"Las Katyński 1943" - reportaże z ekshumacji ofiar Katynia

„Las Katyński 1943” - pod takim tytułem ukazał się zbiór reportaży z niemieckich ekshumacji ofiar zbrodni katyńskiej. Relacje pochodzą m.in. z „gadzinówek”, propagandowych gazet w okupowanej Polsce, w których po raz pierwszy pisano o zbrodni NKWD na Polakach.

W książce znajdują się odpisy ze 100 gazet wydawanych w 1943 roku, tak zwanych „gadzinówek okupacyjnych” z relacjami dziennikarzy z Polski i krajów Europy oraz delegatów z różnych środowisk, którzy na zaproszenie wojskowych władz niemieckich byli w Katyniu i na własne oczy widzieli rozkopane masowe groby i przebieg ekshumacji polskich oficerów

—powiedziała autorka opracowania Barbara Tarkowska ze Stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Warszawie.

Po wielu latach gazety stały się świadectwami wydarzeń historycznych, które pokazują jak naprawdę wyglądał w tamtym czasie Las Katyński. Informacje w tych publikacjach ożywiają naszą pamięć o tamtych dniach. Mimo że wiele wiadomości powtarza się, to jednak w każdej z tych gazet można odkryć coś nowego

—zauważyła Tarkowska, krewna jedynego katolickiego kapelana ekshumowanego w Katyniu ks. mjr. Jana Leona Ziółkowskiego.

W relacjach m.in. „Nowego Kuriera Warszawskiego”, „Gońca Krakowskiego”, „Kuriera Częstochowskiego”, „Kuriera Kieleckiego” i „Gazety Lwowskiej” ukazywało się wiele informacji o zbrodni popełnionej przez oprawców z NKWD. Czytelnicy mogli zapoznać się z licznymi reportażami, wywiadami z członkami dwóch polskich delegacji, którą Niemcy zabrali do Katynia, by mogli naocznie przekonać się o rozmiarze sowieckiego okrucieństwa. Publikowane były także korespondencje reporterów m.in. z Belgii, Hiszpanii i Włoch.

Niemcy, którym zależało na złamaniu wymierzonego w nich sojuszu Zachodu z ZSRR, szczegółowo informowali Polaków i społeczność międzynarodową o zbrodni i o odpowiedzialności za nią sowieckiej Rosji. Obok tekstów w gazetach zamieszczano fotografie, na których widać było rozkopane groby, setki zwłok w polskich mundurach, wydobyte z dołów śmierci dokumenty i przedmioty, a także prace ekshumacyjne ekip techniczno-lekarskich.

W Polsce pierwsza wiadomość o zbrodni katyńskiej ukazała się drukiem 14 kwietnia 1943 r. w „Nowym Kurierze Warszawskim”.

W masowych grobach, porośniętych około trzyletnim młodym drzewostanem świerkowym, znaleziono leżące w kilku warstwach szczątki oficerów pomordowanych wystrzałami, oddanymi wyłącznie w tył głowy, a zwróconych twarzami ku ziemi, przy czym wielu ze związanymi z tyłu rękoma, niektórzy zaś w workach narzuconych na czaszki

—brzmi fragment relacji. Poza informacjami o zbrodni Sowietów na polskich oficerach gazety podawały również informacje o sytuacji politycznej w jakiej znaleźli się emigranci polscy na Zachodzie i jeńcy wojenni na terytorium ZSRR po odkryciu grobów w Lesie Katyńskim i ogłoszeniu przez Niemców, że zbrodni dokonali oprawcy z NKWD.

Inne bardzo ważne informacje dotyczą tego, że Niemcy po wkroczeniu do Smoleńska w sierpniu 1941 r. przejęli sporo dokumentów Zarządu NKWD obwodu Smoleńsk, ukrytych w okolicach tego miasta. NKWD nie zdążyło ich wysłać w głąb ZSRR, a dotyczą one pobytu polskich jeńców w kozielskim obozie

—dodała Tarkowska.

Autorzy opracowania zwracają uwagę, że w opublikowanym zbiorze reportaży znajdują się trzy nowe źródła katyńskie z 1943 r. To Biuletyny Armii Krajowej nr 15 i nr 16 (Biuletyn był podziemnym czasopismem dowództwa AK w Warszawie), broszury „Katyń” Wydawnictwa Gebethner i Wolf oraz fragmenty niemieckiego czasopisma propagandowego „Signal”, w którym są fotografie szczątków ks. mjr. Ziółkowskiego i jego przedmiotów religijnych.

Te dwa zdjęcia były powielane w książce wydawanej po wojnie w Anglii pt. „Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów”, ale nie było wiadomo, kto je zrobił i gdzie mogą być przechowywane

—tłumaczyła Tarkowska.

„Las Katyński 1943” wydała Oficyna Wydawnicza „Zbroja” z Mińska Mazowieckiego.

Dziś mija Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, której 74. rocznica przypada w kwietniu br. Dzień ten, uchwalony przez Sejm w listopadzie 2007 r., obchodzony jest w związku z rocznicą opublikowania przez Niemców w 1943 r. informacji o odkryciu w Lesie Katyńskim niedaleko Smoleńska masowych grobów oficerów Wojska Polskiego.

Ryb, PAP