Kiedy dziecko może samo wyjechać?

Wakacje tuż tuż – to już ostatni moment, aby podjąć decyzję o wysłaniu swojej pociechy na obóz czy kolonie.

Wyjazd z rówieśnikami to doskonała okazja do rozwoju dziecka. Przede wszystkim nauki samodzielności: konieczność samodzielnego dbania o higienę osobistą czy zasypiania w obcym miejscu przez kilka dni to duże wyzwanie dla malucha. Nie bez znaczenia jest również fakt, że na wakacjach znajduje się ono w innym środowisku niż placówka, do której uczęszcza przez cały rok szkolny. Biorąc udział w rekreacyjnych grach i zabawach, przed rówieśnikami mogą wykazać się nawet ci, którzy w szkole czy przedszkolu mają pozycję outsidera ze względu na słabe wyniki, co wpłynie na podniesienie ich samooceny. A przede wszystkim to możliwość przeżycia wspaniałej wakacyjnej przygody!

W jakim wieku dziecko jest gotowe na pierwszy samodzielny wyjazd? Jak je do niego przygotować, co zapakować do walizki i jak uporać się z tęsknotą?

KIEDY?

Pierwszy kolonijny wyjazd to kolejny etap w rozwoju dziecka, bardzo ważny w kształtowaniu jego samodzielności i relacji społecznych. Nie można konkretnie odpowiedzieć na pytanie, w jakim wieku dziecko jest gotowe na tego typu wyzwanie, ponieważ jest to sprawą bardzo indywidualną. Już niektóre pięciolatki potrafią czerpać radość z takich doświadczeń, nie jest zaś na to gotowych wielu dziesięciolatków. Nie ma określonego odpowiedniego wieku na pierwszy samodzielny wyjazd. Decyzję muszą podjąć rodzice, radząc się nauczyciela w przedszkolu lub szkole, a także samo dziecko.

Zbyt wczesna długa rozłąka z bliskimi może zaowocować niechęcią do samodzielnych wyjazdów w kolejnych latach. Wyjazdy wakacyjne mają być dla dziecka przygodą, oderwaniem od codziennych obowiązków, sposobem na poznanie nowych miejsc i ciekawego spędzenia czasu wolnego – czyli przyjemnością! Dlatego nie zmuszajmy do wyjazdu dziecka, które bardzo się przed nim broni. Z drugiej strony pamiętajmy, że – jako rodzice – powinniśmy dążyć do jego rozwoju.

Strefa najbliższego rozwoju to rozstęp pomiędzy tym, co dziecko jest w stanie osiągnąć bez pomocy, a tym, co może osiągnąć przy pomocy osoby posiadającej większą wiedzę. Rodzic – uważając, że jego dziecko jest już gotowe na kilkudniowe rozstanie z najbliższymi – może starać się je przekonać do wyjazdu. Strach przed tym, co nieznane i nowe towarzyszy człowiekowi zawsze. Przed pierwszym wyjazdem istnieje on u wszystkich dzieci - potem jednak najczęściej mija i zamienia się w fantastyczne przeżycia i wspomnienia!

Należy również pamiętać, że niepokój przy rozstaniu oraz tęsknota za najbliższymi podczas wyjazdu jest pozytywną, zdrową oznaką bezpiecznego przywiązania dziecka z tymi osobami. Maluch podczas kolonii opowiada wychowawcom o rodzicach, wieczorami roni kilka łez i tuli maskotkę o nich przypominającą, a po powrocie ciepło się z nimi wita i cieszy ze spotkania. W przeciwieństwie do dzieci uchodzących powszechnie za kolonistów „idealnych”, reagujących na nieobecność bliskich obojętnością – dzieci, których charakteryzuje przywiązanie pozabezpieczne - nie czują oni, że w sytuacjach stresowych mogą liczyć na pomoc najbliższych.

Kolejna rzecz dotyczy faktu, iż u dzieci w wieku 6-7 lat gwałtownie wzrasta rola, jaką w ich życiu odgrywają więzi z partnerami w tym samym wieku. Rodzice i rowieśnicy mają do spełnienia różne funkcje w życiu dziecka. Główna funkcja rodziców polega na zapewnieniu mu bezpieczeństwa i ochrony oraz umożliwia zdobycie wiedzy i umiejętności. Stosunki z rówieśnikami charakteryzuje zaś wzajemność – dzięki nim dziecko uczy się współpracy i rywalizacji. Stąd tak ważne jest, aby spędzało ono wakacje nie tylko w gronie dorosłych – rodziców czy dziadków, lecz także w gronie równieśników.

