Stwórzmy wielką koalicję pamięci, która spowoduje, że w przyszłym roku spotkamy się pod pomnikiem „operacji polskiej” - powiedział w piątek w Warszawie prezes IPN Jarosław Szarek podczas uroczystości przed pomnikiem Poległym i Pomordowanym na Wschodzie.

80 lat temu na biurku szefa NKWD Nikołaja Jeżowa został podpisany ten zbrodniczy rozkaz, została uruchomiona wielka machina terroru. Na jej końcu był czasami dół, czasami piwnica lokalnego urzędu NKWD. Potem pojedynczy człowiek i zimna lufa przyłożona do jego potylicy. (…) 111 tys. czy 200 tys. ofiar - skala przeraża. Zginęli, bo byli Polakami, bo stali na straży wiary ojców, na straży własności, na straży ziemi. Trwali na ziemiach swych ojców od pokoleń

— powiedział Jarosław Szarek.

Jak podkreślił Szarek, przypominanie o zbrodni NKWD jest zobowiązaniem wobec przodków.

Spotykamy się pod tym pomnikiem, który powstał dzięki wysiłkowi i determinacji wielkiego strażnika pamięci Wojciecha Ziembińskiego. Gdy państwo polskie nie pamiętało, jego determinacja spowodowała, że ten pomnik powstał. Dzisiaj do krzyży na tym wagonie dokładamy 111 tys. czy 200 tys. krzyży

— zaznaczył Szarek.

Zaapelował także o budowę pomnika poświęconego ofiarom NKWD 1937-38.

Stwórzmy wielką koalicję pamięci, wielką koalicję, która spowoduje, że w przyszłym roku spotkamy się pod pomnikiem „operacji polskiej”. To jest nasze zobowiązanie. Tę koalicję już tworzymy

— powiedział Szarek.

Rocznicę rozpoczęcia „operacji polskiej” NKWD uczczono apelem pamięci, odśpiewaniem hymnu, salwą honorową i złożeniem kwiatów przed pomnikiem Poległym i Pomordowanym na Wschodzie. W uroczystościach udział wzięli m.in. szef Urzędu ds. Kombatantów Jan Józef Kasprzyk, szefowa Kancelarii Prezydenta RP Halina Szymańska, sekretarz stanu KPRM Paweł Szrot, podsekretarz stanu MKiDN Paweł Lewandowski, rodziny osób prześladowanych i pomordowanych przez reżim sowiecki, damy i kawalerowie orderu wojennego Virtuti Militari, weterani walk o niepodległość RP oraz członkowie organizacji kombatanckich.

Wieczorem w stołecznym Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” odbędzie się premiera albumu pt. „Zginęli, bo byli Polakami. Koszmar „operacji polskiej” NKWD 1937-38”, połączona z debatą historyczną z udziałem szefa Instytutu oraz prof. Nikołaja Iwanowa, rosyjskiego historyka i autora publikacji.

Eksterminację Polaków w latach 1937-38 funkcjonariusze NKWD przeprowadzili na podstawie rozkazu operacyjnego nr 00485, który szef NKWD Nikołaj Jeżow wydał 11 sierpnia 1937 r. Rozkaz, przed jego wydaniem, zaakceptowało Biuro Polityczne Komitetu Centralnego WKP(b) z Józefem Stalinem na czele. W ocenie niektórych historyków w wyniku tej zbrodni funkcjonariusze NKWD zamordowali od 140 tys. do nawet 200 tys. osób narodowości polskiej.

CZYTAJ TAKŻE: W Żytomierzu uczono ofiary NKWD z lat 1937-1938. Ze 111 tys. osób, które zamordowano, większość stanowili Polacy

pc/PAP