W wydanym dziś wyroku, który dotyczy sprawy kredytów udzielonych we frankach szwajcarskich, Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł, że sąd nadzorujący postępowanie egzekucyjne może z urzędu badać potencjalnie nieuczciwy zapis w umowie. Oznacza to, że nawet podczas egzekucji długu, prowadzonej przez bank i będącej skutkiem nie spłacenia kredytu, sąd może sam zakwestionować umowę, znajdując w niej niedozwolone zapisy. To już kolejny wyrok TSUE na korzyść frankowiczów. Wcześniejszy, z grudnia ubiegłego roku, nakazał sądom w Polsce zbadanie, czy postanowienia umowy mają nieuczciwy charakter.
Sprawa, którą zajmował się Trybunał, dotyczyła konsumenta z Polski, który w 2006 r. i 2008 r. zawarł dwie umowy kredytu frankowego. W związku z brakiem jego spłaty Getin Noble Bank wypowiedział te umowy i w elektronicznym postępowaniu upominawczym uzyskał przeciwko dłużnikowi dwa nakazy zapłaty. Umowy kredytu nie zostały przedstawione sądowi i nie podlegały jego ocenie. Konsument nie zaskarżył nakazów zapłaty, w związku z czym doszło do ich uprawomocnienia się i nadania im klauzul wykonalności.
W toku postępowania egzekucyjnego Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie powziął wątpliwości co do ważności wspomnianych umów z uwagi na potencjalnie nieuczciwy charakter zawartych w nich tzw. klauzul przeliczeniowych. W pytaniach skierowanych do TSUE sąd ten postanowił ustalić,
1. czy ma obowiązek, w ramach nadzoru nad egzekucją prowadzoną przez komornika, ocenić postanowienia umów kredytowych, a w razie stwierdzenia, że warunki te są nieuczciwe, doprowadzić do sytuacji, w której konsument nie będzie nimi związany.
2. czy może uznać za nieuczciwe postanowienie umowy, które ma taki sam sens i wywołuje takie same skutki wobec konsumenta jak warunek umowny pochodzący z wzorca umowy sporządzonego przez innego przedsiębiorcę i wpisany do krajowego rejestru klauzul niedozwolonych.
Sprawdzić umowę podczas egzekucji
W ogłoszonym wyroku TSUE przypomniał, że:
Poszanowanie praw przyznanych przez dyrektywę 93/13 (w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich) nie jest możliwe bez skutecznego badania potencjalnie nieuczciwego charakteru warunków umowy. W konsekwencji krajowe regulacje dotyczące wydawania nakazów zapłaty i postępowania egzekucyjnego nie byłyby zgodne z zasadą skuteczności, gdyby nie przewidywały możliwości dokonania takiej oceny przez sąd z urzędu.
W konsekwencji, zdaniem Trybunału:
wymóg skutecznej ochrony sądowej każe przyjąć, że w sytuacji, w której nie przeprowadzono żadnego badania potencjalnie nieuczciwego charakteru postanowień umowy, sąd podejmujący czynności w postępowaniu egzekucyjnym, prowadzonym na podstawie prawomocnego nakazu zapłaty, musi być w stanie dokonać po raz pierwszy takiej analizy.
Następnie Trybunał przypomniał, że „utworzenie krajowego rejestru klauzul niedozwolonych nie jest wymagane przez dyrektywę 93/13; niemniej jest ono dozwolone, jeśli rejestr jest zarządzany przejrzyście w interesie konsumentów i przedsiębiorców i aktualizowany z poszanowaniem zasady pewności prawa”.
W związku z tym „stwierdzenie nieuczciwego charakteru warunku umownego przez porównanie jego treści z treścią klauzuli wpisanej do takiego rejestru może w szybki sposób przyczynić się do tego, by takie warunki, stosowane w wielu umowach, przestały wywoływać skutki wobec konsumentów”.
Wniosku tego nie zmienia okoliczność, że w konkretnej sprawie może chodzić o postanowienia umowy niemające identycznego brzmienia. Istotne jest, aby porównywane klauzule posiadały taki sam sens i wywoływały względem konsumentów jednakowe skutki
— podsumował TSUE.
Kolejne orzeczenie na korzyść frankowiczów
W grudniu ubiegłego roku TSUE nakazał sądom w Polsce badanie z urzędu, czy postanowienia umowy mają nieuczciwy charakter i, dokonawszy takiego badania, mają obowiązek wyłączyć stosowanie nieuczciwych warunków umownych tak, aby nie wywierały one skutków wobec konsumenta.
Wyłączenie stosowania nieuczciwych warunków umowy nie może być zawieszone albo uzależnione od spełnienia dodatkowych przesłanek przewidzianych w prawie krajowym lub orzecznictwie.
— orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE.
Innymi słowy „sądy krajowe mają obowiązek zbadać z urzędu, czy postanowienia umowy mają nieuczciwy charakter”.
koal/pap
Publikacja dostępna na stronie: https://wpolityce.pl/gospodarka/678724-tsue-sad-moze-w-czasie-egzekucji-sprawdzic-umowe-frankowa