NA CO ZWRÓCIĆ UWAGĘ PRZY PIERWSZYM WYJEŹDZIE?

Najważniejszą decyzją jest wybór organizatora wyjazdu. Najlepiej, by kolonie odbywały się w sprawdzonym miejscu, poleconym przez innych rodziców. Organizator musi budzić zaufanie, wyjazd – być zgłoszony do kuratorium, a miejsce – posiadać wszelkie pozwolenia na organizację wypoczynku dla dzieci. Bardzo dobrze, gdy przed wyjazdem organizowane jest spotkanie informacyjne dla rodziców, w trakcie którego można zapoznać się ze szczegółami, rozwiać swoje obawy i wątpliwości, poinformować o uwagach i wymaganiach, obejrzeć zdjęcia z poprzednich lat. Na takim spotkaniu można również zaznajomić dziecko z wychowawcami, którzy mają mu towarzyszyć.

Dobrze jest, aby przedział wiekowy dzieci jadących wspólnie na obóz był jak najwęższy. Doświadczeni pedagodzy zdają sobie sprawę, że potrzeby dzieci w różnym wieku bardzo się od siebie różnią – mając grupę w zbliżonym wieku, można zaproponować zajęcia atrakcyjne dla wszystkich.

Tym samym ważne jest, aby pierwsza kolonia była kameralna – uczestników było niewielu, a na jednego wychowawcę przypadało ich maksymalnie dziesięcioro. Wtedy każde dziecko wie, do kogo się zwrócić w razie potrzeby i w każdej chwili może uzyskać niezbędną pomoc przy codziennych czynnościach (wybór ubrania odpowiedniego do pogody, pomoc w nakładaniu posiłków, czytanie książki na dobranoc itp.), co jest tak ważne na pierwszym samodzielnym wyjeździe.

Najlepszym okresem trwania pierwszych kolonii jest czas najwyżej 7-10 dni. Chodzi przecież o to, by wyjazd kojarzył się z czymś przyjemnym i pełnym wrażeń, nie zaś z ostatnimi wieczorami przepłakanymi do poduszki. Wybór krótko trwającego turnusu jest podyktowany tym, by dziecko uczestniczyło w całości wyjazdu i uważało to za swój sukces. Nie pozwoli na to odbiór dziecka przed zakończeniem obozu - maluch może nie wytrzymać tęsknoty za domem przez dwa tygodnie (tyle wynosi okres trwania większości wakacyjnych wyjazdów dla dzieci) i namówić rodziców do wcześniejszego odbioru, wspominając to potem jako swoją porażkę.

Łatwiej pokonać strach przed wyjazdem w nieznane i rozstanie z bliskimi także wtedy, gdy w pierwszym kolonijnym wyjeździe towarzyszy dziecku kolega, koleżanka bądź starsze rodzeństwo. Tęsknotę za najbliższymi zmniejsza również interesujący dla dzieci, różnorodny program - krótki wyjazd, wypełniony po brzegi atrakcjami, sprawia, że każde dziecko odnajduje coś ciekawego dla siebie.

JAK PRZYGOTOWAĆ DZIECKO?

Największe znaczenie dla dziecka ma to, w jaki sposób nastawieni do tego pierwszego wyjazdu są jego bliscy. Rodzice i starsze rodzeństwo, opowiadające o swoich pozytywnych doświadczeniach w tym zakresie, wzmogą u malucha ciekawość i chęć wyruszenia w podróż.

Im więcej szczegółów dotyczących wyjazdu będzie znało dziecko, tym pewniej i bezpieczniej będzie się na nim czuło. Dlatego należy wcześniej (w miarę możliwości) zapoznać dziecko z wychowawcami kolonijnymi, pokazać zdjęcia pensjonatu i okolicy, w której zamieszka, opowiedzieć o atrakcjach, które go czekają. Należy z nim również ustalić sposób kontaktowania się i porozmawiać o naturalnym uczuciu tęsknoty, która może mu towarzyszyć. Rodzic może również wykonać wspólnie z dzieckiem kalendarz odmierzający dni do powrotu, a także zapisać adresy najbliższych osób i pokazać sposób adresowania listu czy pocztówki.

