka nie pasuje do tej polityki. Wywołuje głębokie podziały, ponieważ Rosjanie różnią się radykalnie w jej ocenie – dla jednych była katastrofą i przekleństwem, dla drugich triumfem i błogosławieństwem. Tym różnicom towarzyszą na dodatek olbrzymie emocje skierowane przeciw oponentom. Dlatego też wystąpienia Putina dotyczące rewolucji październikowej są zazwyczaj niejasne, dwuznaczne, pozbawione wyrazistości i kończą się najczęściej stwierdzeniem, że nie możemy dać się podzielić, ponieważ podziały zawsze przynoszą narodowi tylko nieszczęście.

W tym sensie jedynym mitem historycznym, który jest w stanie zjednoczyć całe społeczeństwo rosyjskie, pozostaje wojna z Hitlerem. To właściwie jedyny epizod w dziejach Związku Sowieckiego, co którego wszyscy – niezależnie od podziałów politycznych – są jednomyślni, i który wywołuje u wszystkich poczucie dumy.

Dlatego Rosjanie coraz rzadziej stawiać będą za wzór Lenina, Trockiego czy Dzierżyńskiego, a częściej Żukowa, Koniewa czy Rokossowskiego. Ma to jednak również inne konsekwencje. Będą bowiem stanowczo zaprzeczać zbrodniom Armii Czerwonej z okresu II wojny światowej, np. masowym gwałtom na kobietach dokonywanym przez sowieckich żołnierzy. Będą też gwałtownie sprzeciwiać się twierdzeniom, że przynieśli narodom Europy Środkowej nową okupację i zniewolenie, mówiąc, że byli wyzwolicielami, którzy dali np. Polakom czy Czechom wolność. Dlatego też demontaż pomnika “Czterech Śpiących” w Warszawie czy popiersia generała Czerniachowskiego w Pieniężnie wywołuje tak stanowcze protesty władz w Moskwie. Wiemy przynajmniej, czego możemy się spodziewać.