Cmentarz Powstańców Warszawy - największa nekropolia wojenna w Polsce - został odnowiony na 70. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego. Renowacja objęła m.in. kwatery wojenne oraz pomnik Polegli Niepokonani. Umieszczono też dodatkową tablicę epitafijną.

Cmentarz Powstańców Warszawy to największy cmentarz wojenny w Polsce. Spoczywa na nim (…) ok. 104 tys. ofiar okupacji, głównie cywilnych ofiar powstania warszawskiego, ale także żołnierzy powstania

— powiedział wojewoda mazowiecki Jacek Kozłowski, podsumowując we wtorek dotychczasowe prace renowacyjne stołecznej nekropolii.

Na 70. rocznicę powstania warszawskiego wykonano remont tzw. dużych kwater wojennych i większości małych. Nagrobki z piaskowca, na których widniał krzyż Grunwaldu zastąpiono płytami z granitu. Na nowych płytach nagrobnych umieszczono symbol krzyża i znak Polskiego Państwa Podziemnego. Odnowiono pomnik Polegli Niepokonani, a wokół kurhanu położono nowe nawierzchnie z granitu. Przed kurhanem - masowym grobem - na barykadzie została zamontowana dodatkowa tablica epitafijna z informacją o liczbie pochowanych tam ofiar.

Bardzo ważne, aby uświadomić ludziom, że pomnik jest miejscem pamięci, które skrywa szczątki kilkudziesięciu tysięcy warszawiaków. Teraz nie wszyscy zdają sobie z tego sprawę

— podkreślił Kozłowski. Przypomniał też, że 1 sierpnia wieczorem na terenie odnowionego cmentarza odbędą się uroczystości w 70-lecie powstania z udziałem prezydenta Bronisława Komorowskiego.

Prace renowacyjne dotyczyły również otoczenia nekropolii. Miasto Stołeczne Warszawa - Urząd Dzielnicy Wola wykonało remont skarpy oraz alei prowadzącej do cmentarza od strony parku Sowińskiego i dojścia od ul. Wolskiej. Ponadto na granicy cmentarza od strony ul. Wolskiej zostały ustawione pylony w kształcie kolumn, na których umieszczone są napisy i znaki nawiązujące m.in. do symboliki Polskiego Państwa Podziemnego. Do końca 2014 r. ma zostać ukończony remont małych kwater i ogrodzenia cmentarza.

Wojewoda poinformował też, że w kolejnym etapie prac władze Warszawy przewidują utworzenie izby pamięci (ewentualnie specjalnej ściany), której istotnym elementem ma być lista ofiar powstania warszawskiego. Izba ta ma znajdować się na terenie Parku Sowińskiego w pobliżu wejścia na Cmentarz Powstańców. Obecnie w rejestrze wojewody są dane jedynie 3,5 tys. spośród 104 tys. osób, których szczątki spoczywają na cmentarzu. W uzupełnieniu tej listy wezmą udział Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Muzeum Powstania Warszawskiego i społecznicy.

Urząd wojewódzki podał, że łączna wartość renowacji Cmentarza Powstańców Warszawy wyniosła ok. 5,2 mln zł. Z budżetu wojewody wydatkowano ok. 2 mln zł, z budżetu Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa 883 tys. zł (do 1 sierpnia), w drugiej połowie roku planowane są wydatki w wys. ok. 1,5 mln zł. Miasto Stołeczne Warszawa Dzielnica Wola zaangażowała środki w wysokości ok. 620 tys. zł, natomiast Zarząd Dróg Miejskich na przebudowę dojazdu i strefy parkowania przeznaczył ok. 250 tys. zł.

Decyzję o kompleksowej renowacji cmentarza podjęli w 2012 r. wojewoda mazowiecki i Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Wojewoda mazowiecki w tym celu powołał zespół koordynacyjny, w jego skład weszli przedstawiciele m.in. prezydent Warszawy, Archidiecezji Warszawskiej, stołecznego konserwatora zabytków, Zarządu Cmentarzy Komunalnych, dzielnicy Warszawa-Wola.

Cmentarz Powstańców Warszawy został założony w 1945 r. Spoczywa na nim ponad 104 tys. ofiar cywilnych i uczestników Powstania Warszawskiego. Nekropolia znajduje się pod opieką wojewody mazowieckiego zgodnie z ustawą o grobach i cmentarzach wojennych. W województwie mazowieckim znajduje się ok. 1,3 tys. grobów i cmentarzy wojennych (są to cmentarze, kwatery, mogiły zbiorowe i indywidualne) - najwięcej w Polsce. W 2014 r. łączne nakłady z budżetu wojewody na ich utrzymanie wynoszą ponad 2,4 mln zł.

MG/PAP