Nowoczesne miejscowości uzdrowiskowe są tymi ośrodkami, w których adaptacja do zmian klimatu poprzez zwiększenie nakładów na zeroemisyjne źródła energii czy poprawę energetycznej efektywności infrastruktury jest priorytetem. Trudno bowiem w XXI wieku wyobrazić sobie zachowanie statusu uzdrowiska bez tych inwestycji. To dlatego Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) przeznaczył aż 250 milionów złotych dla gmin uzdrowiskowych w ramach programu priorytetowego „Klimatyczne Uzdrowiska”.

Program, który został uruchomiony już latem 2021 roku, ma na celu wsparcie samorządów w miejscowościach posiadających status uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej w zwiększeniu odporności na skutki zmian klimatu. Budżet programu wynosi 250 milionów złotych, a nabór wniosków o dofinansowanie inwestycji prośrodowiskowych jest prowadzony w systemie ciągłym i będzie trwał do 29 marca 2024 roku lub do wyczerpania środków. Program został oficjalnie ogłoszony przez ministra klimatu i środowiska 17 maja 2021 roku podczas spotkania z samorządowcami w Szczawnie-Zdroju.

Nowy program jest kolejnym krokiem w staraniach o ochronę klimatu oraz poprawę jakości życia Polaków i stanu środowiska. Czyste powietrze, zdrowa żywność oraz harmonijne życie z naturą są oczekiwaniami, które łączą wszystkich. Miejscowości uzdrowiskowe, gdzie ludzie szukają nie tylko wypoczynku, ale również zdrowia, mają szczególny wkład w realizację tych oczekiwań. Ponad 50 gmin uzdrowiskowych i miejscowości ze statusem obszaru ochrony uzdrowiskowej stoi przed ogromnymi szansami, ale i wyzwaniami. Kapitał tych samorządów, jakim jest unikatowy mikroklimat, wymaga aktywnej ochrony. To właśnie temu celowi służy program priorytetowy „Klimatyczne Uzdrowiska”, opracowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Promowanie gmin jako terenów uzdrowiskowych, które przechodzą na zeroemisyjne źródła ciepła i podnoszą standardy energooszczędności, zachowując jednocześnie walory przestrzenne i turystyczne, stanowi kolejny krok ku poprawie jakości życia i zdrowia Polaków.

Aby zrealizować założenia polityki klimatycznej i umożliwić wdrożenie kosztownych procesów związanych z efektywnością energetyczną, programy rządowe ewoluują i są dostosowywane do tych celów, wspierając samorządy w podejmowaniu odważnych decyzji prośrodowiskowych. Systemy cieplne, zwłaszcza w starych, ale architektonicznie cennych budynkach użyteczności publicznej, nadal opierają się na paliwach kopalnych w wielu miejscowościach. Dla dobra obywateli, zdrowia oraz klimatu konieczne jest zmienienie tego stanu rzeczy, a inwestycje publiczne, realizowane we współpracy z samorządami, odgrywają kluczową rolę w takich przedsięwzięciach.

Program priorytetowy „Klimatyczne Uzdrowiska” składa się z dwóch części: adaptacji do zmian klimatu oraz wspierania efektywności energetycznej w budynkach użyteczności publicznej na terenie gmin uzdrowiskowych. Kluczowe cele programu obejmują m.in.: wprowadzanie nowoczesnych i efektywnych rozwiązań w miastach uzdrowiskowych, poprawę jakości powietrza, redukcję emisji gazów cieplarnianych, inwestycje w efektywność energetyczną i produkcję energii z odnawialnych źródeł, a także działania adaptacyjne do zmian klimatu.

Program ten wspiera jednostki samorządu terytorialnego posiadające status uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej, spółki prawa handlowego, w których jednostki samorządu terytorialnego posiadają 100 proc. udziałów lub akcji, oraz podmioty świadczące usługi publiczne na rzecz tych jednostek.

Cel programu doskonale wpisuje się w Krajowy Plan na rzecz Energii i Klimatu, a jego opracowanie opierało się na dokumentach takich jak Polityka Ekologiczna Państwa 2030, Strategiczny Plan Adaptacji do zmian klimatu oraz dyrektywy Unii Europejskiej dotyczące efektywności energetycznej i charakterystyki energetycznej budynków.

Polacy bardzo chętnie korzystają z walorów miejscowości uzdrowiskowych. Poprawa jakości powietrza w tych ośrodkach z pewnością przyczyni się do utrzymania i wzmocnienia tego trendu.

Nabór wniosków Klimatyczne Uzdrowiska. Część 2.