Ważną rzeczą jest również pakowanie się wspólnie z maluchem – tak, aby wiedział on, co posiada w swojej walizce. Można również podpisać ubranka dziecka, na przykład na metkach. Na pewno pomocna w trakcie wyjazdu okaże się także wiedza dotycząca konieczności codziennej zmiany bielizny i ubioru odpowiedniego do pogody, w tym konieczności posiadania zawsze w podręcznym plecaczku czegoś do picia, czapki z daszkiem oraz kurtki przeciwdeszczowej.

Kolejną ważną kwestią jest zarządzanie przez dziecko swoimi kieszonkowymi. Na większości kolonii można oddać pewną kwotę kierownikomi z informacją, ile maksymalnie pieniążków dziennie wydać dziecku. Dzięki temu maluch uczy się, żeby nie wydawać na „wspaniałe pamiątki” całej powierzonej sumy już pierwszego dnia pobytu:) Rozmowa dotyczyć również powinna dbania o wartościowe rzeczy, które dziecko ewentualnie ze sobą zabierze – aparat fotograficzny, PSP czy telefon komórkowy.

Najważniejsza rozmowa do przeprowadzenia z dzieckiem przed wyjazdem to ta o bezpieczeństwie – należy porozmawiać z maluchem o zagrożeniach wynikających z wyjazdów grupowych (na przykład konsekwencjach samodzielnego oddalania się od grupy), a także uświadomić go, że w razie najmniejszych problemów zawsze powinien zwracać się do wychowawcy lub kierownika kolonii – oni bowiem najszybciej mogą pomóc, ponieważ znajdują się na miejscu.

Odradzamy rodzicom odwiedziny w trakcie kolonii - zakłóca to proces adaptacji kolonijnej, wzmaga tęsknotę, a także powoduje przykrość u innych dzieci, które odwiedzin nie doświadczają.

CO ZAPAKOWAĆ?

Dobrze, by dziecko posiadało swoje rzeczy w poręcznej, podpisanej walizce na kółkach – tak, aby potrafiło samodzielnie przemieszczać swój bagaż. A w tejże walizce najlepiej, aby znalazły się (wyjazd tygodniowy):

• wygodne ubrania, odpowiednie do zabawy i samodzielnego zakładania: jedna para krótkich spodenek, jedna para długich, dwie-trzy pary spodni za kolano (najbardziej uniwersalne przy zmiennej wakacyjnej pogodzie); dwie bluzy; siedem koszulek z krótkim rękawem; dla dziewczynek ewentualnie elegancka sukienka na dyskoteki:)

• koszulka i spodenki w gorszym stanie, które mogą się pobrudzić, zniszczyć

• majtki i skarpetki na każdy dzień + jeden zestaw zapasowy bawełniana torba na brudne ubrania (na przykład poszewka od poduszki)

• wygodne sandałki, buty sportowe, klapki cienka kurtka przeciwdeszczowa

• mały podręczny plecaczek

• bidon na picie

• kapelusz lub czapka z daszkiem

• kosmetyczka z przyborami toaletowymi

• dwa ręczniki (jeden plażowy, jeden do toalety osobistej)

• dwa stroje kąpielowe

• preparat przeciwko komarom

• ulubiona przytulanka do zasypiania

• książka, gra, przybory do rysowania itp., by miło upłynęła cisza poobiednia

• kieszonkowe w wysokości kilkudziesięciu złotych

Nie ma sensu, by pakować dziecku takich rzeczy, jak kalosze, suszarka do włosów czy worek słodyczy, zaś kwestię posiadania telefonu komórkowego (i zasad korzystania z niego) oraz przyjmowania stałych leków należy przed wyjazdem ustalić z organizatorem.

A tym, którzy chcieliby wysłać malucha na samodzielny wyjazd, polecamy: „PIERWSZY RAZ BEZ MAMY” - KOLONIE DLA NAJMŁODSZYCH.

„Pierwszy raz bez mamy” to kolonie dla dzieci w wieku 5-9 lat, organizowane przez Stowarzyszenie Kultury Fizycznej ACTIVIUM. To wyjazdy kameralne z doświadczonymi wychowawcami. Organizatorzy dbają o bogaty i rówżnorodny program. A wyjazd trwa tylko 7 dni, więc nie ma czasu na tęsknotę.

W tym roku wyjazd odbywa się w terminie 14-20 lipca. Jedziemy, jak zawsze, do zaufanego pensjonatu „Hanusia” w Rabce-Zdroju. Wszystkie szczegóły można znaleźć pod adresem: www.activium.pl/rabka.

Anna Kopaniak